Straż Graniczna(1928-1939)

Straż Graniczna II RP polska formacja graniczna powołana dla ochrony południowych,zachodnich i północnych granic II Rzeczypospolitej z Niemcami,Czechosłowacją i z Rumunią(granica wschodnia z ZSRR,Litwą i Łotwą podlegała ochronie Korpusu Ochrony Pogranicza).

Organizacja
Formacja została zorganizowana na zasadach wojskowych z pełnym umundurowaniem i uzbrojeniem.Straż Graniczna podlegała ministrom skarbu,spraw wewnętrznych oraz spraw wojskowych.
Najwyższym szczeblem struktury organizacyjnej była Komenda Główna Straży Granicznej,zaś niższymi kolejno:

• inspektorat okręgowy
• inspektorat graniczny
• komisariat
• placówka I i II linii
• posterunek

Oprócz Inspektoratów działała Centralna Szkoła Straży Granicznej w Rawie Ruskiej(do 1933 r.w Górze Kalwarii),oraz Zakład Tresury Psów Granicznych,również w tym mieście,tresujący psy o specjalnościach:śledczej i meldunkowej.Komisariat Straży Granicznej zajmował się ochroną granicy o długości 20-25 km.Podlegały mu placówki I linii(3-6) i II linii(1-3).W 1938 r.było 129 komisariatów SG.Placówka I linii ochraniała odcinek granicy o długości 4-5 km.Placówki te znajdowały się w miejscowościach przy samej granicy.Zajmowały się patrolowaniem granicy,obserwacją,zasadzkami,obławami,oraz współpracą z tajnymi współpracownikami spośród ludności cywilnej.Placówek takich w 1938 r.było 419.Placówka II linii znajdowała się dalej w głąb kraju,poza linią placówek I linii.Prowadziła działalność rozpoznawczą i wywiadowczą.W 1938 r.było 212 takich placówek.
Inspektoraty okręgowe

• Mazowiecki Inspektorat Okręgowy SG Ciechanów
• Pomorski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej Bydgoszcz(1928-1939)
• Śląski Inspektorat Okręgowy SG Katowice
• Wielkopolski Inspektorat Okręgowy SG Poznań
• Małopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej(1928-1934)
  
  • Wschodniomałopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej Lwów(1935-1939)
  • Zachodnio małopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej Kraków(1935-1939)
• Ekspozytura Inspektoratu Ceł Gdańsk

Zmiany w 1938 r.
W roku 1938 doszło do zmian pod względem odpowiedzialności za ochronę granicy(„Straż Graniczna”przejęła częściową ochronę granicy z Litwą,zaś„KOP”ochronę nowej granicy z Węgrami część dotychczasowej granicy z Czechosłowacją).Od wiosny 1938 roku każdy z komisariatów granicznych otrzymał wsparcie w składzie wzmocnionego plutonu regularnego Wojska Polskiego.Ostatnim komendantem„Straży Granicznej”był od 25 kwietnia 1938 roku generał Walerian Czuma.Po ogłoszeniu mobilizacji generalnej formację wcielono do sił zbrojnych.