Janusz Kamocki

Janusz Maria Saryusz Kamocki(ur.2 sierpnia 1927 w Warszawie)polski etnograf,więzień polityczny.

Życiorys
Jest synem Elżbiety i Gustawa Kamockich herbu Jelita,właścicieli majątku Podgaje w Mściówie(gmina Dwikozy)pod Sandomierzem.Uczył się w szkole powszechnej w Dwikozach,a potem w Szkole Ćwiczeń w Sandomierzu,natomiast podczas okupacji na tajnych kompletach w gimnazjum w Sandomierzu,a w 1946 r.zdał tam maturę w Liceum im.Marszałka Józefa Piłsudskiego.Od listopada 1942 r.był członkiem konspiracyjnej Narodowej Organizacji Wojskowej(pod konspiracyjnym pseudonimem"Orcio"),a po jej scaleniu z Armią Krajową,od lutego 1943 r.członkiem AK(pod pseudonimem"Mamut").Po wojnie kontynuował działalność konspiracyjną w organizacji wojskowo-politycznej Narodowym Zjednoczeniu Wojskowym(pod pseudonimem"Eders").W szkołach sandomierskich organizował konspiracyjną organizację młodzieżową(działając pod pseudonimem"001").Później studiował etnografię na Uniwersytecie Jagiellońskim pod kierunkiem prof.Kazimierza Moszyńskiego oraz uczęszczał na studia dyplomatyczne w Szkole Nauk Politycznych przy Wydziale Prawa UJ.W 1953 r.ożenił się Marią Kamocką z domu Gierowską siostrą Józefa Gierowskiego,historyka,późniejszego profesora i rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego,z którą razem studiował,a po ślubie prowadził wspólne badania etnograficzne.Kamoccy ogłosili wspólnie kilka prac,m.in.Strój świętokrzyski(1961 r.)oraz skrypt dla przewodników Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego Z zagadnień etnografii województwa krakowskiego(1972 r.)Z małżeństwa tego urodził się syn Andrzej.
Praca naukowa
Od 1952 r.aż do przejścia na emeryturę pracował w Muzeum Etnograficznym w Krakowie,kierując działem etnografii pozaeuropejskiej.Później prowadził zajęcia z etnologii na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie,na Uniwersytecie Polskim w Wilnie oraz na Wyższej Szkole Humanistyczno-Przyrodniczej Studium Generale Sandomiriense.Aktualnie wykłada etnologię ludów pozaeuropejskich na Uniwersytecie Śląskim.W 1964 r.Janusz Kamocki uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na Uniwersytet im.Adama Mickiewicza w Poznaniu na podstawie rozprawy"Wpływy polityczne na przemiany stroju ludowego północnej Małopolski w dobie porozbiorowej(1772-1910)"napisanej pod kierunkiem prof.Józefa Burszty.Janusz Kamocki w badaniach etnograficznych prowadzonych na terenie Polski zajmował się głównie problematyką zasięgów grup etnograficznych oraz kostiumologii ludowej,obrzędowości i demonologii.W latach 1967 i 1987 prowadził badania etnograficzne nad Polakami mieszkającymi na terenie Czechosłowacji:na Zaolziu,w Czadeckim oraz na Orawie i Spiszu,a w latach 1992,1993 i 1996 wśród Polaków żyjących na terenach dawnych zsyłek ZSRR w Tatarstanie,Kazachstanie,Kirgistanie i Uzbekistanie.Ponadto,w 1973 r.prowadził badania na Łużycach.Prowadził też badania etnograficzne w kilku rejonach południowo-wschodniej części Azji.Najważniejsze wyniki przyniosły badania ludu pierwotnego Kubu zamieszkującego Archipelag Malajski w Indonezji.Udowodnił że,wbrew wcześniejszym poglądom o braku u nich jakichkolwiek form religijnych,wierzą w życie pośmiertne i Istotę Najwyższą.Ponadto w latach 1970-1971 zajmował się też badaniami tradycji teatru obrzędowego na Bali i Jawie i problemem powstawania poczucia narodowego u ludów zamieszkujących Indonezję.Następnie,w 1971 r.prowadził badania w Singapurze,w 1975 r.w Armenii,a kilka lat później(1978-1979 i 1981) w Ladakhu(krainie w Indiach zamieszkanej przez Tybetańczyków) i w Nepalu.Jest członkiem Komisji Etnograficznej Polskiej Akademii Nauk,Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego.
Publikacje
Jest autorem licznych publikacji etnologicznych ogłaszanych m.in.w czasopismach:"Arcana","Ethos","Etnografia Polska","Kwartalnik Historii Nauki i Techniki","Lud","Niepodległość i Pamięć","Prace Komisji Historii Nauki"Polskiej Akademii Umiejętności,"Prace Pienińskie","Rocznik Muzeum Etnograficznego w Krakowie","Rocznik Tatarów Polskich","Zabawy i Zabawki","Zesłaniec","Zeszyty Sandomierskie"
Wybrane publikacje zwarte:

• Broń Indonezji:katalog ze zbiorów Andrzeja Wawrzyniaka(współautor:Maria Dzieduszycka)Kraków:Muzeum Narodowe;Muzeum Etnograficzne,1974 r.
  
  • Etnologia ludów pozaeuropejskich:zarys,Kraków:Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych"Universitas",2003 r.
  • Kultury czarnej Afryki:[wystawa ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Krakowie etc.(współautor Maria Zachorowska)Kraków:ME,1984 r.
  • Nad Hernadem Popradem i Dunajcem...:(na spiskim szlaku historii Polski)(współautor Jadwiga Plucińska-Piksa),Szczawnica:Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej PTTK w Pieninach,1991 r.
  • Od andrzejek do dożynek wyd.2 uzup.Warszawa:Młodzieżowa Agencja Wydawnicza,1986 r.
  • Od Andrzejek do dożynek:tradycyjne zwyczaje ludowe w zabawach zuchowych i harcerskich Warszawa:Centralna Składnica Harcerska:Wydawnictwo Ministerstwqa Obrony Narodowej,1958 r.
  • Polska-Niemcy:pogranicze kulturowe i etniczne=Poland-Germany:cultural and ethnic border(współred.Krystyna Kwaśniewicz,Anna Spis),Wrocław:Polskie Towarzystwo Ludoznawcze,2004 r.(Archiwum Etnograficzne;t.42)
  • Polska-Słowacja:pogranicze kulturowe i etniczne(współred.)Wrocław;Cieszyn:Polskie Towarzystwo Ludoznawcze[etc.]2009 r.(Archiwum Etnograficzne;t.49)
  • Polska-Ukraina:pogranicze kulturowe i etniczne(współred.)Wrocław:Polskie Towarzystwo Ludoznawcze:przy współpr.z Uniwersytetem Wrocławskim,2008 r.(Archiwum Etnograficzne;t.47)
  • Polski rok obrzędowy Kraków:Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas,2008 r.
  • Polskie opisanie świata:wystawa zorganizowana z okazji stulecia Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego,Wrocław,wrzesień 1995-wrzesień 1996/organizatorzy Polskie Towarzystwo Ludoznawcze,Muzeum Etnograficzne.Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu;(współautor).Wrocław:Polskie Towarzystwo Ludoznawcze,[1995 r.]
  • Przegląd kwestionariuszy etnograficznych wydanych w języku polskim,Poznań:Polskie Towarzystwo Ludoznawcze,1953 r.Seria(Archiwum Etnograficzne;nr 5)
  • Przygoda z Indonezją Warszawa:"Pax",1976 r.
  • Ramajana w ludowym teatrze Indonezji:[wystawa],Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie,Galeria"Nusantara",sierpień-wrzesień 1988 r.Warszawa:MAiP,1989 r.
  • Stefan Szolc-Rogoziński:badania i kolekcja afrykańska z lat 1882 do 1890(współautor Maria Zachorowska)Kraków:Muzeum Etnograficzne,1984 r.
  • Strój sandomierski,Wrocław:Polskie Towarzystwo Ludoznawcze,1957 r.(seria Atlas polskich strojów ludowych.Cz.5,Małopolska;z.7)
  • Strój świętokrzyski(współautor Maria Kamocka),Wrocław:Polskie Towarzystwo Ludoznawcze,1961 r.(seria:Atlas polskich strojów ludowych Cz.5,Małopolska;z.10)
  • Sztuka Indonezji:wystawa zorganizowana staraniem Ambasady Republiki Indonezji w Warszawie przez Muzeum Etnograficzne w Krakowie przy współpracy Muzeum Archeologicznego w Poznaniu,Poznań,czerwiec-lipiec 1968 r.Poznań:s.n.1968 r.
  • Sztuka Kamerunu:wystawa Kraków:Muzeum Etnograficzne,1961 r.
  • Sztuka ludowa województwa kieleckiego:katalog wystawy objazdowej,lipiec-październik 1958[Kielce]:Wydział Kultury WRN:Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych[1958 r.]
  • Sztuka wyspy Bali:[wystawa ze zbiorów Andrzeja Wawrzyniaka Olsztyn:Muzeum Warmii i Mazur;Warszawa:Muzeum Archipelagu Nusantary,1976 r.
  • Sztuka wyspy Bali[ze zbiorów Andrzeja Wawrzyniaka:katalog wystawy],Muzeum w Pabianicach,kwiecień 1973 r.Pabianice:Muzeum,1973 r.
  • Tatarzy słowiańszczyzną obłaskawieni(współautor Aleksander A.Miśkiewicz),Kraków:"Universitas",cop.2004 r.
  • Vstreči s Indoneziej Moskva:"Nauka",1982 r.
  • Wayang-teatr jawajski:[katalog wystawy,Muzeum Śląska Opolskiego,wrzesień-październik 1975 r.Opole:MŚO,1975 r.
  • Z etnografii Karpat Polskich,Warszawa;Kraków:Wydaw.PTTK"Kraj",1984 r.(Biblioteczka Turysty Górskiego;t.6)
  • Z etnografii Karpat Polskich Warszawa:Wydaw.PTTK[Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego]"Kraj",2000 r.
  • Zarys grup etnograficznych w Polsce Warszawa:Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich przy RO ZSP i OM PTTK,1971 r.
  • Zarys grup etnograficznych w Polsce,Lublin:[s.n.],1991 r.

Prace zbiorowe(współautorstwo)

• Afryka.40 lat penetracji oraz poznawania ludów i ich kultur.Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Narodowe w Szczecinie 18-19 kwietnia 2002 roku Szczecin:Muzeum Narodowe,2004 r.(seria Biblioteka Naukowa Muzeum Narodowego w Szczecinie.Ser.Etnologiczna)
  
  • Bibliografia zawartości Literatury Ludowej z lat 1957-80,Polskie Towarzystwo Ludoznawcze,1986 r.
  • Góry i góralszczyzna w dziejach i kulturze pogranicza polsko-słowackiego(Podhale,Spisz,Orawa,Gorce,Pieniny).[Cz.1]:Historia.Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej Kraków-Nowy Targ-Bukowina Tatrzańska,21-24 października 2004,Nowy Targ:Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa;2005 r.
  • Ich małe ojczyzny.Lokalność,korzenie i tożsamość w warunkach przemian,Wrocław:Uniw.Wrocławski Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej,2003 r.
  • Materiały etnograficzne z powiatu limanowskiego:praca zbiorowa.z.3,Wrocław:Polskie Towarzystwo Ludoznawcze,1986 r.(Archiwum Etnograficzne nr 30)
  • Orient w kulturze polskiej.Materiały z sesji jubileuszowej z okazji 25-lecia Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie,15-16 października 1998 Warszawa:Dialog,2000 r.
  • Pogranicze polsko-węgierskie od Orawy do Pienin w XIX i na początku XX w.Szczawnica-Kraków:OPRES,2002 r.
  • Polacy w Kazachstanie.Historia i współczesność.Poljaki v Kazachstane.Istorija i sovremennost',Wrocław:Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego,1996 r.
  • Polska droga do Kazachstanu.Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej,Żytomierz 12-14 października 1996 roku,Warszawa:Wydawnictwo Instytutu Historii PAN,1998 r.
  • Polskie opisanie świata.Studia z dziejów poznania kultur ludowych i plemiennych.T.1:Azja i Afryka,Wrocław:Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego,1994 r.
  • Sibir'v istorii i kul'ture pol'skogo naroda Moskva:Naucno Izdatel'skij Centr"Ladomir",2002 r.
  • Spisz i Orawa.W 75 rocznicę powrotu do Polski północnych części obu ziem,Kraków:Wydawnictwo"Secesja",1995 r.
  • Syberia w historii i kulturze narodu polskiego Wrocław:Wydawnictwo Silesia,1998 r.
  • Terra Scepusiensis:stav bádania o dejinách Spiša,Levoča:Kláštorisko;Wrocław:Centrum Badań Śląskoznawczych i Bohemistycznych Uniwersytetu Wrocławskiego,2003 r.

Represje za działalność niepodległościową
Janusz Kamocki był od 1947 r.rozpracowywany przez Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie jako podejrzany(Sprawa Operacyjnej Obserwacji o krypt."Aspirant")o przynależność do WiN-u oraz jako niezależny działacz ZHP podejrzany o udział w podziemnej organizacji działającej na bazie ZHP.22 sierpnia 1962 został aresztowany przez Wydział Śledczy SB.30 stycznia 1963 przez Sąd Wojewódzki w Krakowie został skazany na karę roku więzienia,pod zarzutem utworzenia organizacji konspiracyjnej i nielegalne posiadanie broni.Później,m.in.w latach 1970-1973 na wniosek Wydziału III SB KWMO w Krakowie miał zakaz wyjazdu do krajów kapitalistycznych i Jugosławii.Po 1977 r.był odnotowywany w aktach śledztwa w sprawie o druk i kolportaż literatury bezdebitowej w Krakowie przez osoby związane z działalnością opozycyjną w Studenckim Komitecie Solidarności.
Ordery i odznaczenia
W okresie PRL dwukrotnie odmawiał przedstawienia go do odznaczenia Orderu Odrodzenia Polski.Przez Rząd RP na uchodźstwie został odznaczony Krzyżem Armii Krajowej i za działalność niepodległościową Złotym Krzyżem Zasługi,a przez Ministra Spraw Wojskowych Rządu RP na Uchodźstwie,odznaką Krzyż Kampanii Wrześniowej.W 1992 r.odznaczony został przez prezydenta Lecha Wałęsę Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski,ale(jako jedyny)odmówił jego przyjęcia podczas uroczystości dekorowania w czasie obchodów jubileuszu 50 lecia AK,"gdyż wręczano wówczas jeszcze odznaczenia i legitymacje z symbolami PRL,które dopiero w przyszłości miano wymienić".Postanowieniem z dnia 9 grudnia 2009 został za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce,za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.Uhonorowany też został pamiątkowymi odznaczeniami kombatanckimi:Honorową Odznaką Żołnierza AK Korpusu"Jodła",odznaką Armii Krajowej przyznawaną za udział w"Akcji Burza",odznaką Weterana Walk o Wolność,"Krzyżem Walki o Niepodległość"(nadawanym przez Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Kraju"Antyk")oraz Krzyżem Więźnia Politycznego przyznawanym przez Stowarzyszenie Polskich Byłych Więźniów Politycznych".W 2016 r.został odznaczony Krzyżem Orderu Krzyża Niepodległości.