Straż Celna

Służba chroniąca granice II RP w latach 1922-1928.Została powołana na wniosek Ministerstwa Skarbu uchwałą z 10 marca 1920,a utworzona 1 kwietnia 1921.W 1921 r.została przemianowana na Bataliony Celne,potem powtórnie na Straż Celną.Proces przejmowania ochrony granicy przez Straż Celną trwał do połowy 1922 r.Podlegała ona Ministerstwu Skarbu które zastrzegło sobie wyłączny nadzór nad działaniem Straży Celnej i włączyło ją w struktury Ministerstwa Skarbu.Funkcjonariusze straży zanim zostali skierowani do pracy nad granicą przechodzili przeszkolenie w szkołach w Zambrowie i Wieluniu.
Podstawowymi ogniwami organizacji Straży Celnej były:

• Inspektoraty Straży Celnej(obejmowały odcinki granicy w obrębie jednego województwa)
• Komisariaty Straży Celnej(obejmowały odcinek granicy w obrębie powiatu)
• Placówki Straży Celnej

Do kierowania i nadzoru nad Strażą Celną ustanowiono urząd Naczelnego Inspektora Straży Celnej - był nim gen.dyw.Januariusz Cichowicz,a od 31 maja 1927 płk Stefan Pasławski.
Ostateczna organizacja straży celnej wyglądała następująco:

• Dyrekcja Ceł Warszawa 3 Inspektoraty S.C.35 wyższych i 833 niższych funkcjonariuszy S.C.
• Dyrekcja Ceł Wilno 1 Inspektorat S.C.12 wyższych i 252 niższych funkcjonariuszy S.C.
• Dyrekcja Ceł Poznań 10 Inspektoratów S.C.86 wyższych i 2683 niższych funkcjonariuszy S.C.
• Dyrekcja Ceł Mysłowice 3 Inspektoraty S.C.37 wyższych i 1045 niższych funkcjonariuszy S.C.
• Dyrekcja Ceł Lwów 8 Inspektoratów S.C.70 wyższych i 1914 niższych funkcjonariuszy S.C.

W Górze Kalwarii powołano do życia Centralną Szkołę Straży Celnej,gdzie prowadzono kompleksowe szkolenia funkcjonariuszy w zakresie ochrony granic.Wyposażenie Straży było bardzo słabe i niewystarczające do postawionych przed nią zadań.Straż była uzbrojona w około 13 typów karabinów z okresu I wojny światowej i dysponowano do niej starą i zleżałą amunicją.Łączność przewodowa prawie nie istniała,w związku z czym wspólna akcja kilku organów była wręcz niemożliwa.Podstawowymi środkami transportu były wozy i bryczki konne.Straż Celna istniała do 2 kwietnia 1928,jednak jej zadania już od 22 marca 1928 zaczęła przejmować nowo utworzona Straż Graniczna.