Wieża ratuszowa w Krakowie

Gotycka wieża z XIV wieku znajdująca się na Rynku Głównym w Krakowie,o wysokości 70 m.Ocalała ze zburzonego w 1820 roku ratusza wówczas głównego gmachu administracyjnego Krakowa.Wśród budynków na Rynku,ratusz wyróżniał się swoją sylwetką:wysoka wieża,zwieńczona kiedyś gotyckim hełmem z zegarem,z przylegającym korpusem zamkniętym trójkątnym szczytem i spichlerz.Dawniej znajdowały się w nim Izba Pańska,Izba Ławnicza i w podziemiach więzienie z izbą tortur.W 1524 roku na wieży zamontowano sprowadzony z Norymbergi zegar.W 1680 roku,w wyniku uderzenia pioruna w wieży wybuchł pożar,w wyniku którego gotycki hełm spadł,dzwon stopił się,a sama wieża wypaliła się do połowy.Odbudowę wieży w latach 1683-1686 prowadził królewski architekt Piotr Beber.Zaprojektował on nowy,imponujący hełm o charakterze barokowym,ale już bez zegara.Barokowe zwieńczenie wieży przetrwało tylko do 1783 roku.Wówczas rozebrano walący się już hełm i zastąpiono go,ufundowanym przez biskupa Kajetana Sołtyka i króla Stanisława Augusta,skromniejszym zwieńczeniem.Dnia 1 marca 1817 r.na posiedzeniu Zgromadzenia Reprezentantów Wolnego Miasta Krakowa podjęto decyzję o zburzeniu części gmachu ratusza,w której znajdował się spichlerz.W końcowej części uchwały czytamy:Wieża jednak ratuszowa,miejsce dla głównej warty czyli hauptwach i korpus starego ratusza od strony wieży ma pozostać w całości.W roku 1820 przystąpiono do rozbiórki spichlerza,w wyniku której zarysowały się mury właściwego ratusza,co w konsekwencji doprowadziło do zburzenia całego gmachu.Pozostała tylko wieża.Wkrótce i nad nią zawisło poważne niebezpieczeństwo.W roku 1821 na łamach"Pszczółki Krakowskiej"ukazał się artykuł Soczyńskiego,senatora Wolnego Miasta Krakowa,pt.Myśl o upięknieniu Krakowa,w którym postulował on wyburzenie wieży.W artykule czytamy m.in.:...ten gotyk zegarowy,któren sam przez się jako mało wart pozostać nie może,a chęć użycia go czy to końcem wzniesienia budowli nowej,czy też połączenia z Hallą nabawiłby i niezmiernych kosztów i nieprzyzwoitości,śmiesznością lub niesmakiem mniej wykraczających.Pomysłu tego nie zrealizowano,dzięki czemu wieża pozostała w dalszym ciągu jedyną pamiątką po dawnym ratuszu.Józef Muczkowski po latach napisał o niej następujące słowa:Wiek cały stała opuszczona,jak wieczny wyrzut dla wandalów,którzy ją tak haniebnie osierocili...Obecnie wejścia do wieży strzeże para lwów,które powstały na początku XIX wieku.U wejścia zachował się gotycki portal z herbem Krakowa i godłem Polski.Na parterze znajduje się zestaw 14 gmerków z 1444 roku,będący europejskim unikatem.W wieży,będącej filią Muzeum Historycznego miasta Krakowa,eksponowane są pamiątki dotyczące historii miasta.W podziemiach znajduje się natomiast"Scena pod Ratuszem"krakowskiego Teatru Ludowego.Podczas ostatniej renowacji wieży w latach 1961-1965 przeprowadzonej przez Wiktora Zina i Władysława Grabskiego,zrekonstruowano wykusze na wysokości pierwszego piętra i sklepienia pierwszego piętra,a także poddano konserwacji hełm i okładzinę.Umieszczono wtedy także przed schodami parę kamiennych lwów z pocz.XIX wieku,pochodzących z klasycystycznego pałacu Morstinów w Pławowicach.