Andrzej Szczypiorski

Ur.3 lutego 1928 w Warszawie,zm.16 maja 2000 tamże polski pisarz,scenarzysta,polityk,w czasie II wojny światowej żołnierz Armii Ludowej,uczestnik powstania warszawskiego,więzień obozu Sachsenhausen,od lat 70 działacz opozycji w PRL,senator I kadencji.

Życiorys
Dorastał w rodzinie ukształtowanej przez mieszczańskie i naukowe otoczenie.W okresie II wojny światowej studiował na tajnym uniwersytecie,współorganizowanym przez jego ojca Adama,socjalistycznego historyka i matematyka.W tym czasie wstąpił do Armii Ludowej.W 1944 r.wziął udział w powstaniu warszawskim,został aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen,gdzie przebywał do 1945 r.W latach 1946–1947 studiował na Wydziale Konsularno-Dyplomatycznym Akademii Nauk Politycznych w Warszawie.W latach 1948–1951 pracował jako redaktor dziennika„Życie Warszawy”,kierownik rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach(1950–1955),w okresie 1951–1956 jako kierownik literacki Teatru Śląskiego im.Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach.W latach 1956–1958 był radcą ambasady PRL w Danii,następnie do 1964 r.redaktorem Polskiego Radia w Warszawie,a w okresie 1965–1975 tygodnika„Polityka”,od 1971 do 1975 r.pisał dla miesięcznika„Odra”we Wrocławiu.Według informacji mediów Andrzej Szczypiorski był tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa PRL.Był rozpracowywany od końca lat 40.Współpracę nawiązał w połowie lat 50,zajmował się inwigilacją swojego ojca Adama Szczypiorskiego i namawianiem go do powrotu z emigracji do kraju.W 1952 r.miał miejsce jego debiut literacki w„Życiu Literackim”.Pod pseudonimem Maurice S.Andrews napisał kilka powieści kryminalnych.Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.Pod koniec lat 70 związał się z opozycją demokratyczną(KOR).Był też współpracownikiem Polskiego Porozumienia Niepodległościowego.Od 1977 r.publikował coraz częściej w gazetach opozycyjnych w obiegu podziemnym,co doprowadziło do jego internowania po ogłoszeniu w grudniu 1981 r.stanu wojennego.Po politycznych zmianach w Polsce w latach 1989–1991 jako reprezentant Komitetu Obywatelskiego(przystąpił do ROAD,zasiadał w radzie naczelnej tej partii),a następnie Unii Demokratycznej,sprawował mandat senatora I kadencji.Działał na rzecz niemiecko-polskiego pojednania,w 1995 r.za podejmowane w tym zakresie starania otrzymał Federalny Krzyż Zasługi.Opowiadał się za pojednaniem i zbliżeniem polsko-żydowskim,stał na czele Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Izraelskiej(TPPI).Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie.
Twórczość
W swoich dziełach często ukazywał złożoność rzeczywistości i trudność w dokonywaniu wyborów moralnych,zwłaszcza w sytuacjach ekstremalnego zagrożenia życia.Najbardziej znanym dziełem Andrzeja Szczypiorskiego jest powieść pod tytułem"Początek"(w Niemczech wydana pod tytułem"Piękna pani Seidenman"),której nie chciano opublikować w Polsce,wydał ją natomiast w 1986 r.Instytut Literacki w Paryżu.Opisuje ona losy grupy mieszkańców Polski w czasie wojny,jak i po niej.Jednym z wątków jest historia pani Seidenman,która została zadenuncjowana przez kolaboranta Bronka Blutmana,a następnie ocalona przez polskich przyjaciół przy pomocy Niemca.W swoich innych publikacjach przedstawiał on losy pułkownika von Stauffenberga jako niemieckiego bohatera i „człowieka honoru”.Piętnował w swoich wypowiedziach i publikacjach wady Polaków,krytykował też działalność Kościoła katolickiego.
Nagrody
Był m.in.laureatem nagrody ZAiKS-u za twórczość radiową(1963 r.)Nagrody Polskiego PEN Clubu(1972 r.)austriackiej nagrody państwowej w dziedzinie literatury europejskiej za całokształt twórczości(1988 r.)Nagrody im.Herdera(1994 r.)nagrody„Złotego Pióra”za zasługi w zbliżaniu narodów niemieckiego i polskiego(1998 r.)Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży,której był przewodniczącym,przyznaje od 2000 r.dla uczczenia jego pamięci,Nagrodę im.Andrzeja Szczypiorskiego.Pierwszy raz nagroda została przyznana Marzenie Łotys,przewodniczącej Stowarzyszenia Edukacja Inaczej.