Nekla

Miasto w woj.wielkopolskim,w powiecie wrzesińskim,położone przy drodze krajowej nr 92 z Poznania do Wrześni.Prawa miejskie ponownie od 2000 r.Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nekla.W latach 1975-1998 wieś administracyjnie należała do woj.poznańskiego.Według danych z 31 marca 2011 r.miasto liczyło 3543 mieszkańców.Przez miasto przepływa Moskawa,niewielka rzeka dorzecza Warty.
Historia
Pierwsze wzmianki o Nekli pochodzą z 1405 r.Była to wówczas osada zwana Nieklą,co w języku staropolskim oznaczało nadbrzeżne ławice piachu,zarośla lub przystań.O początkach miasta opowiada także jedna z legend.Głosi ona,że w tym miejscu stała kiedyś karczma"Wygoda".Zatrzymał się w niej czarnoksiężnik Twardowski.Na jego rozkaz diabli usypali groblę przez bagna.Właścicielami miejscowości przez wiele wieków były możne,znane wielkopolskie rody:Starczanowskich,Prażmowskich,Skałowskich,Wilkońskich,Skórzewskich i Żółtowskich.W latach 1725-1793 posiadała prawa miejskie.W tym okresie zostały wybudowane nowe kościoły w Nekli,w pobliskich Targowej Górce i Opatówku.W 1777 r.ksiądz Aleksy Błachowicz urządził w Nekli szpital czyli dom ubogich.W połowie XVIII w.parafia nekielska liczyła 926 mieszkańców,w tym:490 katolików,426 innowierców i 10 Żydów.Ziemia nekielska była gościnna dla prześladowanych obcokrajowców.W połowie XVIII w.w pobliżu Nekli osiedleni zostali na prawie olęderskim staroluteranie,chłopi niemieccy,którzy przybyli w te strony z pogranicza wielkopolsko-brandenburskiego i pomorskiego.Wykorzystując swoje umiejętności oraz wiedzę osuszyli tutejsze bagna i mokradła,wykarczowali las i założyli osadę zwaną kiedyś Nekielskimi Olędrami,a obecnie Nekielką.Kres świetności dla Nekli nadszedł wraz z II rozbiorem Polski w 1793 r.Gmina została włączona do zaboru pruskiego,a Nekla straciła prawa miejskie.W 1831 r.wieś i okolice nawiedziła epidemia cholery.Śmierć zebrała obfity plon.Pozostali przy życiu mieszkańcy ślubowali wówczas coroczne pielgrzymki do Grodziszczka.Tradycja ta zachowała się do dzisiaj.W 1845 r.zbudowano szosę z Poznania do Strzałkowa przez Neklę,a pod koniec wieku wieś znalazła się na trasie linii kolejowej z Poznania do Strzałkowa.Jedno z podań głosi,że stacja kolejowa jest tak daleko od Nekli,gdyż hrabina Żółtowska,właścicielka wsi nie chciała,aby budził ją głos przejeżdżających pociągów.W dziejach gminy Nekla zapisało się wielu wybitnych Wielkopolan.Z wsią Mystki związany był Karol Karśnicki(1806-1870),uczestnik spisku podchorążych w powstaniu listopadowym,prezes Wydziału Przyrodniczego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk(1860-1862).W Targowej Górce mieszkał Antoni Amilkar Kosiński.Mieszkańcy Nekli i okolicznych miejscowości brali udział we wszystkich walkach o niepodległość Polski.Uczestniczyli na Wiośnie Ludów w bitwie pod Miłosławiem(1848 r.)w powstaniu styczniowym(1863 r.)Znaleźli się także w szeregach armii powstania wielkopolskiego(1918-1919).Walczyli w okolicach Szubina.Polegli powstańcy zostali pochowani w zbiorowej mogile na cmentarzu w Nekli.W czasie okupacji hitlerowskiej,w latach 1942-1943 w Nekli istniał jeden z obozów pracy przymusowej dla Żydów pracujących przy budowie linii kolejowej ze Swarzędza do Wrześni.Zginęło w nim około 200 więźniów.Na miejscu obozu umieszczono pamiątkową tablicę.Natomiast przed budynkiem byłej szkoły przy ulicy Poznańskiej znajduje się pomnik poświęcony pamięci trzech Polaków,których w tym miejscu rozstrzelali hitlerowcy we Wrześni w 1939.Po 1945 r.Nekla przeżyła okres intensywnego rozwoju.W 1948 r.została przeprowadzona elektryfikacja Nekli,w 1949 r.Targowej Górki,w 1950 r.Starczanowa i Zasutowa,a rok później Gierłatowa.W latach pięćdziesiątych w Nekli powstały kino(1951 r.)lecznica dla zwierząt(1955 r.)ośrodek zdrowia(1957 r.)W następnym dziesięcioleciu zainstalowano w Nekli automatyczną centralę telefoniczną(1961 r.)powstały zakłady produkcyjne:przetwórnia owocowo-warzywna w Podstolicach,nowa piekarnia w Nekli(1970 r.)18 maja 1969 oddano do użytku wybudowaną w czynie społecznym strażnicę Ochotniczej Straży Pożarnej.W latach siedemdziesiątych rozpoczęto zakładanie w gminie sieci wodociągowej.Władze miejsko-gminne stworzyły dobre warunki zachęcające do inwestowania na terenie gminy Nekla.Dbały także o rozwój oświaty i kultury.W 1948 r.zainicjowano powstanie gminnej biblioteki.W 1965 r.w ciągu sześciu miesięcy wybudowano nową szkołę podstawową w Nekli.Ze środków budżetowych gminy wybudowano w 1988 r.szkołę w Targowej Górce,pięć lat później salę gimnastyczną w tej miejscowości,a w 1997 r.szkołę podstawową w Zasutowie.1 stycznia 2000 Nekla odzyskała prawa miejskie.W 2004 r.założony został Społeczny Komitet Renowacji Cmentarzy Olęderskich.Na uroczystości otwarcia cmentarza przybyli m.in.potomkowie rodzin Olęderskich,które w 1846 r.emigrowały do Australii w poszukiwaniu schronienia przed prześladowaniami ze strony władz pruskich.W 2005 r.obchodzono hucznie 600 lecie założenia miejscowości.W mieście rozpoczyna się i kończy Szlak Osadnictwa Olęderskiego w Gminie Nekla.
Zabytki
Na terenie miasta znajdują się 2 obiekty zabytkowe:

• zespół kościoła parafialnego z 1899-1901,ul.Poznańska(nr rej.2639/A z 29.01.1998):
• kościół św.Andrzeja Apostoła
• kaplica-kostnica
• cmentarz przykościelny
• ogrodzenie(murowano-metalowe)
• zespół dworski z połowy XIX w.
  • dwór(nr rej.1445/A z 12.04.1973)
  • park(nr rej.83/41/58 z 14.11.1958 oraz 1726/A z 23.04.1975)

Sport
W miejscowości działa klub sportowy Płomień Nekla,którego sekcja piłkarska występuje w konińskiej klasie okręgowej