Franciszek Dąbrowski

Ps.Kuba ur.17 kwietnia 1904 w Budapeszcie,zm.24 kwietnia 1962 w Krakowie)komandor porucznik Marynarki Wojennej,w czasie wojny obronnej Polski w 1939 zastępca komendanta,a według niektórych źródeł przez większość czasu także faktyczny dowódca obrony Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte.
Biografia
Początek kariery wojskowej
Franciszek Dąbrowski,syn szlachcica(herbu Jelita)generała Romualda Dąbrowskiego i Elżbiety(Elizabeth)z Broulików,służbę wojskową rozpoczął w listopadzie 1918 roku w szkole podchorążych w Krakowie.W następnym roku szkołę przemianowano w Korpus Kadetów Nr 1 we Lwowie.W latach 1921-1923 był słuchaczem Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie.Po ukończeniu szkoły i awansie na podporucznika przydzielony został do 3 Pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku.Następnie pełnił służbę w Batalionie Szkolnym Podchorążych Piechoty w Biedrusku i od 1932 roku 29 Pułku Strzelców Kaniowskich w Kaliszu.
Westerplatte
Z początkiem grudnia 1937 r.został przeniesiony z Kalisza do Gdańska,formalnie do Wydziału Wojskowego Komisariatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku,w rzeczywistości na stanowisko zastępcy komendanta dowódcy Oddziału Wartowniczego Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte.Do najważniejszych obowiązków kpt.Dąbrowskiego,specjalisty od broni maszynowej,należało szkolenie żołnierzy składnicy z zakresu ochrony obiektów na zamkniętym terenie placówki.Poza tym przeprowadzał odprawy z dowódcami wart,zaznajamiał patrole i roty oficerskie z obiektami oraz rejonami obserwacji i podsłuchu.Dowódcą oddziału wartowniczego i zastępcą komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte był od grudnia 1937 r.do 7 września 1939.WST broniła się do 7 września 1939,kiedy to mjr Sucharski ostatecznie zdecydował poddać placówkę.
Niewola i pierwsze lata po wojnie
Okres niewoli spędził w obozach jenieckich w Klein Dexen(Stablack,dziś Dołgorukowo)na terenie Prus Wschodnich,w murowanych koszarach w Prabutach,w oflagu XVIII A w Lienzu w Tyrolu na terenie Austrii oraz w wielkim obozie jeńców polskich Oflagu II C Woldenberg(Dobiegniew).Pobyt w niewoli Dąbrowskiego przyczynił się jednak do szybko postępującej gruźlicy,pomimo,że z uwagi na karierę ojca w cesarskim wojsku był lepiej traktowany przez lekarzy obozowych.Po wyzwoleniu zgłosił chęć dalszej służby wojskowej.Z dniem 10 sierpnia 1945 roku został awansowany na stopień majora(kmdr ppor.) i jeszcze w tym samym miesiącu otrzymał przydział na szefa sztabu Samodzielnego Batalionu Morskiego.Batalion ten w 1946 r.został przeformowany na Kadrę Marynarki Wojennej,a jego dowódcą został Dąbrowski,awansowany jednocześnie do stopnia komandora porucznika.Awansowano go,pomimo,że znany był z braku aktywnego zaangażowania politycznego i jednocześnie negatywnego stosunku do władz.Dobrze oceniano jednak jego walory dowódcze i organizacyjne.Dla zabezpieczenia przebiegu wyborów na Pomorzu Gdańskim sformowano grupy ochronno-propagandowe.Komendantem ośrodka wyszkolenia tych grup mianowano 1 stycznia 1947 Dąbrowskiego.Funkcję tę pełnił do 1949 roku,kiedy to został szefem Biura Dowódcy Marynarki Wojennej w Gdyni.Członek PPR,później PZPR po połączeniu z PPS,wyrzucony z partii po kilku latach jako„sanacyjny oficer”.
Lata stalinizmu

W 1950 r.Dąbrowski został uznany za inwalidę wojennego i zwolniony z powszechnego obowiązku służby wojskowej;nie miał jednak wypracowanej emerytury wojskowej.Od tego momentu rozpoczął się najtrudniejszy okres w życiu Dąbrowskiego.Z Ustki musiał przenieść się wraz z rodziną do Krakowa.Nie miał pracy i żadnej możliwości kontynuowania niezbędnego leczenia sanatoryjnego.Po wielu staraniach o mieszkanie,otrzymał pojedynczy pokój bez sanitariatu.Aby utrzymać rodzinę podjął pracę jako kasjer w KMPiK,szył chałupniczo pantofle.Na początku lat 50.na fali stalinowskich czystek został usunięty z partii i pozbawiony pracy.
Zebranie tej redakcji,poświęcone zdrowym odruchom czujności rewolucyjnej,zgromadziło kilkaset osób.Prowadziła je,pełniąca funkcję sekretarza,towarzyszka Wiśniewska.Towarzyszka Wiśniewska była za swego poprzedniego życia sprzątaczką w jakiejś chrzanowskiej fabryce(…).Miała polecenie oczyścić organizację partyjną i zabrała się do tego z pełną gorliwością(…).W pewnej chwili zza stołu prezydialnego padło nazwisko„Dąbrowski”(…).Aby sprawę uściślić,towarzyszka Wiśniewska,wstrzymując oddech,dodała,akcentując każdą literę:„Przedwojenny oficer”.Wstał z miejsca szczupły,wymizerowany mężczyzna i zaczął mówić,a raczej opowiadać swój życiorys(…).Kiedy kapitan Dąbrowski wydukał już swój życiorys,królująca za stołem prezydialnym towarzyszka Wiśniewska ze zgrozą spojrzała na salę i tak,mniej więcej,podsumowała to,co usłyszała:„A więc mamy w naszych szeregach przedwojennego oficera Polski sanacyjnej,czyli wroga.Udział w wojnie nie tłumaczy kapitana Dąbrowskiego.Sprawa jest jasna.Kto z obecnych jest za usunięciem kapitana Dąbrowskiego z partii?”Odwołanie Dąbrowskiego zostało oczywiście odrzucone.Zrozumiałem więc wyrok na Dąbrowskim został wykonany.Okazało się,że się myliłem.Była to bowiem połowa wyroku(…).Zjechała do Krakowa komisja,by do końca oczyścić wydawnictwo z wrogich elementów.Komisja kierowała nią niejaka Nowicka uznała,że Dąbrowskigo należy natychmiast usunąć także i z pracy.
Usuniętemu z partii i pracy oficerowi nikt nie chciał pomóc.
Dopiero powiadomiony przez Arnolda Mostowicza generał Bolesław Kieniewicz,dowódca Krakowskiego Okręgu Wojskowego,spowodował,że Dąbrowskiemu umożliwiono pracę sprzedawcy gazet w kiosku,w atrakcyjnym punkcie na Plantach:
Może kiedyś znajdzie się dokumentalista,który film[o Westerplatte]uzupełni historią o tym,jak„czujność”partii zdemaskowała w jej szeregach wroga w postaci bohaterskiego oficera i jak to ruski generał odnalazł w swoich żyłach tę jedną kroplę polskiej krwi,której zabrakło krakowskim działaczom. Rehabilitacja
Po październikowej odwilży 1956 r.Dąbrowskiemu wypłacono odszkodowanie i otrzymał większe mieszkanie.Aktywnie podjął działalność na rzecz utworzenia Związku Obrońców Westerplatte.Kmdr por.rez.Franciszek Dąbrowski zmarł 24 kwietnia 1962 w krakowskim Szpitalu Przeciwgruźliczym,w wieku 58 lat.Został pochowany w Krakowie na cmentarzu Rakowickim.Był odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy,Złotym Krzyżem Zasługi,Medalem za Odrę,Nysę i Bałtyk i Odznaką Grunwaldzką.Jego imię noszą w Polsce dwie szkoły:Gimnazjum nr 34 w Gdańsku-Nowym Porcie i Szkoła Podstawowa nr 62 w Krakowie.Jego imię nosiła także Morska Brygada Okrętów Pogranicza w Gdańsku(15 kwietnia 1967–1 sierpnia 1991).Jest autorem książek:„Dziennik bojowy załogi Westerplatte”(1945 r.)oraz„Wspomnienia z obrony Westerplatte”(1957 r.)Dopiero w latach 90.XX wieku została szerzej ujawniona w nowym piśmiennictwie historycznym faktyczna rola Dąbrowskiego i postawa majora Sucharskiego podczas obrony Westerplatte,wcześniej uważano w oficjalnej historiografii majora Sucharskiego za dowodzącego cały czas obroną Westerplatte,do czego przyczyniła się m.in.książka Melchiora Wańkowicza(czemu oficjalnie nie zaprzeczali uczestnicy obrony).
Awanse

• Podporucznik ze starszeństwem z 1 lipca 1923
• Porucznik ze starszeństwem z 1 lipca 1925
• Kapitan 27 czerwca 1935 ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 i 111 lokatą w korpusie oficerów piechoty
• Major zweryfikowany z dniem 10 sierpnia 1945
• Komandor porucznik 1946 r.