Biblioteka Książąt Czartoryskich

Polska biblioteka fundacyjna powstała z inicjatywy książąt Adama Kazimierza Czartoryskiego i Izabeli z Flemmingów Czartoryskiej.Księgozbiór biblioteki,mieszczącej się w pałacu Czartoryskich w Puławach,został wzbogacony o bibliotekę Tadeusza Czackiego,która obejmowała archiwa po Stanisławie Auguście Poniatowskim,ostatnim królu polskim.Biblioteka Książąt Czartoryskich jest własnością Fundacji Książąt Czartoryskich,opiekę nad zbiorami sprawuje Muzeum Narodowe w Krakowie.
Historia
Do 1830 r.w bibliotece zgromadzono około 70000 druków i 3000 rękopisów.Po upadku powstania listopadowego i konfiskacie majątku zbiory uległy rozproszeniu i były przechowywane w Kórniku,Sieniawie i Paryżu.Ponownego scalenia zbiorów dokonał syn Adama Jerzego książę Władysław,który w 1874 r.ulokował je w oddanym na ten cel przez władze Krakowa byłym Arsenale Miejskim.W okresie II wojny światowej,biblioteka zostaje formalnie zamknięta przez okupanta.Polscy uczeni i badacze,w tajemnicy,nadal korzystali z jej zbiorów.Biblioteka została częściowo rozkradziona przez Niemców,jednak po wojnie udało się odzyskać większość zbiorów.Od 1961 r.księgozbiór znajduje się w kamienicy przy ul.Św.Marka 17 w Krakowie.W roku 1971 Biblioteka Czartoryskich uzyskała status biblioteki naukowej.W księgozbiorze biblioteki znajdują się zabytki piśmiennictwa od X do XX wieku z wielu dziedzin,między innymi:historii sztuki,historii nauki,wojskowości i literatury.Biblioteka posiada 224576 druków,w tym 333 inkunabułów i 70009 druków wydanych przed rokiem 1800 oraz 13552 rękopisów.Zbiory biblioteki obejmują m.in.200 średniowiecznych rękopisów(w tym autograf Roczniki,czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego Jana Długosza,oraz 80 iluminowanych rękopisów(w tym Złoty kodeks pułtuski,Kodeks wizygocki,Księga turniejowa,Pontyfikał Erazma Ciołka)a także autografy listów znanych postaci np.Mikołaja Kopernika,Ludwika van Beethovena,Marcina Lutra,Adama Mickiewicza,Georga Byrona,pierwszych prezydentów USA,a ponadto akt hołdu pruskiego.Biblioteka jest podzielona na„Dział Druków i Kartografii” i „Dział Rękopisów i Archiwum”.Jej dyrektorem jest mgr Jolanta Lenkiewicz.Biblioteka udostępnia swe zbiory tylko na miejscu.