Edward Jan Habich

Ur.31 stycznia 1835 w Warszawie,zm.31 października 1909 w Limie polski inżynier i matematyk;uczestnik powstania styczniowego,na emigracji osiedlił się w Peru,gdzie zorganizował szkołę inżynieryjną i otrzymał honorowe obywatelstwo.
Życiorys
Urodził się w pochodzącej spod Osnabrück spolszczonej rodzinie z ojca Ludwika,urzędnika Komisji Skarbu Królestwa Polskiego i matki,Matyldy z Mauersbergerów.Uczęszczał do warszawskiego gimnazjum gubernialnego,z którego miał być(wedle rodzinnej tradycji)wydalony w ostatniej klasie za spoliczkowanie dyrektora;wstąpił(w 1852 r.)do armii rosyjskiej w Petersburgu;jako słuchacz Akademii Wojennej na Wydziale Artylerii uzyskał promocję oficerską.Po wystąpieniu ze służby wyjechał w 1858 r.do Francji;w Paryżu ukończył École nationale des Ponts et Chaussées z dyplomem inżynierskim.Po wybuchu powstania w 1863 roku wrócił do Polski,został(w stopniu podpułkownika)dowódcą oddziału i na jego czele nocą z 14 na 15 sierpnia przeszedł granicę;towarzyszył mu brat,Gustaw Habich.Oddział został rozbity przez Rosjan tego samego dnia,zaś Habich następnego dnia wrócił do Krakowa.W początku października został mianowany komisarzem Rządu Narodowego.Gdy Gustaw 29 października dostał się do niewoli,Habich uwolnił go;bracia zdołali dotrzeć do Francji.W Paryżu Edward Habich został profesorem mechaniki w Szkole Wyższej Polskiej,następnie zaś jej dyrektorem.Podniósł poziom nauczania,lecz z końcem roku szkolnego 1867/1868 zrezygnował,po czym wyjechał do Peru;było to możliwe dzięki zabiegom Ernesta Malinowskiego,który nakłonił rząd tego kraju do zatrudnienia polskich inżynierów-emigrantów.W Limie otrzymał stanowisko rządowego inżyniera i dyrektora robót publicznych;w 1872 r.utworzył,wzorowany na francuskim,Korpus Inżynierów.Wraz z pozyskanymi w 1873 r.polskimi współpracownikami zorganizował w Limie(otwartą w 1876 r.)Wyższą Szkołę Inżynieryjno-Górniczą(Escuela Especial de Ingenieros de Construcciones Civiles y de Minas del Perú,obecnie Universidad Nacional de Ingeniería);jako jej dyrektor(aż do śmierci)sprawował też nadzór nad robotami publicznymi w całym kraju.Sam również prowadził wielkie przedsięwzięcia,m.in.prace irygacyjne w południowej części kraju,rozbudowę portu w Arica i projekty urbanistyczne.Zmarł 31 października 1909;pochowany został na koszt rządu w mauzoleum na cmentarzu w Limie.Na placu noszącym jego nazwisko wystawiono mu pomnik.
Praca naukowa
Większość życia Edward Habich poświęcił pracy inżyniera oraz dydaktyce;przez 6 lat wydawał rocznik poświęcony zagadnieniom budownictwa i górnictwa,był też członkiem Peruwiańskiego Towarzystwa Geograficznego.Zajęcia te nie pozwoliły mu na prowadzenie badań teoretycznych.Wydał zaledwie ok.20 prac z dziedziny matematyki i kinematyki;nie zdołał w szczególności napisać polskiego podręcznika kinematyki. Publikował głównie po francusku.
Rodzina
Ożenił się ok.1885 r.z Peruwianką hiszpańskiego pochodzenia;miał córkę Jadwigę oraz czterech synów.