Kleszczele

(biał.Кляшчэлi,Klaszczeli)miasto w województwie podlaskim,w powiecie hajnowskim,nad rzeką Nurzec,położone przy granicy z Białorusią,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kleszczele.W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj.białostockiego.Było miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego.Założone z rozkazu króla Zygmunta I Starego i przez kanclerza i wojewodę Wileńskiego Mikołaja Radziwiłła.W 1878 roku Kleszczele liczyły 1750 mieszkańców,z których 807 było wyznania prawosławnego,518 katolickiego,435 mojżeszowego.Według danych z 30 czerwca 2012 miasto miało 1373 mieszkańców.Ma połączenia drogowe z Białymstokiem,Hajnówką i Siemiatyczami oraz linię kolejową do Białegostoku i Brześcia na Białorusi z przystankiem Kleszczele.Przez miasto przebiega droga krajowa nr 66 oraz dwie drogi wojewódzkie,685 i 693.W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne Kleszczele.W 1993 po przekształceniu jako Gospodarstwo Rolne Skarbu Państwa Kleszczele.Po prywatyzacji jako gospodarstwo indywidualne Zenon Żwirowski.W Kleszczelach urodził się słynny pisarz i dramtarug żydowski Perec Hirszbejn.
Historia

• 1506 pierwsze prawo lokacyjne
• 1523 założenie miasta,nadanie praw miejskich przez Zygmunta Starego
• 1544 zbudowano kościół uposażony przez królową Bonę
• 1566 miasto liczy 385 domów i zamieszkuje około 2310 osób
• 1581 Królowa Anna pozwoliła mieszczanom wybudować na rynku ratusz z szynkiem,wagą i postrzygalnią.W drugim przywileju nadała pieczęć i herb baranek z chorągiewką i łacińskim napisem:Sygillum Civitatis Kleszczeleeviensis.
• 1631 ratusz w Kleszczelach spłonął.
• 1659 miasto zniszczone przez wojska rosyjskie
• lata 70.XVII wieku po wojnach miasto zamieszkuje tylko około 200 osób
• 1777 odbudowane miasto spłonęło w wyniku wielkiego pożaru po którym zostało tylko 13 domów.
• 1795 miasto znalazło się pod administracją zaboru pruskiego
• 1807 miasto znalazło się pod administracją zaboru rosyjskiego w powiecie bielskim obwodu białostockiego
• 1843–1915 likwidacja obwodu białostockiego i włączenie miasta do powiatu bielskiego w guberni grodzieńskiej
• 1915 miasto pod okupacją niemiecką(w wyniku działań wojennych)
• 1919 w granicach II Rzeczypospolitej,powiat bielski w województwie białostockim
• 1925 Powstała Ochotnicza Straż Pożarna w Kleszczelach
• 1939 we wrześniu początkowo okupacja niemiecka po czym przekazanie miasta ZSRR
• 1939-1941 w składzie Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej,rejon kleszczelowski w obwodzie brzeskim
• 1941-1944 okupacja niemiecka(czerwiec 1941–lipiec 1944),powiat bielski w okręgu białostockim
• 20 lipca 1944 roku Kleszczele zostały wyzwolone przez 65 Armię I Frontu Białoruskiego pod dowództwem gen.Pawła Batowa.
• 1944 w granicach Polski,powiat bielski w województwie białostockim
• 1948 powołano do życia Kasę Spółdzielczą przemianowaną w późniejszych latach na Bank Spółdzielczy.
• 1948 powstało Koło Łowieckie"Cietrzew"w Kleszczelach
• 1950 utrata praw miejskich
• 1956 powstał Państwowy Ośrodek Maszynowy,Gminna Spółdzielnia"Samopomoc Chłopska",Spółdzielnia Kółek Rolniczych,Spółdzielnia Chemiczna"Betesca"
• 1983 Powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne
• 2 października 1993 odzyskanie praw miejskich
• 1997 Pierwsze Dni Kleszczeli
• 1999 odsłonięcie pomnika króla Zygmunta I Starego
• 14 września 2002 uroczyste otwarcie zbiornika wodnego w Repczycach
• 2004 nad miastem przechodzi huragan niszcząc kilka ulic

Demografia
Według spisu ludności z 30 września 1921 roku w Kleszczelach mieszkało 1452 osób w 321 domach,911 podało narodowość polską,349 białoruską,147 żydowską,45 rosyjską narodowość.263 osób było wyznania rzymsko-katolickiego,567 osób było wyznania prawosławnego,621 wyznania mojżeszowego,1 bezwyznaniowiec.
Zabytki

• układ przestrzenny,XVI wiek(nr rej.455 z 6 sierpnia 1979)
• cerkiew pw.św.Mikołaja z 1709(pierwotnie dzwonnica unicka),przeb.w XIX wieku,drewniana(nr rej.157(163)z 16 września 1959)
• cerkiew prawosławna pw.Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy(parafialna),ok.1870(nr rej.695 z 11 marca 1988)
• kościół rzymskokatolicki pw.św.Zygmunta Burgundzkiego,1907-1910(nr rej.696 z 11 marca 1988)
• dworzec kolejowy,ok.1900(nr rej.672 z 21 grudnia 1987)
• niewielka świątynia baptystów
• cmentarz prawosławny z kaplicą pw.św.Jerzego
• cmentarz żydowski

Zabytki nieistniejące:

• Stara Synagoga(spłonęła w 1881,obecnie nie istnieje)
• synagoga(rozebrana w 1941 r.obecnie nie istnieje)

Kościoły i związki wyznaniowe
Na terenie Kleszczeli działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:

• Kościół rzymskokatolicki
  • Parafia św.Zygmunta
• Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
  • Parafia Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy
• Kościół Chrześcijan Baptystów
  • zbór
• Świadkowie Jehowy
  • zbór i Sala Królestwa