Kępno

(niem.Kempen)miasto w województwie wielkopolskim,w Kaliskiem,na ziemi wieluńskiej,na Wysoczyźnie Wieruszowskiej,nad Niesobem,siedziba powiatu kępińskiego i gminy Kępno.W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa kaliskiego.Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 14713 mieszkańców.

Położenie

Kępno leży na Wysoczyźnie Wieruszowskiej,nad Niesobem,w zachodniej części ziemi wieluńskiej,w województwie wielkopolskim i jest najdalej na południe położonym miastem w województwie.Leży 63 km od Kalisza,76 km od Wrocławia,88 km od Opola,128 km od Łodzi,145 km od Katowic i 170 km od Poznania.

Historia

Ślady osadnictwa na obecnych terenach Kępna sięgają epoki brązu.Świadczą o tym liczne wykopaliska archeologiczne.Najwięcej starych przedmiotów odkryto na terenie prasłowiańskiego cmentarzyska na Górce Wiatrakowej(obecnie Osiedle 700-lecia).Innym dowodem dawnego osadnictwa jest pradawne grodzisko,tzw.Kopiec.Znaleziono tu fragmenty naczyń oraz pozostałości drewnianych domów.Znaleziska pochodzą z okresu średniowiecza.Pierwsza pisana informacja o Kępnie to dokument dotyczący spotkania jakie miało miejsce 15 lutego 1282.Doszło wówczas do zjazdu dwóch książąt,w czasie którego książę pomorski Mściwój II zapisał swoje ziemie jako darowiznę księciu wielkopolskiemu Przemysłowi II,późniejszemu królowi Polski.Na pamiątkę tego wydarzenia w czasach współczesnych u podnóża Kopca ustawiono pamiątkowy głaz.W 1283 Kępno wymieniane jest już jako miasto.Prawdopodobnie,co typowe dla tamtego okresu,jego lokacja została przeprowadzona za pomocą niemieckich kolonistów.Stąd obok nazwy polskiej Campno równolegle występowała w XIII i XIV wieku nazwa niemiecka Langenfurt.W skutek procesu polonizacji mieszkańców miasta wyszła ona jednak wkrótce z użytku.Kępno było początkowo miastem królewskim.Własnością prywatną stało się w 1365,kiedy to król Kazimierz Wielki przekazał je w ręce Wierzbięty z Paniewic.Była to nagroda za pomoc udzieloną królowi w tłumieniu buntu Maćka Borkowica.Wraz z kolejnymi zmianami właścicieli Kępno stopniowo podupadało.Wiązało się to z rozwojem pobliskiej osady Baranowa oraz licznymi walkami toczonymi w okolicy.W wyniku utraty rangi,Kępno straciło prawa miejskie.Kępno rozkwitło ponownie w XVII w.Na przełomie lat 1660/1661 znów otrzymało prawa miejskie.Wraz z nimi nadano także herb.W herbie Kępna na niebieskim tle widnieje biały łabędź stojący na zielonej kępie.Do 1793 Kępno leżało w województwie sieradzkim.W wyniku II rozbioru Polski znalazło się na obszarze zaboru pruskiego(od 1795 jako część departamentu kaliskiego Prus Południowych).W 1807 miasto weszło w skład departamentu kaliskiego Księstwa Warszawskiego,by po kongresie wiedeńskim w 1815 powrócić w granice Prus.Panowanie pruskie,a od 1871 niemieckie,przyniosło oprócz zaostrzającej się polityki germanizacyjnej także dynamiczny rozwój gospodarczy,przestrzenny i architektoniczny.W II poł.XIX w.w mieście powstały liczne budynki użyteczności publicznej oraz nowoczesna infrastruktura techniczna.Po I wojnie światowej Kępno wróciło w granice państwa polskiego 17 stycznia 1920,w wyniku powstania wielkopolskiego.Niemcy wkroczyli do Kępna 1 września 1939.Z relacji świadków wiadomo,że pierwszy samochód zwiadowczy wjechał na rynek około godziny 12.30.Kilka minut później pojawiły się oddziały wojskowe.Okupanci zrabowali między innymi dzwony kościelne.W styczniu 1945 do Kępna od strony Wieruszowa zbliżyły się wojska radzieckie,wypierając stopniowo oddziały niemieckie.Niemcy stawili niewielki opór w okolicy wsi Olszowa,jednak został on szybko przełamany i 21 stycznia 1945 miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną.Od 1945 następuje dalszy rozwój Kępna.Powstają nowe budowle,szkoły i zakłady przemysłowe.Wokół„starego miasta”,stanowiącego centrum,powstają nowe osiedla.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należy do woj.kaliskiego.Powiat kępiński przywrócono 1 stycznia 1999.

Narodowości

O wielonarodowej historii miasta świadczą trzy świątynie:kościół rzymskokatolicki pw.św.Marcina,kościół ewangelicko-augsburski i neoklasycystyczna synagoga.Mieszkańcami byli głównie Polacy,Żydzi i Niemcy.Z biegiem czasu przybywało Polaków i Niemców.Ludność żydowska emigrowała w kierunku zachodnich prowincji niemieckich oraz do Ameryki.Jej populacja zmniejszyła się do tego stopnia,że przestała odgrywać rolę w życiu miasta.Obywatele niemieccy to głównie urzędnicy przybywający z głębi Niemiec,kolonizatorzy.Skład etniczny:Polacy(70%),Niemcy(10%),Słowacy(1%).Wiele siedzib niemieckich po wojnie dostało się znowu w ręce dawnych właścicieli.Resztę stanowią Rosjanie i Białorusini,w nielicznych przypadkach także Ukraińcy.
Mieszkańcy Kępna według wyznania w latach 1820-1910

Lata	Katolicy	Ewangelicy	Żydzi
1820	1190	945	2578
1833	1514	830	3384
1837	1572	1108	3474
1843	1561	1155	3528
1846	1645	1188	3760
1855	1436	1071	3282
1871	2194	1387	2449
1910	3962	1779	739

Transport

W mieście krzyżują się drogi krajowe:

• DK8 Kudowa-Zdrój Wrocław Kępno Wieluń Piotrków Trybunalski Warszawa Białystok Budzisko
• DK11 Kołobrzeg Poznań Ostrów Wielkopolski Kępno Lubliniec Bytom

Kępno to węzeł kolejowy,krzyżują się tu linie kolejowe Poznań Kępno Lubliniec Częstochowa/Katowice,Kępno Wieluń Herby Nowe,Kępno Oleśnica(nieczynna) i Kępno Namysłów(nieczynna).Komunikację autobusową z innymi miastami zapewniają PKS Wieluń,PKS Ostrów Wielkopolski oraz inne.

Zabytki

• cmentarzysko kultury łużyckiej„Górka Wiatrakowa”,
• grodzisko średniowieczne,tzw.„Kopiec”,
• kościół rzymskokatolicki pw.św.Marcina(1911),
• kościół ewangelicko-augsburski(1863),
• synagoga,wybudowana w latach 1815-1816,
• unikatowy dwupoziomowy dworzec kolejowy z krzyżowym usytuowaniem peronów(jeden z dwu tego rodzaju obiektów w Polsce drugi taki znajduje się w Kostrzynie nad Odrą),
• sąd rejonowy budynek z 1835 roku,
• ratusz miejski z 1846 roku.
• domy mieszczańskie z II poł.XVIII i XIX w.
• zakład wodociągowy(stacja pomp i wieża ciśnień)z 1903-1904 r.

Oświata

• Przedszkola:
  • ul.Cicha 13
  • os.700-lecia 9
• Szkoły podstawowe:
  • nr 1,ul.Sienkiewicza 21
  • nr 3,os.1000-lecia 1
• Gimnazja:
  • nr 1,os.1000-lecia 1
  • nr 2,ul.Zamkowa 1
• Szkoły średnie:
  • Liceum Ogólnokształcące im.mjra Henryka Sucharskiego,ul.Dąbrowskiego 3
  • Zespół Szkół Specjalnych,ul.Szkolna 6
  • Zespół Szkół nr 1,ul.Sienkiewicza
  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2,ul.Przemysłowa 10c

Kościoły

Na terenie Kępna działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

• Kościół Rzymskokatolicki
• Kościół Ewangelicko-Augsburski
• Świadkowie Jehowy

Kultura i sport

W Kępnie funkcjonuje hala sportowa KOSiR(Kępiński Ośrodek Sportu i Rekreacji),w której oprócz turniejów sportowych odbywają się koncerty oraz inne imprezy kulturalne.W mieście działa klub Polonia Kępno,dysponujący boiskiem piłkarskim oraz bieżnią.W sezonie 2009-2010 klub piłkarski występuje w klasie okręgowej.W 2008 roku powstało duże,pełnowymiarowe piłkarskie boisko,ze sztuczną nawierzchnią.Znajduje się ono w pobliżu hali sportowej.Istnieją również dwa sztuczne boiska o wymiarach piłki ręcznej w pobliżu stadionu„Poloni”oraz przy Gimnazjum nr 2.W Kępnie można także obejrzeć film w kinie„Sokolnia”oraz wypożyczyć książkę w bibliotece gminnej lub powiatowej.Czynne jest Muzeum Ziemi Kępińskiej.

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie:

• Trutnov
• Encs
• Giano dell'Umbria

Ludzie związani z Kępnem

• Samuel Holdheim rabin Frankfurtu nad Odrą,urodzony w Kępnie
• Edward Lasker szachista,urodzony w Kępnie
• Władysław Rabski krytyk teatralny i literacki,poseł na Sejm II Rzeczypospolitej
• Krzysztof Szymoniak polski poeta,krytyk literacki,wykładowca akademicki i pierwszy redaktor naczelny„Nowego Nurtu”
• Witold Tomczak polityk,eurodeputowany
• Władysław Turowski kompozytor,poeta,dyrygent,autor słów hymnu Kępna
• Gosia Baczyńska projektantka mody
• Eugen Rehfisch niemiecki lekarz
• Marcin Kowalczyk reprezentant kraju w piłce nożnej
• Franciszek Olszówka„żołnierz wyklęty”