Tarczek

Wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim,w powiecie starachowickim,w gminie Pawłów.Jest podzielona na dwa sołectwa:Tarczek Górny i Tarczek Dolny.Do 1954 roku istniała gmina Tarczek.W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.Miejscowość jest siedzibą parafii św.Idziego Opata.W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii krakowskiej,diecezji kieleckiej,dekanatu bodzentyńskiego.

Położenie

Tarczek położony jest w Górach Świętokrzyskich na północ od pasma Łysogór.Znajduje się w Dolinie Bodzentyńskiej,u stóp Pasma Bostowskiego,które jest wschodnim przedłużeniem Pasma Klonowskiego.Przez wieś przepływa rzeka Psarka.Miejscowość znajduje się ok.5 km na wschód od Bodzentyna.Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 752 z Górna do Rzepina,łącząca Starachowice z Kielcami.Przez wieś przechodzi zielony szlak turystyczny ze Starachowic do Łącznej oraz czerwony szlak rowerowy z Cedzyny do Nowej Słupi. Historia
W średniowieczu Tarczek był osadą targową,własnością biskupów krakowskich i ośrodkiem administracyjnym ich dóbr.Znajdował się tu dwór biskupi i niewielki kościółek wzniesiony podobno już w 1067 r.W 1227 r.biskup Iwo Odrowąż,na mocy przywileju Leszka Białego,osadził w okolicach Tarczka osadników niemieckich.Od 1259 r.Tarczek posiadał prawa miejskie.Był siedzibą kasztelanii.W 1275 r.przywileje dla targowisk w Tarczku i Iłży posłużyły jako wzór swobód dla targowiska w należącej do wąchockich cystersów Wierzbicy.W 1244 r.osada została spalona i złupiona przez Konrada mazowieckiego.W 1268 r.przechodzili tędy Litwini.Tarczek stracił swoje znaczenie gdy biskup Bodzanta założył w pobliżu nowe miasto Bodzentyn,do którego przeniósł targowisko oraz ośrodek administracyjny.W 1412 r.Tarczek utracił prawa miejskie.W XV w.Jan Długosz o Tarczku pisał,że było tu niegdyś znaczne miasto biskupie(oppidum notabile).W połowie XV w.Tarczek był wsią biskupią posiadającą 12 łanów ziemi,z których dziesięcinę o wartości 12 grzywien oddawano biskupom krakowskim.W 1581 r.było tu 21 osadników,11 łanów,1 ogrodnik i 3 komorników.W 1827 r.wieś miała 31 domów i 229 mieszkańców.Pod koniec XIX w.Tarczek był siedzibą gminy.Były tu 52 domy i młyn wodny,na rzece Psarce.Wieś zamieszkiwało 378 osób.W Tarczku było 520 morgów ziemi włościańskiej i 520 morgów ziemi folwarcznej.
Zabytki

• Romański kościół pw.św.Idziego z pierwszej połowy XIII w.Powstał prawdopodobnie na miejscu kościoła z XI w.fundacji Władysława Hermana.Jest to budowla orientowana,jednonawowa,wzniesiona z ciosów piaskowcowych.Zachowały się romańskie mury obwodowe,z wyjątkiem fasady zachodniej,przebudowanej w XVI w.W południowej ścianie prezbiterium znajduje się fragment fryzu plecionkowego,w kruchcie późnogotycki portal.Gotyckie sklepienie prezbiterium zostało zrekonstruowane po wojnie.W kościele zachowały się resztki późnorenesansowej polichromii z przełomu XVI i XVII w.Wewnątrz znajduje się też gotycka płaskorzeźba z XVI w.renesansowy tryptyk z ok.1540 r.w ołtarzu głównym oraz romańska chrzcielnica.Pozostałe wyposażenie pochodzi z XVII i XVIII w.Obok kościoła znajduje się dzwonnica z początku XIX w.
• Cmentarz parafialny z pomnikami przyrody:trzema 300-letnimi lipami i dwiema topolami w wieku 200 lat.
• Pozostałości parku podworskiego.Zachował się fragment alei złożonej z ośmiu 300-letnich dębów i pięciu 300-letnich wiązów.
• Murowana kapliczka z XVIII w.na polach pomiędzy Tarczkiem,a Bodzentynem.Według tradycji stoi na miejscu bitwy stoczonej z Tatarami 19 marca 1241 r.

Osoby związane z Tarczkiem

• Wojciech Świątkiewicz kanonik,profesor seminarium duchownego w Kielcach,proboszcz parafii rzymskokatolickiej w Busku Zdroju.W 1812 r.w kościele w Tarczku przyjął sakrament chrztu.