środa, 10 czerwca 2015

Napoleon Cybulski

Napoleon Nikodem Cybulski(ur.14 września 1854 w Krzywonosach,zm.26 kwietnia 1919 w Krakowie)polski fizjolog,współodkrywca adrenaliny,jeden z twórców endokrynologii,współodkrywca prądów czynnościowych mózgu(1890 r.) i pionier elektroencefalografii;publicysta.
Życiorys
Urodził się 14 września 1854 w Krzywonosach,gmina Kobylnik,jako syn Józefa Napoleona herbu Prawdzic i Marcjanny z Hutorowiczów.Ukończył gimnazjum w Mińsku,a następnie studiował medycynę w Akademii Wojskowo-Medycznej w Petersburgu.Dyplom lekarza otrzymał w 1880 roku cum eximia laude.W latach 1877-1885 pracował w Akademii Wojskowo-Medycznej jako asystent w Katedrze Fizjologii u Iwana Tarchanowa.W 1885 r.otrzymał stopień doktora medycyny na podstawie pracy Issledowanija nad skorustiu dwiżenija krowi posridstwom fotogiemotachomietra(Badania nad prędkością ruchu krwi za pomocą fotohemotachometru).W tym samym roku przeprowadził się do Krakowa i podjął pracę jako kierownik Katedry Fizjologii w Uniwersytecie Jagiellońskim.W latach 1887-88 i 1895-96 pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego,1904-05 rektora,a 1905-09 prorektora uczelni.Był założycielem krakowskiej szkoły fizjologicznej,od 1887 r.członkiem korespondentem,a od 31 października 1891 członkiem czynnym Akademii Umiejętności.Uważany jest za twórcę krakowskiej szkoły fizjologicznej.Pionier polskiej elektroencefalografii i endokrynologii.W 1895 r.wraz z Władysławem Szymonowiczem odkrył hormonalne oddziaływanie rdzenia nadnerczy i wyizolował adrenalinę.Jako jeden z pierwszych w 1890 r.otrzymał zapis EEG kory mózgowej.Wprowadził do medycyny termin nadnerczyna dla związków biologicznie czynnych wydzielanych z rdzeni nadnerczy do krwi.Wraz z Adolfem Beckiem przeprowadził pionierskie w skali światowej badania fal elektroencefalograficznych.Jako jeden z pierwszych na świecie zarejestrował i opisał szybkość linearnego przepływu krwi w tętnicy szyjnej i udowej.Zainicjował w Polsce badania nad hipnotyzmem.Za pomocą skonstruowanego przez Cybulskiego fotohemotachometru Andrzej Klisiecki przeprowadził w latach 30. i 40.głośne badania nad zmianami ciśnienia tętniczego krwi w zależności od faz akcji skurczowej serca.Autor około 100 prac naukowych.Wśród jego uczniów można wymienić tak wybitnych uczonych jak:Adolf Beck,Władysław Szymonowicz,Leon Wachholz,Aleksander Rosner,Stanisław Maziarski i wielu innych.Niektóre tezy zawarte w książce Cybulskiego O hypnotyzmie ze stanowiska fizyjologicznego pozwalają zaliczać go do prekursorów koncepcji nieświadomości wyprzedzających idee Freuda.Oprócz medycyny interesował się również zagadnieniami społecznymi,publikując na ten temat książki i artykuły m.in:Czy państwo i społeczeństwo mają obowiązek popierać naukę?(1895 r.)W sprawie organizacyi gospodarstw włościańskich(1896 r.)Nauka wobec wojny(1918 r.)Był zdecydowanym zwolennikiem dopuszczenia kobiet do studiów medycznych.Wraz z Odo Bujwidem założył w 1891 r.pierwsze w Krakowie gimnazjum żeńskie.W 1916 r.zakupił dwór w Nawojowej Górze.W roku 1918 otrzymał Nagrodę Fundacji Erazma i Anny Jerzmanowskich przyznaną przez Polską Akademię UmiejętnościZmarł w swym gabinecie w Zakładzie Fizjologii UJ w wyniku udaru mózgu.Odznaczony został pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta(1936 r.)
Wybrane prace
  • O metodach badania fizyologicznego(1885 r.)
  • Nowy przyrząd do badania prędkości ruchu krwi(fotohaemotachometr) i jego zastosowanie(1886 r.)
  • O hypnotyzmie ze stanowiska fizyjologicznego(1887 r.)
  • Nowy manometr do oznaczania parcia w żyłach za pomocą fotografii(1888 r.)
  • O ucisku mózgu(1890 r.)
  • Dalsze zjawiska nad zjawiskami elektrycznymi w korze mózgowej małpy i psa(1891 r.)
  • Nowa modyfikacja kalorymetru(1894 r.)
  • O funkcji nadnercza(1895 r.)
  • Próba nowej teroyi zjawisk elektrycznych w tkankach zwierzęcych(1898 r.)
  • Kilka słów w sprawie jadów w jelicie prawidłowem(1907 r.)
  • Wpływ błon i przegród na siły elektromotoryczne(1909 r.)
  • Fizyologia człowieka(1915 r.)
  • O termodynamice mięśniowej(1916 r.)
  • Elektryczność zwierzęca

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz