| Nazwa miasta |
Geografia
Góry
Bielawa położona jest u podnóża Gór Sowich.Najwyższym szczytem Bielawy jest Kalenica(964 m n.p.m.)Na południe od centrum miasta położona jest Góra Parkowa(455 m n.p.m.)a na niej znajduje się wieża widokowa i wyciąg narciarski.W granicach miasta znajduje się też Łysa Góra(364 m n.p.m.)funkcjonująca w starszej nomenklaturze topograficznej także jako Strażnik roztacza się stąd panorama miasta z widokiem na Góry Sowie.Miejsce to jest również wykorzystywane do uprawiania sportów lotniarskich.
Struktura powierzchni
Według danych z roku 2005 Bielawa ma obszar 36,2 km²,w tym:
- użytki rolne:48,18%
- użytki leśne:35,47%
- tereny mieszkaniowe:4,67%
- drogi:4,2%
- tereny przemysłowe:1,87%
- tereny wypoczynkowe:1,19%
- wody:1,19%
- inne:3,23%
Demografia
Dane z 31 grudnia 2005:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 32652 | 100 | 17444 | 53 | 15280 | 47 |
| gęstość zaludnienia(mieszk./km²) | 871 | 466,3 | 404,7 | |||
Największą populację Bielawa odnotowała w 2010 r.wg danych GUS 34851 mieszkańców.
Historia
- XIII w.założenie wsi łańcuchowej dla kolonistów z Frankonii,Turyngii i Szwabii,zapewne na miejscu wcześniejszego osadnictwa słowiańskiego
- 1288 Pierwsza udokumentowana wzmianka o Bielawie
- 1428 Husyci w Bielawie
- 1530 Wskutek rozpowszechnienia się we wsi reformacji przejęcie kościoła katolickiego przez protestantów
- 1598 Budowa zamku
- 1654(9.III)Nakaz zwrotu kościoła katolikom
- 1713-1714 Zaraza
- 1720 Pierwszy murowany dom mieszkalny w Bielawie
- 1741 Zajęcie wsi przez wojska pruskie;przyznanie ewangelikom swobód wyznaniowych
- 1742 Pokój wrocławski Bielawa wraz z całym Dolnym Śląskiem,ziemią kłodzką i większą częścią Górnego stała się częścią Prus;założenie gminy ewangelickiej i pierwszej szkoły(ewangelickiej)
- 1743 Otwarcie zboru ewangelickiego
- 1762 Bitwa pod Fischerbergiem(Pilawą)
- 1801 Urbarz bielawski
- 1804 Wielka powódź i głód
- 1805 Christian Dierig zakłada przedsiębiorstwo tkackie,które później rozwinie się w największą fabrykę włókienniczą na Śląsku(Christian Dierig AG)
- 1806-1808 Okupacja francuska
- 1826 Pierwsza apteka
- 1840 Pierwsza placówka pocztowa
- 1842-1843 Budowa szosy
- 1844(5.VI)Powstanie tkaczy
- 1847 Wprowadzenie targów tygodniowych
- 1864 Wprowadzenie oświetlenia gazowego
- 1872 Otwarcie szpitala ewangelickiego
- 1874 Pierwsze zabiegi o uzyskanie praw miejskich
- 1876 (15.XI)Otwarcie nowego kościoła katolickiego
- 1877 Powstanie pierwszej gazety Langenbielauer Anzeiger
- 1883 Pierwsze światło elektryczne
- 1891(1.VI)Otwarcie linii kolejowej Dzierżoniów Bielawa
- 1899(7.X)Pierwszy samochód w Bielawie
- 1900
- Otwarcie kolei sowiogórskiej
- (15.X)Otwarcie Zawodowej Szkoły Włókienniczej
- 1901(30.IX)Otwarcie Szpitala św.Elżbiety
- 1902 Uruchomienie rzeźni
- 1907(7.VIII)Otwarcie szkoły średniej(gimnazjum)
- 1921 Utworzenie Centralnej Gazowni
- 1924(1.V)Nadanie Bielawie praw miejskich
- 1925
- Otwarcie wieży widokowej na Górze Parkowej
- Miasto zamieszkuje 12129 protestantów i 5596 katolików
- 1931(XII)Wydanie"Kroniki Bielawy"Fritza Hoenowa
- 1933 Wytyczenie rynku(dziś Pl.Wolności)
- 1945
- (8.V)Zajęcie Bielawy przez wojska radzieckie
- (10.V)Nacjonalizacja przez administrację polską i ponowne uruchomienie zakładów włókienniczych Christian Dierig AG pod nazwą Państwowa Fabryka Wyrobów Bawełnianych Nr 1 w Bielawie(tzw.Bielawska Jedynka),od 1950 jako Bielawskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego im.II Armii Wojska Polskiego
- (23.VI)Powołanie pierwszego polskiego burmistrza
- 1946(12.IV)Rozpoczęcie akcji przesiedlenia dotychczasowych mieszkańców Bielawy do Niemiec Zachodnich
- 1947 Zaczęła ukazywać się gazeta"Krosno"
- 1975 Bielawa wchodzi w skład nowo utworzonego województwa wałbrzyskiego
- 1977 Likwidacja połączenia kolejowego ze Srebrną Górą,następnie fizyczna rozbiórka linii;zawieszenie połączenia osobowego z Dzierżoniowem
- 1995(I)Podpisanie umowy partnerskiej z niemieckim miastem Lingen(Ems)
- 1996 Podpisanie umowy o Współpracy i Przyjaźni z czeskim miastem Hronov
- 1999 Bielawa w granicach województwa dolnośląskiego
- 1999(IX)Otwarcie pływalni miejskiej"Aquarius"
- 2000 zawieszenie towarowego połączenia kolejowego z Dzierżoniowem;ostatnie połączenie kolejowe Bielawy ze światem przestaje istnieć
- 2006(14.IV)Otwarcie obwodnicy
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:
- ośrodek historyczny miasta,z XIII-XX w.
- kościół par.pw.Wniebowzięcia NMP,ul.Wolności 130,z l.1877-80
- kościół par.pw.Świętego Ducha,z l.1877-1880,pl.Kościelny,
- cmentarz komunalny,pl.Wolności,powstały po 1880 r.
- cmentarz,ul.Żeromskiego,z drugiej poł.XIX-XX w.:
- ogrodzenie mur z bramą
- kaplica rodziny Postpischil
- kaplica rodziny Froehlich
- kaplica rodziny Franz
- park sanatoryjny,z pocz.XX w.
- willa,ul.Cmentarna 2,z drugiej poł.XIX w.
- dom sierot,ob.kaplica,ul.Kopernika 21 a,z l.1900-1901
- willa,ul.Korczaka 4,1904 r.
- dom,ul.Nowobielawska 16,z XIX/XX w.
- pensjonat„Leśny Domek”,ul.Nowobielawska 89,z XIX/XX w.
- pałac,ul.Piastowska 23,z XIX/XX w.
- pawilon ogrodowy,drewn.
- pałac,ul.Piastowska 24,z XIX/XX w.
- dom,ul.Piastowska 46,z 1799 r.
- zespół willowy,ul.Spółdzielcza 1-2,z 1928 r.:
- willa,nr 1
- willa,nr 2
- park
- willa Dyrekcji Fabryki Włókienniczej,ul.Wolności 22,z 1889 r.
- willa,ul.Wolności 57,z 1890 r.
- willa,ob.dom kultury,ul.Wolności 80,z 1915 r.
- dwór,ul.Wolności 92(dec.ul.Mickiewicza 1)
- dom,ob.przychodnia,ul.Wolności 148,wyb.po 1880 r.
- dom z apteką,ul.Wolności 158,z pocz. XX w.
- przepompownia wody nr 1(z urządzeniami z pocz.XX),z 1898 r.ul.Hempla
- przepompownia wody nr 2(zespół połączonych budynków),z 1909 r.ul.Ostatnia
- zespół Zakładów Bawełnianych„Bielbaw”,ul.Piastowska 19:
- tkalnia XI,z 1880 r.1914 r.
- tkalnia X,z 1914 r.
- tkalnia IX,z 1891 r.
- przędzalnia I,z l.1912-20
- budynek zarządu,z 1875 r.XX w.
- przędzalnia II,z 1900 r.
- stolarnia,z 1900 r.
- siłownia elektryczna,z 1906 r.
- remiza,z 1925 r.
- wykańczalnia,z 1890 r.
- budynek klejarni w ZPB„Bieltex”Zakład nr 2,ul.Tkacka 17,z 1880 r.
- zespół Zakładów Bawełnianych„Bieltex”,Zakład nr 4,ul.Ostroszowicka 11:
- budynek administracyjny,z 1920 r.
- wieża ciśnień,z 1913 r.
- budynek drukarni,z 1923 r.
- zespół Zakładów Bawełnianych„Bieltex”,Zakład nr 5,ul.Waryńskiego 25:
- przędzalnia(I),z k.XIX w.
- budynek trzepalni i mieszalni bawełny,z 1890 r.
- przędzalnia z wieżą ciśnień,z 1920 r.
Samochodowa dawniej przejazd przez Bielawę był trudniejszy,jednak stał się łatwiejszy gdy w 2006 otwarto obwodnicę zajmującą ulicę Jana Pawła II i Władysława Sikorskiego w ciągu DW384.Autobusowa komunikacją autobusową na terenie powiatu dzierżoniowskiego zajmuje się ZKM Bielawa(Zarząd Komunikacji Miejskiej w Bielawie).Autobusy dojeżdżają do wszystkich osiedli Bielawy oraz wiosek położonych pod nim.W Bielawie nie ma wyodrębnionego dworca PKS.Kolejowa dawniej miasto posiadało dwa czynne dworce kolejowe(Bielawa Wschodnia i Bielawa Zachodnia).Linia kolejowa z Dzierżoniowa kończyła się na tym drugim końcu.Stacje zostały zamknięte razem z linią gdy głównym przewoźnikiem do Dzierżoniowa stały się autobusy.Warto też zaznaczyć,że Bielawa leżała na trasie kolei sowiogórskiej,a w samym mieście istniały dwa dworce tej właśnie kolei(Bielawa Zachodnia Dworzec Mały w budynku Bielawy Zachodniej i Nowa Bielawa).
Bielawa posiada dwie,nieczynne od 1977,stacje kolejowe:
- Bielawa Zachodnia stacja położona w zachodniej części miasta,niedaleko fabryki Bielbaw
- Bielawa Wschodnia stacja położona przy skrzyżowaniu ulic Stefana Żeromskiego i Kolejową,niedaleko fabryki Bieltex
Gospodarka
Położenie geograficzne Bielawy w południowo-zachodniej części Polski sprawia,że bliżej jest np.do Pragi ok.250 km,Wiednia ok.360 km,niż do Warszawy ok.420 km.Odległość do Wrocławia(najbliższe lotnisko)wynosi ok.67 km.Przejścia graniczne z Czechami w Tłumaczowie oddalone jest o ok.30 km,w Kudowie Słonem o 85 km.a z Niemcami w Zgorzelcu 160 km.Przez miasto przebiega obwodnica miejska należąca do drogi wojewódzkiej nr DW384 Wrocław Nowa Ruda Tłumaczów.W regionie działa Komunikacja Miejska(autobusowa)obsługująca 13 okolicznych miejscowości,w których żyje ok.100 tys.mieszkańców.U podnóża Łysej Góry w ciągu drogi wojewódzkiej nr DW384 przebiega obwodnica miejska,wokół której zlokalizowano tereny inwestycyjne dla małych i średnich przedsiębiorstw.Do zagospodarowania przewiduje się ok.65 ha.uzbrojonych działek inwestycyjnych.Rozwojowi miasta sprzyja specyficzne położenie w trójkącie miast,w skład którego wchodzą również Dzierżoniów i Pieszyce.Usytuowanie to stwarza możliwość łączenia ponadlokalnych funkcji komunikacji,oświaty,kultury.Połączenie to zwiększa potencjał gospodarczy regionu,a także sprzyja rozwojowi sektora usług w gminie.Największe firmy w Bielawie to:Lincoln Electric Bester producent spawarek oraz Ace Rico producent półproduktów m.in.dla LG,Samsunga oraz firmy Dell.Do niedawna w Bielawie istniały firmy włókiennicze Bielbaw oraz Bieltex które ogłosiły upadłość.W okresie swojej świetności zatrudniały 10 tys.pracowników.W Bielawie istnieje również kilkanaście średnich przedsiębiorstw specjalizujących się w budownictwie,kamieniarstwie,elektronice,produkcji okien,mebli,tarcicy,oprawek okularowych,pędzli i szczotek.Pozostałe podmioty gospodarcze to małe firmy rodzinne zatrudniające do kilku osób.Zajmują się one przeważnie handlem lub świadczeniem usług.
Bielawski Park Przemysłowy
Władze Bielawy planują utworzenie parku przemysłowo technologicznego.Miasto na lokalizację parku wyznaczyło tereny znajdujące się wewnątrz nowej obwodnicy bielawskiej.Na jego terenie,na 24 hektarach,mają powstać zakłady przemysłowe,a pod działalność usługową zarezerwowano kolejnych 10 hektarów.W ramach parku powstanie Inkubator Przedsiębiorczości,który będzie funkcjonował przy ulicy Wolności.
Znane obiekty współczesne
Najbardziej znanymi obiektami są:
- Pływalnia Miejska"AQUARIUS"
- Ośrodek Wczasowo Wypoczynkowy"Sudety"
- Szkoła Leśna w Bielawie
W okresie powojennym powstał Klub Sportowy"Bielawianka",który już w zmienionej formie,działa do obecnych czasów z sekcjami:piłkarską,lekkoatletyczną,zapaśniczą i siatkarską.Od 2003 roku działa również ULKS Muflon zrzeszający młodzież z Bielawy i Dzierżoniowa,szkoląc ją w lekkiej atletyce,a także od roku 2006 w narciarstwie biegowym.Od 1991 r.w Bielawie działa również koszykarski Klub Sportowy Ziemi Dzierżoniowskiej"LUZ".Drużyny młodzieżowe tego klubu rywalizują w rozgrywkach organizowanych przez Dolnośląski Związek Koszykówki.Od 1998 r.organizowane są amatorskie rozgrywki koszykarskie pod nazwą Bielawska Liga Koszykówki.W rywalizacji bierze udział zarówno młodzież,jak dorośli,którzy chcą aktywnie spędzić wolny czas.W mieście znajduje się boisko treningowe i stadion z trybunami,hala sportowa z nawierzchnią tartanową,sala treningowa oraz pływalnia"Aquarius"z basenem przygotowanym do rozgrywania zawodów pływackich.W roku 2001 powstało Miejskie Centrum Kultury Fizycznej,które ma za zadanie koordynować i wspomagać działalność rekreacyjno-sportową w mieście.Organizuje również imprezy sportowe oraz współpracuje z innymi organizatorami.Jedną z imprez są Mistrzostwa Dolnego Śląska w Toczeniu Opony Wielkogabarytowej.15 października 2005 powstała sekcja pływania synchronicznego LUKS Aquarius Bielawa Pływanie Synchroniczne.W styczniu 2007 powstała drużyna futbolu amerykańskiego Bielawa Owls.17 lipca 2011 na stadionie lokalnego klubu sportowego KS Bielawianka odbył się VI finał pierwszej ligi futbolu amerykańskiego.
Wydarzenia kulturalne
- "eFHa Festiwal"Festiwal Amatorskich Filmów Fantastycznych i Horrorów kwiecień
- Gra Terenowa"Poszukiwacze Złotego Pazura"maj
- StreetFighter Festival(SFF)impreza motocyklowa w Bielawie maj/czerwiec
- Dni Bielawy czerwiec
- TOLK FOLK festiwal Tolkiena w Bielawie lipiec
- Sudeckie Lato festyn sportowo-rekreacyjny w Bielawie lipiec
- Lines Of Bielawa skateboarding festival sierpień
- Regałowisko koncert muzyki reggae w Bielawie sierpień
- Sudety Sound-Event z muzyką Trance
- Powiatowy Konkurs Krasomówczy"Sowiogórski Bajarz"listopoad-styczeń
- Osiedle Mikro
- Osiedle Włókniarzy
- Osiedle Konstytucji 3 maja
- Osiedle Centrum
- Osiedle Słoneczne
- Osiedle Podgórskie
- Osiedle Białe
- Nowa Bielawa
- Osiedle XXV-lecia
- Osiedle Europejskie
- Osiedle Południowe
- Kamieniczki
Obecnie gmina Bielawa jest organem prowadzącym dla:6 przedszkoli,5 szkół podstawowych,5 gimnazjów i Świetlicy Socjoterapeutycznej.Wszystkie gimnazja i szkoły podstawowe mają pracownie komputerowe z dostępem do internetu.Ciekawe miejsce stanowi ekologiczny plac zabaw przy Przedszkolu Publicznym nr l„Parkowe Skrzaty”przy ul.Parkowej 5,który powstał dzięki realizacji międzynarodowego polsko-niemieckiego projektu ekologiczno-edukacyjnego.W starannie wyremontowanym budynku z końca XIX wieku przy ul.Wolności 57 mieści się Powiatowe Centrum Kształcenia Praktycznego,z nowocześnie wyposażonymi pracowniami komputerowymi przeznaczonymi do szkoleń zawodowo-technicznych oraz z zakresu maszyn sterowanych CNC.Zajęcia w tych kierunkach organizuje Lokalna Akademia Informatyczna.Na terenie Bielawy funkcjonują 2 szkoły średnie tj.Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zespół Szkół w Bielawie.Absolwenci tych szkół mogą kontynuować naukę w kilku policealnych szkołach znajdujących się również w Bielawie.23 marca 2001 r.w Bielawie została otwarta dziesiąta w Europie,a pierwsza w kraju i Europie Wschodniej„Szkoła Słoneczna”.Było to wydarzenie na miarę XXI wieku.Szkoła kształci instalatorów solarnych urządzeń instalacji grzewczych:centralnego ogrzewania oraz ciepłej wody użytkowej,a także systemów fotowoltaicznych współpracujących z siecią elektryczną i akumulatorami.W roku 2002 rozszerzono działalność„Szkoły Słonecznej”tworząc Centrum Energii Odnawialnej.Od 1990 r.w mieście działa również Zespół Szkół Społecznych,który oprócz szkoły podstawowej i gimnazjum,prowadzi Szkołę Muzyczną I stopnia.Inne placówki oświatowe w mieście to:Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy,Zespół Szkół Specjalnych,Poradnia Psychologiczno–Pedagogiczna.
- Kościół Rzymskokatolicki
- parafia Bożego Ciała
- parafia Ducha Świętego
- parafia Miłosierdzia Bożego
- parafia Wniebowzięcia NMP
- Kościół Ewangelicko-Augsburski(filia)
- Kościół Zielonoświątkowy
- Świadkowie Jehowy
- Christian Gottlob Dierig przemysłowiec
- Hermann Henkel działacz turystyczny,sekretarz i przewodniczący bielawskiego Towarzystwa Sowiogórskiego(Eulengebirgsverein)
- Eleni piosenkarka
- Robert Skibniewski koszykarz
- Tomasz Zabłocki koszykarz
- Bartłomiej Świderski aktor
- Grzegorz Mostowicz-Gerszt aktor
- Wojciech Chorąży aktor
- Hubert Klimko-Dobrzaniecki pisarz
- Jarosław Kuźniar dziennikarz TVN24(wcześniej również Radio Zet,Polskie Radio Wrocław,Radio Sudety)
- Janusz Góra piłkarz
- Jacek Trzeciak piłkarz
- Natalia Grosiak piosenkarka(wokalistka zespołu Mikromusic)
- Aleksandra Kwaśniewska piosenkarka
- Reinmar von Bielau postać fikcyjna,główny bohater trylogii husyckiej autorstwa Andrzeja Sapkowskiego
- Tomasz Smolarz polski polityk,samorządowiec,poseł na Sejm VI i VII kadencji
- Niemcy Lingen(Ems)
- Czechy Hronov
- Czechy Kostelec nad Orlicí
- Kanada Chatham-Kent
- Wielka Brytania Burton upon Trent
Dzierżoniów,Nowa Ruda,Pieszyce,Ząbkowice Śląskie.
Super wpis. Bielawa to moje strony.
OdpowiedzUsuń