Zygmunt Sierakowski

Gen.Zygmunt Sierakowski(ur.19 maja 1827 w Lisowie koło Maniewicz na Wołyniu,zm.27 czerwca 1863 w Wilnie)polski generał,działacz niepodległościowy,dowódca powstania styczniowego na Żmudzi.Używał pseudonimu Dołęga.Jako student uniwersytetu petersburskiego prowadził propagandę patriotyczną wśród ludu wiejskiego na Litwie.W maju 1848 r.schwytany przez Rosjan i skazany za nielegalne przekraczanie granicy rosyjsko-austriackiej na bezterminowe roty aresztanckie w orenburskim korpusie karnym,gdzie odznaczył się zdolnościami i męstwem.W 1856 r.został mianowany oficerem.W 1859 r.skończył Akademię Sztabu Generalnego w Petersburgu.Wysłany przez rząd dla badania prawodawstwa wojskowego narodów zachodnich,przyczynił się swoimi projektami do zniesienia kary cielesnej w armii.Tam też należał do kierownictwa konspiracyjnych sfederowanego Koła Oficerów Polskich w Petersburgu,związanego z organizacją czerwonych w Kongresówce.Z ich ramienia w 1861 r.nawiązał w Paryżu kontakt z Ludwikiem Mierosławskim.Spotykał się z Giuseppe Garibaldim i Aleksandrem Hercenem.W 1863 r.po wybuchu powstania wziął dymisję z wojska rosyjskiego i z ramienia Rządu Narodowego został naczelnikiem wojennym województwa kowieńskiego.Dowodził 2500-osobowym oddziałem,operującym na Żmudzi.21 kwietnia pobił Rosjan w pod Ginietyniami.3 maja wyruszył ze swoim źle uzbrojonym oddziałem w kierunku Kurlandii,gdzie zamierzał przejąć transport broni dostarczony z Wielkiej Brytanii.W dniach 7-9 maja stoczył trzydniową bitwę pod Birżami,zakończoną rozbiciem jego oddziału przez fiński pułk lejbgwardii gen.Jana Ganeckiego.Dostał się do rosyjskiej niewoli.Przed sądem wojennym okazał niezłomny hart ducha.Wbrew zabiegom międzynarodowej opinii publicznej,27 czerwca 1863 został powieszony w Wilnie.W Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie znajduje się jego szabla wzorowana na XVII-wiecznej karabeli.