Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu

Polska biblioteka miejska w Poznaniu.Biblioteka została zbudowana w latach 1822-1828 zgodnie z pomysłem i z pieniędzy hrabiego Edwarda Raczyńskiego.Projekt opracował nieznany z nazwiska rzymski architekt lub Francuzi:Ch.Percier i P.F.Fontaine.Obecnie w budynku mieści się dyrekcja,księgozbiór specjalny oraz odbywają się wystawy czasowe.Biblioteka sprawuje również pieczę nad muzeami pisarzy:Józefa Ignacego Kraszewskiego,Kazimiery Iłłakowiczówny,Henryka Sienkiewicza i Jerzego Pertka.
Historia
Bibliotekę otwarto 5 maja 1829 roku.Była to pierwsza publiczna książnica na ziemiach zaboru pruskiego.Od początku funkcjonowała według statutu opracowanego przez Raczyńskiego,który głosił m.in.że powinno być„dawane pierwszeństwo tym,które narodowość Wielkiego Księstwa Poznańskiego interesować mogą...przed książkami jedynie do zabawy służącemu i ulotnemi pismami.Z myślą o polskiej młodzieży gimnazjalnej postanowił gromadzić dzieła ogólne...z każdej literatury narodu”.Zaczątek stanowił prywatny księgozbiór fundatora,który powstał ze skupowanych tomów z kasowanych klasztorów.Aby zachęcić obywateli do darowania książek statut nadał prawo do portretu w czytelni na koszt biblioteki osobom,które podarowały minimum tysiąc woluminów(zastosowane tylko raz wobec Konstancji Raczyńskiej z Potockich żony fundatora).Zbiory powiększały się również dzięki prawu nadanemu przez Fryderyka Wilhelma III zobowiązującego wszystkich wydawców Wielkiego Księstwa do bezpłatnego dostarczenia do biblioteki jednego egzemplarza każdej wydanej książki.Podczas II wojny światowej spłonął niemal cały księgozbiór poza częścią zbiorów specjalnych wywiezionych przez Niemców.W końcu 1994 roku liczył on 252 tysiące woluminów zgromadzonych również w filiach.W latach 1829-1830 do budynku Biblioteki Raczyńskich dobudowano(prostopadle,wzdłuż obecnej ul.Marcinkowskiego)skrzydło według projektu Karla Friedricha Schinkla z przeznaczeniem na galerię obrazów malarstwa europejskiego z kolekcji Atanazego Raczyńskiego.Do umieszczenia kolekcji w budynku ostatecznie nie doszło,skrzydło zostało przebudowane na hotel(„Hotel Drezdeński”)a zniszczone całkowicie podczas walk w 1945 roku.Odbudowa zniszczonej w 1945 r.Biblioteki rozpoczęła się w 1953 r.Autorką projektu budowlanego była Janina Czarnecka,a nadzór autorski i wyposażenie wnętrz przydzielono jej mężowi Władysławowi Czarneckiemu(współpracował Zygmunt Skupniewicz).1 lipca 2013 nastąpiło otwarcie nowego gmachu biblioteki.Projekt tej inwestycji przygotowany został przez pracownię architektoniczną JEMS Architekci.Powierzchnia nowego skrzydła to 11 tys. m².Koszt inwestycji wyniósł:72700739,00 zł,z czego przeszło 40% pochodziło z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego,reszta środków została pozyskana przez miasto.Książki do nowego gmachu zostały przeprowadzone przez wolontariuszy,którzy utworzyli„ludzki łańcuch”,w którym z rąk do rąk były podawane książki.W 2014 r.Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski przyznał Bibliotece wyróżnienie i nagrodę za skuteczne wykorzystanie środków unijnych przeznaczonych na rozwój kultury,doceniając rozwiązania zastosowane w nowym gmachu.
Budynek

Frontowa elewacja wzorowana jest na paryskim Luwrze.Na boniowanym cokole stoi dwanaście par żeliwnych,wykonanych w porządku korynckim kolumn na których wspiera się architraw zwieńczony balustradą częściowo zakrywającą czterospadowy dach kryty miedzianą blachą.Na osi symetrii znajduje się trójkątny tympanon.Cofnięcie pierwszego i drugiego piętra stworzyło loggię,której sufit zdobią stiukowe ornamenty.W latach 2010–2013 realizowano budowę nowego skrzydła biblioteki od strony al.Marcinkowskiego,która pozwoliła na lepsze wyeksponowanie bibliotecznych zbiorów.Przed Biblioteką stoi pomnik fontanna Higiei.
Dyrektorzy Biblioteki
Lista dyrektorów Biblioteki Raczyńskich:

• 1829-1852 Józef Łukaszewicz
• 1852-1868 Antoni Popliński
• 1868-1901 Maksymilian Sosnowski
• 1902-1912 Oswald Collmann
• 1913-1914 Wilhelm Christiani
• 1916 r.1918-1919 Adolf Kunkel
• 1919-1928 Antoni Bederski
• 1929-1939 Andrzej Wojtkowski
• 1939-1941 Józef Raczyński
• 1941-1945 Paul Sattler
• 1945-1947 Józef Frieske
• 1948 r.Halina Kurkówna
• 1949-1953 Feliks Róg-Mazurek
• 1954 r.Wacław Lica
• 1955-1956 Leon Pawlak
• 1957-1962 Bernard Olejniczak
• 1964-1972 Helena Seidel
• 1962-1963,1972-1977,1981-1997 Janusz Dembski
• 1977-1981 Alfred Laboga
• 1997-2014 Wojciech Spaleniak
• od 2014 r. Anna Gruszecka