| Położenie |
Toponimia
Pierwotna niemiecka nazwa Landsberg an der Warthe pochodzi od słów„Land”(pol.ziemia,kraina)oraz„Berg”(pol.góra),będących częstymi elementami nazewnictwa niemieckich miast.Poza główną
nazwą miasto posiadało element lokalizujący miasto,wynikający z dużej
liczby miast w ówczesnej Rzeszy Niemieckiej posiadających tę nazwę.Historia polskiej nazwy miasta rozpoczęła się na początku kwietnia 1945 roku,kiedy zaczęła upowszechniać się nazwa Gorzów.Nazwa,choć nie umotywowana historycznie,nie jest jednak całkiem przypadkowa miastu nadano nazwę Gorzów w analogii do Gorzowa Śląskiego na Śląsku Opolskim,który po niemiecku nazywał się Landsberg in Oberschlesien,będącym miastem pogranicza etnicznego i mającym podwójną(polską i
niemiecką)tradycję nazewniczą.W początkowym okresie rządów polskich
stosowana była także nazwa Kobyla Góra,którą wywodzono z nieprecyzyjnego,XV-wiecznego opisu granic miasta.Nazwę Kobylagóra przedstawił w 1934 r.Stanisław Kozierowski w swoim Atlasie nazw geograficznych Słowiańszczyzny Zachodniej.Współczesna nauka nie znajduje jednak żadnych dowodów na faktyczne odnoszenie się tej nazwy do samego Landsbergu.Po przyłączeniu do woj.poznańskiego,od 7 lipca 1945 roku w dokumentach urzędowych funkcjonuje nazwa Gorzów nad Wartą.Dodany drugi człon nad Wartą był dokładnym odzwierciedleniem niemieckiego określenia lokalizacyjnego an der Warthe.2 marca 1946 roku Komisja Ustalania Nazw Miejscowości podjęła decyzję o urzędowym brzmieniu nazwy Gorzów Wielkopolski.Zgodnie z zarządzeniem Ministrów:Administracji Publicznej i Ziem
Odzyskanych nazwa Gorzów Wielkopolski formalnie obowiązuje od 19 maja
1946 roku.Miasto nigdy nie było stale związane z historycznym regionem Wielkopolski,ponieważ ziemie te należały do kasztelanii santockiej przed powstaniem
Gorzowa.Pomimo tego faktu zmieniono drugi człon nazwy z nad Wartą na Wielkopolski.Sam przymiotnik Wielkopolski
pojawia się w dziennikach ustaw i monitorach rządowych dopiero na
początku lat 50.czyli gdy miasto już nie należało do woj.poznańskiego.Według nazewnictwa pocztowego do 30 maja 1945 roku nazwa brzmiała Kobylagóra,następnie Gorzów nad Wartą,a od 5 listopada 1946 roku Gorzów Wielkopolski.
Środowisko naturalne
Gorzów Wielkopolski podobnie jak Rzym położony jest na siedmiu wzgórzach.Na obszarze Gorzowa można zauważyć dwa poziomy teras holoceńskich,w obrębie których występują liczne zachowane starorzecza.Prawobrzeżna część Gorzowa leży na silnie pofałdowanej północnej krawędzi pradoliny Warty
o zróżnicowanych rzędnych od 23,0 m do 82,0 m n.p.m.Lewobrzeżna,nizinna część o przeciętnej rzędnej wynoszącej 19 m n.p.m.obejmuje
płaską terasę zalewową,przeciętą Kanałem Ulgi.
Zieleń miejska
Miasto ma 9 parków o łącznej powierzchni 138,3 ha(w tym Słowiański,Siemiradzkiego,Kopernika,Wiosny Ludów,750-lecia,Zacisze)oraz 141 zieleńców zajmujących łączną powierzchnię około 120,5 ha okalające tereny wokół placów,budynków i narożniki ulic.Wszystkie parki,zieleńce i tereny zieleni osiedlowej zajmują łączną powierzchnię 342,7 ha.W granicach miasta występuje też jeden zwarty kompleks leśny stanowiący wschodni fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu„Wysoczyzna Gorzowska”,związanego ze strefą krawędziową wysoczyzny morenowej,biegnący od Witnicy,aż po Gorzów Wielkopolski.Drzewostany tego obszaru składają się przede wszystkim z sosny z domieszką drzew liściastych.
Klimat
W Gorzowie Wielkopolskim panuje klimat umiarkowany przejściowy,z przewagą wpływów oceanicznych.Opady roczne wynoszą 523,2 mm.
| Średnia temperatura i opady dla Gorzowa Wielkopolskiego | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
| Średnie najwyższe temperatury[°C] | 0 | 2 | 7 | 16 | 17 | 22 | 23 | 22 | 19 | 13 | 7 | 1 | 12 |
| Średnie najniższe temperatury[°C] | -4 | -3 | -2 | 4 | 8 | 12 | 13 | 12 | 9 | 6 | 2 | -3 | 4 |
| Opady[mm] | 33 | 30.5 | 33 | 35.6 | 48.3 | 58.4 | 71.1 | 58.4 | 40.6 | 38.1 | 38.1 | 38.1 | 523,2 |
Historia
W okresie wczesnego średniowiecza(od X wieku),tereny ujścia rzeki
Warty znajdowały się pod panowaniem i kontrolą państwa Polan,a
następnie Królestwa Polskiego.Postępujący proces rozbicia dzielnicowego
piastowskiego państwa polskiego,doprowadził do utraty tych terenów na
rzecz zachodnich sąsiadów.W 1249 ziemia lubuska znalazła się w rękach brandenburskich poprzez zastaw jaki Bolesław Rogatka,książę legnicki uczynił wobec arcybiskupów Magdeburga.W 1260 Konstancja księżniczka córka Przemysła I,księcia wielkopolskiego wyszła za Konrada,syna margrabiego brandenburskiego Jana,jako posag wniosła ziemie kasztelanii santockiej bez samego grodu.2 lipca 1257 rycerz Albrecht de Luge został upoważniony przez margrabiego Jana I z dynastii askańskiej do założenia niemal na granicy kasztelanii i ziemi lubuskiej miasta o nazwie Landisberch Nova(Landsberg Nowy,dla rozróżnienia z Altlandsbergiem,koło Berlina(w Niemczech
do 1945 r.nazwa Landsberg odnosiła się w sumie do 6 miejscowości).Landisberch(Landsberg)szybko stał się ważnym ośrodkiem kulturalnym i
handlowym na wschodnich rubieżach Brandenburgii.Wraz z założeniem miasta zbiegła się budowa okazałej gotyckiej
fary(kościoła parafialnego,od 1537 luterańskiego),dziś
rzymskokatolickiej katedry pw.Wniebowzięcia NMP.W 1329 roku podpisano w
mieście pokój między Polską i Brandenburgią.W 1433 przeżył oblężenie husytów,w XVII wieku przez kilkadziesiąt lat znosił szwedzką okupację,utrzymywał wojska rosyjskie w wojnie siedmioletniej,opłacał się kontrybucją armii Napoleona.Od 1892 r.Gorzów był siedzibą powiatu miejskiego(niem.Stadtkreis).Do przedwojennych osobistości Landsbergu należą:Max Bahr(właściciel fabryki worków jutowych,właściciel willi zajmowanej obecnie przez Pałac Biskupi,inicjator
budowy łaźni miejskiej(1928),która działała jeszcze na początku XXI
wieku),Hermann Paucksch fabrykant z Zawarcia(fundator fontanny
z 1897 na Starym Rynku,nazwanej od jego nazwiska,odtworzonej w 1997
rękami gorzowian i dawnych niemieckich mieszkańców),właściciel willi
Grodzkiego Domu Kultury na Zawarciu, Gustaw Schroeder założyciel fabryki kabli i sznurów,budowniczy willi,obecnie Muzeum Lubuskie im.Jana Dekerta.W Landsbergu nad Wartą urodziła się w 1929 Christa Wolf,najsławniejsza pisarka NRD,kilkoro literatów,utalentowanych artystów i techników,przebywało tu
także kilka ważnych postaci znanych z historii powszechnej np.Fryderyk Schleiermacher,Gottfried Benn.Położenie miasta u ujścia Kłodawy(Kłodawki)do Warty
na skrzyżowaniu wodnych i lądowych szlaków komunikacyjnych,dawało
dogodne warunki do urbanizacji i rozwoju miasta,które rozkwitało dzięki
pracy kupców i rzemieślników.Doprowadziło to do rozrośnięcia się
miasta i przybrania jeszcze większej wartości ekonomiczno-strategicznej.Podczas II wojny światowej garnizon Wehrmachtu wycofując się do Kostrzyna nad Odrą wysadził oba mosty,a oddziały Armii Czerwonej paliły Stare Miasto począwszy od 30 stycznia 1945,masowo dokonując też gwałtów na kilku tysiącach niemieckich kobiet.W marcu miasto przyjęło nazwę Gorzów nad Wartą,a później dodano
przymiotnik Wielkopolski.Pierwszymi polskimi osadnikami spoza miasta
byli kolejarze,którzy przybyli tu 3 lutego 1945 z radzieckim
transportem wojskowym z wielkopolskiego Wągrowca.Pierwszym Komendantem
Wojennym miasta był radziecki dowódca płk.Josif Dragun,władzę sprawował do 26 marca 1945,po czym przekazał ją polskiej administracji pierwszemu prezydentowi miasta Piotrowi Wysockiemu.Równocześnie powołana została w Gorzowie delegatura poznańskiego urzędu
wojewódzkiego,w celu zapewnienia sprawnej polskiej administracji na
zachodnim pograniczu.Ludność niemiecką,która nie opuściła miasta przed nadejściem 1 Frontu Białoruskiego,przesiedlono do radzieckiej strefy okupacyjnej w Niemczech.Do Gorzowa przybywali jednocześnie liczni Polacy wysiedleni z Kresów Wschodnich.W okresie powojennym następował ponowny szybki rozwój miasta.Od roku
1945 do 1950,Gorzów pełnił rolę głównego ośrodka administracyjnego
zachodnich powiatów województwa poznańskiego.Jednocześnie w Gorzowie
rozpoczęła działalność administracja kościoła katolickiego,obejmująca
tereny północno-zachodniej Polski.Od 1950 roku miasto należało do nowo utworzonego województwa zielonogórskiego.Już w połowie lat 60.liczba ludności sięgnęła 50 tys.osób,przekraczając stan sprzed wojny.W końcu lat 60.Gorzów przeżywa drugi w
swych dziejach boom budowlany stając się miastem średniej wielkości,następuje dynamiczny rozwój przemysłu.W latach 70.powstały pierwsze
publiczne placówki szkolnictwa wyższego.W 1975 roku miasto zostało
stolicą nowo utworzonego województwa gorzowskiego,a w 1979 roku urodziła się 100-tysięczna gorzowianka.W latach 80.wybudowany został nowoczesny szpital wojewódzki.Po pacyfikacji przez ZOMO strajku w Zakładach Mechanicznych„Ursus”16 grudnia 1981 roku w Gorzowie powstała silna organizacja NSZZ Solidarność.Pierwszym demokratycznie wybranym przewodniczącym Zarządu Regionu Gorzowskiego Solidarności został Edward Borowski(pełnił tę funkcję aż
do śmierci 4 sierpnia 1987 roku).Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku zastrajkowały największe gorzowskie zakłady przemysłowe: WCh Stilon,Silwana,ZM Ursus.16 grudnia 1981 roku ZOMO brutalnie rozbiło strajk w Ursusie.Solidarność w Gorzowie zeszła do podziemia.W 1982 roku rozpoczęto wydawanie biuletynu Feniks(do dziś organ ZR Gorzowskiego NSZZ Solidarność).W tym samym roku powstał w Gorzowie Młodzieżowy Ruch Oporu(MRO)zrzeszający antykomunistyczną młodzież gorzowskich szkół średnich.31 sierpnia 1982 roku,w 2.rocznicę podpisania porozumień sierpniowych,w centrum miasta miały miejsce wielogodzinne solidarnościowe demonstracje.W 1983 roku w miejsce MRO powstał Ruch Młodzieży Niezależnej(RMN).Pierwszym przewodniczącym RMN był Marek Rusakiewicz.RMN wydawał własne pismo podziemne Szaniec(łącznie w latach 1983-1989 ukazało się prawie 200 numerów)rozprowadzane wśród młodzieży szkół średnich.Wiosną 1989 roku,z
inspiracji Solidarności i RMN,odbyła się w Gorzowie kilkunastotysięczna
manifestacja mieszkańców protestujących przeciwko planom budowy elektrowni jądrowej w niedalekim Klempiczu.Lata 90.to dynamiczny rozwój sektora prywatnego.Powstają pierwsze inwestycje zagraniczne.Od 1999 roku Gorzów jest siedzibą wojewody lubuskiego.W 2007 roku miasto obchodziło jubileusz 750-lecia lokacji.Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:
- historyczny układ urbanistyczny tzw.Nowego Miasta,z 1876-XX w.
- historyczny układ urbanistyczny d.osiedla robotniczego Zamoście,z l.1920-30
- kościół farny,obecnie katedralny pw.Wniebowzięcia NMP,z XIV w.
- kościół par.pw.Niepokalanego Poczęcia NMP,ul.Mieszka I 59,z 1895 r.
- kościół par.pw.Świętego Krzyża,ul.Warszawska,z 1855 r.
- kościół ewangelicki,obecnie rzym.-kat.par.pw.Chrystusa Króla,ul.Grobla,z l.1928-1930
- kościół ewangelicki„Zgody”,obecnie rzym.-kat.pw.św.Stanisława,z 1776 r.1864 r.1979 r.
- kościół ewangelicki,obecnie rzym.-kat.fil.pw.NMP Królowej Polski,ul.Poznańska 82(Karmin),z 1828 r.
- kościół ewangelicki,obecnie rzym.-kat.par.pw.MB Różańcowej,ul.Strażacka 97(Siedlice),z 1828 r.:cmentarz przykościelny
- klasztor oblatów,ul.Bracka 7,po 1920 r.
- cmentarz rzym.-kat.ul.Warszawska,z poł.XIX w.
- cmentarz żydowski,ul.Gwiaździsta,z pocz.XVIII w.-1942 r.
- aleja lipowa,ul.Walczaka,z XIX w.
- mury obronne,z XV w.
- gmach teatru im.J.Osterwy,ul.Teatralna 9,z pocz.XX w.
- wille,ul.Borowskiego 28,29,z l.1894-1906
- willa,ul.Chrobrego 31,kamienica nr 33,z 1893-1894 r.
- szkoła podstawowa nr 1,ul.Dąbrowskiego 23,z pocz.XX w.
- d.łaźnia miejska,obecnie dom,ul.Dąbrowskiego 35/Jagiełły 9-11,z l.1928-30
- willa„Zacisze”,obecnie budynek usługowy,ul.Drzymały 13,z 1823 r.XX w.
- kamienice,ul.Grobla 14,15,z 1911 r.z pocz.XX w.
- Instytut Surowic,ul.Grottgera 24/25,z 1904 r.:laboratorium,obecnie mieszkania,stajnia,koziarnia,stodoła
- kamienica,ul.Hawelańska 11,z 1897 r.
- dom,ul.Jagiełły 3
- willa,ul.Kazimierza Wielkiego 1,z 1903 r.:ogród
- willa ul.Kobylogórska 77,z ok.1890 r.:park
- kamienice,ul.Kosynierów Gdyńskich 75,92,108,z 1896-1910 r.
- kamienica,ul.Krzywoustego 1,z k.XIX w.
- kamienice,ul.Łokietka 16,17,18,20a,22,23,26,35,dom nr 37,z l.1899-1914
- willa,ul.Nadbrzeżna 1,z 1900 r.
- dom,ul.Obotrycka 8,kamienica 9,z XVIII w.1867 r.z 1908 r.
- sierociniec,obecnie biura,ul.Obotrycka 14,z l.1823-24
- ratusz,obecnie biura,ul.Obotrycka 16,po 1920 r.
- zespół poczty i telegrafu,ul.Pocztowa 15-19/ul.Strzelecka 25,z 1890 r.1905 r.budynek poczty ze skrzydłami,budynek odprawy dyliżansów
- szkoła,ul.Przemysłowa 22,z 1905 r.
- Miejska Kasa Oszczędności,Towarzystwo Kredytowe,obecnie bank,ul.Sikorskiego 7,z l.1910-20
- kamienica,ul.Sikorskiego 106,willa 107,z 1880 r.XIX w./XX w.
- willa,ul.Składowa 11,z 1898 r.1914 r.
- kamienica,ul.Spichrzowa 4,z l.1894-1895
- dwie wille braci Bahrów,ul.30 Stycznia 1,z 1895 r.l.1900-02
- zespół szkoły,ul.30 Stycznia 29,z XIX w./XX w.:szkoła,budynek gospodarczy,sala gimnastyczna
- Dom Ubogich,ul.Teatralna 25,z l.1799/1801,XX w.
- pałac,ul.Teatralna 30
- zespół domu zakonnego ss.Czerwonego Krzyża„Bethesda”,obecnie szpital dziecięcy,ul.Walczaka 16:budynek główny,z 1921 r.dom emeryta,1927 r.budynek oddziału niemowląt z 1935 r.zieleń szpitalna z XX w.
- zespół szpitala,ul.Walczaka 42,z l.1885-1935:10 pawilonów szpitalnych;budynek administracyjny nr 15;budynek gospodarczy nr 13;kotłownia nr 14,kostnica,z XIX w./XX w.park szpitalny
- zespół willowy,ul.Wał Okrężny 37,z poł.XIX w.:willa pałacyk,kordegarda,park,brama
- zespół willowy,ul.Warszawska 35,z 1903 r.willa,oficyna,park
- kamienica,obecnie dom parafialny,ul.Woskowa 1 b,z 1902 r.dom nr 1 c,z 1892 r.
- estakada kolejowa,wzdłuż rz.Warty,betonowo-stalowa,z l.1905-14
- spichrz,ul.Fabryczna 1,szachulcowy z XVIII w.
- spichrz,ul.Grobla 1,szachulcowy,stodoła nr 43,z pocz.XIX w.1842 r.
Układ historyczny Starego Miasta w ciągu ostatnich 50 lat uległ znacznemu przekształceniu ze względu na niemal całkowite jego zniszczenie w wyniku działań II wojny światowej oraz w sposób jego odbudowy w latach 60.XX wieku,który zignorował średniowieczną strukturę działek i dokonał zmian w układzie ulic.Zachowany został jedynie zewnętrzny,historyczny obrys Starego Miasta z fragmentami murów obronnych oraz czytelność większości ulic.Natomiast charakter nowej zabudowy,w większości mieszkaniowej wprowadzonej w jego obszar nie nawiązał do historycznych wartości.Dużą wartość historyczną ma jednak kompleks Nowego Miasta,w większości kamienic z przełomu XIX i XX wieku,którego układ wpisany został do rejestru zabytków.
Fontanny
W Gorzowie Wielkopolskim znajduje się osiem fontann:
- Fontanna Pauckscha
- Fontanna w Parku im.Kopernika
- Fontanna przy biurowcu Pekao SA
- Fontanna na placu Grunwaldzkim
- Fontanna przy Pałacyku Ślubów
- Fontanna w Parku Wiosny Ludów
- Fontanna przy ul. Drzymały
- Fontanna w Parku Górczyńskim
Demografia
Struktura demograficzna mieszkańców Gorzowa wg danych z 31 grudnia 2008:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| Populacja | 125157 | 100 | 65620 | 52,43 | 59537 | 47,57 |
| Wiek przedprodukcyjny(0–17 lat) | 21589 | 17,25 | 10429 | 8,33 | 11160 | 8,92 |
| Wiek produkcyjny(18–65 lat) | 84113 | 67,21 | 41519 | 33,17 | 42594 | 34,03 |
| Wiek poprodukcyjny(powyżej 65 lat) | 19455 | 15,54 | 13672 | 10,92 | 5783 | 4,62 |
Gospodarka
W listopadzie 2010 r.stopa bezrobocia w Gorzowie wynosiła 7,7 proc.a w Powiecie Gorzowskim 11,7 proc.Miasto Gorzów Wielkopolski dostała nagrodę jako Gmina Fair
Play-Certyfikowana Lokalizacja
Komunikacja miejska
Komunikacja miejska w Gorzowie Wielkopolskim obsługiwana jest przez autobusy kursujące na 41 liniach dziennych i 3 nocnych,oraz tramwaje jeżdżące na 3 liniach.Przewozy na zlecenie Wydziału Transportu Publicznego Urzędu Miasta Gorzowa Wielkopolskiego wykonuje Miejski Zakład Komunikacji.Stan taboru autobusowego MZK należy do najlepszych w kraju większość
autobusów jest niskopodłogowych i składa się głównie z pojazdów Solaris
Urbino 12 i MAN NL 202.W 2011 roku zakupione zostałe nowe autobusy MAN
NL283 Lions’City w ilości 11 sztuk.Do 2014 r.planowana jest również wymiana przestarzałych tramwajów,których wiek dochodzi do 40 lat na dużo nowocześniejsze używane tramwaje
typu N8C zakupione z Niemiec.Komunikacja miejska operuje na co dzień
zarówno na terenie Gorzowa,jak i okolicznych gmin,a w lecie dowozi
również ludzi na wybrane kąpieliska.Od 2011 roku wszystkie autobusy i
tramwaje wyposażone są w automaty do sprzedaży biletów.Dokupionych zostało również kilkanaście autobusów niskopodłogowych,Zakład zainstalował również nowe wiaty przystankowe.W lutym 2013 roku komunikację miejską w Gorzowie obsługiwało 36
dziennych linii autobusowych,3 linie tramwajowe,a ponadto 5 linii
autobusowych nocnych.
Transport drogowy
Wlkp.Trasa Zgody z mostem nad Wartą
- droga krajowa nr 3 Świnoujście Szczecin Gorzów Wlkp.Zielona Góra Legnica Jelenia Góra Jakuszyce,
- droga krajowa nr 22 Kostrzyn nad Odrą Gorzów Wlkp Wałcz Elbląg Grzechotki.
Transport kolejowy
-
Gorzów-Zbąszynek
-
Gorzów Wlkp.-Warszawa
Transport lotniczy
Najbliższe porty lotnicze:
- zespół portów lotniczych Berlina 137 km
- Port lotniczy Poznań-Ławica 124 km
- Port lotniczy Szczecin-Goleniów 123 km
- Port lotniczy Zielona Góra-Babimost 96,2 km
Transport wodny śródlądowy
Mosty gorzowskie
W Gorzowie znajdują się 4 mosty nad Wartą.Są to most Staromiejski,most Lubuski,most żelazny(kolejowy)oraz most w Wieprzycach w przebiegu Trasy Zgody na obwodnicy S3.Nad Kanałem Ulgi miasto posiada 3 mosty:Most Stary,most w przebiegu Trasy Nadwarciańskiej oraz most kolejowy.Gorzów posiada 10 mostów nad Kłodawką oraz kładki dla pieszych.
Oświata
Miasto jest rozwijającym się ośrodkiem szkolnictwa wyższego w
zachodniej Polsce.Pierwszą szkołą wyższą w powojennym Gorzowie było
utworzone w 1947 Wyższe Seminarium Duchowne,które następnie przeniesiono w 1952 do Paradyża.Obecnie najważniejsze placówki szkolnictwa wyższego to:
- Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie Wielkopolskim,
- AWF w Poznaniu Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej w Gorzowie Wielkopolskim,
- Wyższa Szkoła Biznesu w Gorzowie Wielkopolskim,
- Uniwersytet Szczeciński Zamiejscowy Wydział Społeczno-Ekonomiczny w Gorzowie Wlkp.
Kultura i sztuka
Teatry
- Teatr im.Juliusza Osterwy w Gorzowie Wlkp.(scena główna oraz scena letnia),
- Teatr Kreatury
- Cygański Teatr Muzyczny Terno
- Amfiteatr Gorzowski
- Teatr Na Murku
Imprezy cykliczne
Lista imprez cyklicznych odbywających się w Gorzowie Wielkopolskim:- Konfrontacje Fotograficzne maj,od 1974
- Dni Gorzowa nad Wartą czerwiec
- Międzynarodowe Spotkania Zespołów Cygańskich„Romane Dyvesa”lipiec
- Reggae nad Wartą
- Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im.Jana Sebastiana Bacha październik,od 1986
- Gorzów Jazz Celebrations(do 2004 Pomorska Jesień Jazzowa)
- Gorzowskie Spotkania Teatralne listopad,od 1983
- Międzynarodowy Festiwal Muzyczny Serenada nad Wartą od 2005 r.
- Biennale Sztuki Sakralnej Sacrum do 2004,odbyło się 11 razy
Gorzowscy twórcy i wykonawcy
- Adam Bałdych muzyk;
- Piotr Bukartyk wykonawca poezji śpiewanej;
- Edward Dębicki założyciel Cygańskiego Teatru Muzycznego„Terno”,dyrektor i kierownik artystyczny Międzynarodowych Spotkań Cygańskich w Gorzowie„Romane Dyvesa”;
- Irena Dowgielewicz poetka,pisarka;
- Hermann Ende architekt;
- Marian Klaus muzyk,kompozytor,nauczyciel,stroiciel fortepianów i akordeonów
- Beata Patrycja Klary poetka
- Victor Klemperer literat
- Ryszard Krynicki poeta oraz wydawca;
- Michał Kwiatkowski piosenkarz,wokalista,muzyk,występował w Szansie na sukces,znany również we Francji z programu Star Academy(odpowiednik polskiego Idola);
- Tadeusz Łyskawa muzyk,w latach 80.perkusista w zespole Papa Dance;
- Zdzisław Morawski poeta;
- Krystyna Prońko piosenkarka;
- Krzysztof Pulkowski reżyser,scenarzysta,aktor,niezależny twórca;
- Bronisława Wajs zwana też Papuszą poetka,pisarka romskiego pochodzenia;
- Christa Wolf pisarka
- Jan Korcz był pierwszym artystą malarzem,który osiedlił się w Gorzowie po wojnie.Urodził się 1 stycznia 1905 r.w Samborze na Ukrainie,zmarł 16 marca 1984 r.w Gorzowie.
Lokalne media
W Gorzowie Wielkopolskim istnieje 8 stacji radiowych,4 telewizyjne,wydawane są gazety i czasopisma.
Stacje radiowe
- Radio Plus Gorzów(lokalna)100,7 FM,
- Radio Eska Gorzów(lokalna)93,8 FM,
- Radio Gorzów(lokalna)95,6 FM.
- Radio Maryja 98,8 FM,
- RMF FM 96,1 FM,
- Radio Zet 99,6 FM,
- Tok FM 87,9 FM,
- Polskie Radio Czwórka 105,4 FM.
Prasa
- 66-400.pl dziennik
- Gazeta Lubuska oddział w Gorzowie
- Tylko Gorzów miesięcznik
- Teraz Gorzów tygodnik
- Gorzowskie wydanie Gazety Wyborczej
Telewizja
Lokalne stacje telewizyjne nadające sygnał z Gorzowa:- TVP Gorzów Wielkopolski
- TMG Telewizja Miejska Gorzów
- TeleTop
- TV Odra Gorzów
Sport i rekreacja
W mieście istnieje rozbudowana infrastruktura sportowa,działalność
prowadzi wiele klubów w różnorodnych dyscyplinach.Najpopularniejszą
dyscypliną sportową w Gorzowie Wielkopolskim jest żużel(popularyzowany przez drużynę Stali Gorzów Wielkopolski).Najchętniej i najczęściej praktykowane sporty w Gorzowie Wielkopolskim to:koszykówka,siatkówka,piłka nożna,kolarstwo,pływanie,kajakarstwo i wioślarstwo.Od 1928 roku do 2012 roku gorzowianie zdobyli 9 medali olimpijskich:z tego 3 w wioślarstwie,5 w kajakarstwie i 1 w kolarstwie.W 2013 roku w najwyższej klasie rozgrywkowej występują:gorzowskie koszykarki(KSSSE AZS PWSZ-u)oraz gorzowscy żużlowcy(KS Stali) i tenisiści stołowi(GKS Gorzovii).W mieście znajdują się takie obiekty sportowe jak:Stadion im.Edwarda Jancarza(stadion żużlowy zespołu KS Stal),Hala PWSZ(kryta hala sportowa,w której odbywają się przede wszystkim rozgrywki koszykarskie),Hala ZSTiO(kryta hala sportowa,w której odbywają się przede wszystkim rozgrywki siatkarskie),Stadion OSiR(stadion do gry w piłkę nożną użytkowany przez drużyny KS Stilonu,TKKF Stilonu i KP Warty),Centrum Sportowo-Rehabilitacyjne Słowianka(w skład którego wchodzą:basen pływacki o wymiarach olimpijskich 50 m x 25 m z 10 torami o głębokości 2 m użytkowany przez MKP Słowianka,basen pływacki rekreacyjny,5 kortów tenisowych o nawierzchni ceglanej i zadaszone lodowisko o wymiarach 24m x 48m) i przystanie kajakowe klubów MKKS,KS AZS-AWF i KS Admira.
Administracja
Miasto jest siedzibą Wojewody Lubuskiego i jego urzędu wojewódzkiego oraz większości służb,inspekcji i straży administracji rządowej zespolonej z wojewodą,m.in.:
- Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej
- Komenda Wojewódzka Policji
- Kuratorium Oświaty
- Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa
- Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny
- Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej
- Wojewódzki Inspektorat Nadzoru Budowlanego
- Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego
- Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny
Podział terytorialny miasta
Dzielnice
Baczyna-Santocko,Chruścik,Chwalęcice,Górczyn,Janice-Wawrów,Karnin,Siedlice,Słoneczne,Staszica,Śródmieście,Wieprzyce,Zakanale,Zawarcie,Zieleniec.
Osiedla
Chemik,Dolinki,Europejskie,Małyszyn,Nowy Dwór Parkowe,Piaski,Przylesie,Sady,Słoneczne,Staszica,Tartaczne,Ułańskie,Ustronie,Zacisze,Zielona Dolina.
Współpraca zagraniczna
W 1999 roku w mieście został otwarty Ośrodek Kultury Francuskiej Alliance française.Ponadto miasto jest największym ośrodkiem Euroregionu Pro Europa Viadrina.| Miasta partnerskie i zaprzyjaźnione | ||
|---|---|---|
| Miasto partnerskie | Kraj | Data podpisania umowy |
| Frankfurt nad Odrą | Niemcy | 1975 |
| Herford | Niemcy | 1995 |
| Eberswalde | Niemcy | 2001 |
| Cava de'Tirreni | Włochy | 1992 |
| Teramo | Włochy | 1996 |
| Jönköping | Szwecja | 2001 |
| Sumy | Ukraina | b.d. |
| Miasto zaprzyjaźnione | Kraj | Data podpisania umowy |
| Poczdam | Niemcy | b.d. |
| Monopoli | Włochy | b.d. |
| Hazleton | Stany Zjednoczone | b.d. |
Wspólnoty wyznaniowe
W Gorzowie znajduje się katedra rzymskokatolickiej diecezji zielonogórsko-gorzowskiej,która jest głównym gorzowskim kościołem rzymskokatolickim.Miasto posiada 14 parafii,które są podzielone pomiędzy 3 dekanaty:Gorzów Wielkopolski Katedra,Chrystusa Króla i Świętej Trójcy.W kościele NMP Królowej Polski mieści się sanktuarium św.Weroniki
Giuliani.Jednym z ważniejszych wydarzeń w życiu religijnym miasta była
wizyta papieża Jana Pawła II,który odwiedził Gorzów 2 czerwca 1997.Na cmentarzu znajduje się kaplica wiernych obrządku greckokatolickiego.W Gorzowie mieści się także prawosławna cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy(parafialna),polskokatolicki kościół św.Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny(parafialny)oraz kościół luterański Świętej Trójcy.Swoje zbory w Gorzowie posiadają baptyści(zbór baptystyczny w Gorzowie Wielkopolskim),zielonoświątkowcy(zbór zielonoświątkowy w Gorzowie Wielkopolskim),adwentyści dnia siódmego(zbór adwentystyczny w Gorzowie Wielkopolskim),wierni Kościoła Bożego w Chrystusie oraz Kościoła Chrześcijan Wiary Ewangelicznej.Mieści się tu także Centrum Chrześcijańskie„Obfite Życie”Kościoła Wiary.W Gorzowie Wielkopolskim istnieją zbory Świadków Jehowy(z Salami Królestwa).Poza kościołami chrześcijańskimi,w mieście istnieją także miejsca spotkań modlitewnych muzułmanów.W Gorzowie znajduje się także ośrodek filialny Jiyu-Kutsu Wspólnoty Drogi Rinzai Mumon-Kai oraz centrum buddystów Diamentowej Drogi.Do 1939 roku miasto posiadało synagogę.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz