Herbu Tarnawa(ur.14 lipca 1854 w Radomiu,zm.8 października 1929 w Krakowie)polski malarz,jeden z głównych przedstawicieli symbolizmu przełomu XIX i XX wieku.
Życiorys
Malczewski urodził się w Radomiu,w starej,ale pozbawionej majątków ziemskich rodzinie szlacheckiej.Ród Malczewskich z Malczewawy dał także sławnego niegdyś poetę Antoniego Malczewskiego(ta gałąź rodziny samowolnie zmieniła herb Tarnawa na Abdank).Jego ciotką była znana mistyczka Wanda Malczewska.Z rodziny pochodził także generał WP i minister spraw wojskowych z czasów przewrotu majowego Juliusz Tadeusz Tarnawa-Malczewski.Jacek po kądzieli spokrewniony był z Jadwigą Łuszczewską,Karolem Szymanowskim i Jarosławem Iwaszkiewiczem.Do 13.roku życia wychowywał się pod okiem rodziców,Juliana i Marii z Korwin-Szymanowskich.Ojciec był generalnym sekretarzem Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego guberni radomskiej,matka córką b.oficera wojsk napoleońskich Aleksandra,który ku rozpaczy"towarzystwa"ożenił się z panną służebną swych rodziców imieniem Brońcia.W roku 1867 rodzice wysłali Jacka do majątku wuja Feliksa Karczewskiego w Wielgiem,gdzie jego opiekunem i nauczycielem był Adolf Dygasiński.4 lata później 17-letni Malczewski przeprowadził się do Krakowa,gdzie uczył się w gimnazjum oraz został wolnym słuchaczem Szkoły Sztuk Pięknych,a następnie(na prośbę Jana Matejki)opuścił gimnazjum i studiował tylko w SSP.W październiku 1875 r.wyjechał na dalsze studia do Paryża.Do pracowni Matejki powrócił jesienią 1877 r.W 1880 r.zwiedził Włochy,odwiedził Lwów,a potem Podole.W 1884 r.trafił do pałacu w Rozdole Karola Lanckorońskiego i wziął udział w zorganizowanej przez niego wyprawie archeologicznej do Azji Mniejszej.Z Karolem Lanckorońskim połączyła Malczewskiego wieloletnia przyjaźń.Od 1884 r.po śmierci ojca,w malarstwie Malczewskiego pojawił się powracający motyw śmierci.W 1885 r.wyjechał do Monachium,a w 1887 r.ożenił się z córką krakowskiego aptekarza Marią Gralewską.Z tego związku na świat przyszły dzieci:w 1888 r.córka Julia,a 24 października 1892 syn Rafał(później także malarz).W latach 1894–1897 zaczął tworzyć obrazy symbolistyczne.Był artystą znanym,cenionym i nagradzanym.Angażował się w działalność pedagogiczną w SSP i na kursach im.Baranieckiego,ucząc malarstwa kobiety,które wówczas nie miały prawa studiować w SSP.W 1897 r.został jednym z założycieli Towarzystwa Artystów Polskich"Sztuka"(obok Teodora Axentowicza,Józefa Mehoffera,Stanisława Wyspiańskiego).W 1898 r.bardzo głęboko przeżył śmierć matki,a w 1900 r.po konflikcie z Julianem Fałatem opuścił krakowską ASP.Poza uczelnią pozostawał 10 lat organizując w tym czasie wiele wystaw swoich prac(Lwów,1903 r.)podróżując między innymi ponownie do Włoch.W 1910 r.rektorem ASP został Teodor Axentowicz,Malczewski powrócił na stanowisko profesora,aby w 1912 r.zostać rektorem ASP.Funkcję tę pełnił do wybuchu I wojny światowej.Początek wojny spędził w Wiedniu.Do Krakowa powrócił w 1916 r.Od 1918 r.zaczął zdawać sobie sprawę,że jego malarskie wizje należą do przeszłości.Rozpoczął obrachunek z własnym życiem.Powstał wówczas wzruszający cykl obrazów"Moje Życie",coraz częściej malował autoportrety.W 1921 r.ustąpił z funkcji profesora ASP.W 1921 r.został odznaczony Orderem Polonia Restituta IV klasy,jubileusz 70-lecia życia i 50-lecia pracy malarskiej obchodził organizując wystawy swoich obrazów w Krakowie,Lwowie,Warszawie i Poznaniu.W latach 1923–1926 mieszkał w XIX-wiecznym dworze w Lusławicach,założył tam szkółkę malarską dla utalentowanych dzieci wiejskich.W 1923 r.namalował tryptyk"Mój pogrzeb".W 1927 r.otrzymał nagrodę artystyczną miasta Warszawy,w październiku 1928 r.został wybrany członkiem czeskiej Akademii Nauki i Sztuki,a w 1929 r.uhonorowany został Wielkim Złotym Medalem na Wystawie Krajowej w Poznaniu.Pod koniec życia artysta stracił wzrok.W Krypcie Zasłużonych na Skałce pochowano go zgodnie z ostatnim życzeniem we franciszkańskim habicie tercjarskim.W dniu 4 grudnia 2013 r.jego obraz„Polski Hektor”z 1913 r.został sprzedany za 2,99 mln zł w Poznaniu.Jest to najwyższa cena jaką udało się uzyskać w Polsce za obraz polskiego artysty.
Wywód genealogiczny
Życiorys
Malczewski urodził się w Radomiu,w starej,ale pozbawionej majątków ziemskich rodzinie szlacheckiej.Ród Malczewskich z Malczewawy dał także sławnego niegdyś poetę Antoniego Malczewskiego(ta gałąź rodziny samowolnie zmieniła herb Tarnawa na Abdank).Jego ciotką była znana mistyczka Wanda Malczewska.Z rodziny pochodził także generał WP i minister spraw wojskowych z czasów przewrotu majowego Juliusz Tadeusz Tarnawa-Malczewski.Jacek po kądzieli spokrewniony był z Jadwigą Łuszczewską,Karolem Szymanowskim i Jarosławem Iwaszkiewiczem.Do 13.roku życia wychowywał się pod okiem rodziców,Juliana i Marii z Korwin-Szymanowskich.Ojciec był generalnym sekretarzem Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego guberni radomskiej,matka córką b.oficera wojsk napoleońskich Aleksandra,który ku rozpaczy"towarzystwa"ożenił się z panną służebną swych rodziców imieniem Brońcia.W roku 1867 rodzice wysłali Jacka do majątku wuja Feliksa Karczewskiego w Wielgiem,gdzie jego opiekunem i nauczycielem był Adolf Dygasiński.4 lata później 17-letni Malczewski przeprowadził się do Krakowa,gdzie uczył się w gimnazjum oraz został wolnym słuchaczem Szkoły Sztuk Pięknych,a następnie(na prośbę Jana Matejki)opuścił gimnazjum i studiował tylko w SSP.W październiku 1875 r.wyjechał na dalsze studia do Paryża.Do pracowni Matejki powrócił jesienią 1877 r.W 1880 r.zwiedził Włochy,odwiedził Lwów,a potem Podole.W 1884 r.trafił do pałacu w Rozdole Karola Lanckorońskiego i wziął udział w zorganizowanej przez niego wyprawie archeologicznej do Azji Mniejszej.Z Karolem Lanckorońskim połączyła Malczewskiego wieloletnia przyjaźń.Od 1884 r.po śmierci ojca,w malarstwie Malczewskiego pojawił się powracający motyw śmierci.W 1885 r.wyjechał do Monachium,a w 1887 r.ożenił się z córką krakowskiego aptekarza Marią Gralewską.Z tego związku na świat przyszły dzieci:w 1888 r.córka Julia,a 24 października 1892 syn Rafał(później także malarz).W latach 1894–1897 zaczął tworzyć obrazy symbolistyczne.Był artystą znanym,cenionym i nagradzanym.Angażował się w działalność pedagogiczną w SSP i na kursach im.Baranieckiego,ucząc malarstwa kobiety,które wówczas nie miały prawa studiować w SSP.W 1897 r.został jednym z założycieli Towarzystwa Artystów Polskich"Sztuka"(obok Teodora Axentowicza,Józefa Mehoffera,Stanisława Wyspiańskiego).W 1898 r.bardzo głęboko przeżył śmierć matki,a w 1900 r.po konflikcie z Julianem Fałatem opuścił krakowską ASP.Poza uczelnią pozostawał 10 lat organizując w tym czasie wiele wystaw swoich prac(Lwów,1903 r.)podróżując między innymi ponownie do Włoch.W 1910 r.rektorem ASP został Teodor Axentowicz,Malczewski powrócił na stanowisko profesora,aby w 1912 r.zostać rektorem ASP.Funkcję tę pełnił do wybuchu I wojny światowej.Początek wojny spędził w Wiedniu.Do Krakowa powrócił w 1916 r.Od 1918 r.zaczął zdawać sobie sprawę,że jego malarskie wizje należą do przeszłości.Rozpoczął obrachunek z własnym życiem.Powstał wówczas wzruszający cykl obrazów"Moje Życie",coraz częściej malował autoportrety.W 1921 r.ustąpił z funkcji profesora ASP.W 1921 r.został odznaczony Orderem Polonia Restituta IV klasy,jubileusz 70-lecia życia i 50-lecia pracy malarskiej obchodził organizując wystawy swoich obrazów w Krakowie,Lwowie,Warszawie i Poznaniu.W latach 1923–1926 mieszkał w XIX-wiecznym dworze w Lusławicach,założył tam szkółkę malarską dla utalentowanych dzieci wiejskich.W 1923 r.namalował tryptyk"Mój pogrzeb".W 1927 r.otrzymał nagrodę artystyczną miasta Warszawy,w październiku 1928 r.został wybrany członkiem czeskiej Akademii Nauki i Sztuki,a w 1929 r.uhonorowany został Wielkim Złotym Medalem na Wystawie Krajowej w Poznaniu.Pod koniec życia artysta stracił wzrok.W Krypcie Zasłużonych na Skałce pochowano go zgodnie z ostatnim życzeniem we franciszkańskim habicie tercjarskim.W dniu 4 grudnia 2013 r.jego obraz„Polski Hektor”z 1913 r.został sprzedany za 2,99 mln zł w Poznaniu.Jest to najwyższa cena jaką udało się uzyskać w Polsce za obraz polskiego artysty.
Wywód genealogiczny
| 4.Stanisław Malczewski(1798-1848) | ||||||
| 2.Julian Malczewski ur.1820 r.zm.1883 r. |
| 5.Maria Julia Żurawska zm.1835 r. |
| 1.Jacek Malczewski ur.1854 r.zm.1929 r. | |||||
| 6.Aleksander Korwin-Szymanowski |
| 3.Maria Korwin-Szymanowska zm.1898 r. |
| 7.Bronisława | ||||
Znaczna kolekcja dzieł malarza(68 obrazów i szkiców oraz 18 rysunków i akwarel),obejmująca wszystkie okresy jego twórczości,znajduje się w Galerii Sztuki we Lwowie.
|
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz