wtorek, 1 listopada 2016

Halina Mikołajska

Ur.22 marca 1925 w Krakowie,zm.22 czerwca 1989 w Warszawie polska aktorka i reżyserka.

Działalność
W czasie wojny występowała w krakowskim Teatrze Podziemnym Adama Mularczyka.Uczyła się w Państwowej Szkole Dramatycznej przy Starym Teatrze w Krakowie,którą ukończyła w 1947 roku.Na zawodowej scenie debiutowała rolą Eurydyki w Orfeuszu w reżyserii Władysława Woźnika.Występowała w Krakowie w sztukach:Otello Williama Szekspira,Maskarada Jarosława Iwaszkiewicza,Judyta Charlesa Peyreta-Chappuisa,Trzy siostry Czechowa.W 1949 roku wystąpiła w Teatrze Kameralnym we Wrocławiu w Niemcach Leona Kruczkowskiego,gdzie grała postać Ruth.Od 1950 roku mieszkała w Warszawie.Początkowo występowała w Teatrze Polskim.Uznanie zdobyła dzięki dwóm rolom:Amelii w Horsztyńskim Juliusza Słowackiego i Ethel w Juliuszu i Ethel Kruczkowskiego.W 1955 roku zaangażowała się w działanie nowo powstałego Teatru Domu Wojska Polskiego,który w 1957 roku został przemianowany na Teatr Dramatyczny.Zagrała w nim 10 ról,wykreowała między innymi swoje wielkie role:Rachel w Weselu Stanisława Wyspiańskiego,Szen-Te i Szui-Ta w Dobrym człowieku z Seczuanu Bertolta Brechta,Starej w Krzesłach Eugène Ionesco.Także w Teatrze Dramatycznym debiutowała w 1957 r.jako reżyser inscenizacją dramatu Iwona,księżniczka Burgunda(1958 r.)Witolda Gombrowicza.Swoją dalszą karierę związała z Teatrem Współczesnym Erwina Axera i Teatrem Narodowym.Występowała w kolejnych sztukach:Agamemnonie Ajschylosa,Kordianie Słowackiego,Marii Stuart Fryderyka Schillera,Dawnych czasach Harolda Pintera,Punkcie przecięcia Paula Claudela,ponownie Trzech siostrach,Wiśniowym sadzie Czechowa,Janie Gabrielu Borkmanie Henryka Ibsena,Matce i Kurce Wodnej Stanisława Ignacego Witkiewicza.W latach 1976-1981 ze względu na swoją działalność opozycyjną praktycznie nie występowała na zawodowej scenie.W 1982 roku,po powrocie z internowania zagrała jako Hestia w Wyzwoleniu Wyspiańskiego i otrzymała od publiczności Teatru Polskiego wielominutowe brawa.W latach osiemdziesiątych działała w obrębie kultury niezależnej deklamowała poezję i prezentowała monodramy.Ostatnią jej rolą była Maria Schwartz w Terrorystach Ireneusza Iredyńskiego.W latach 1953−1962 była wykładowczynią warszawskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej.
Działalność opozycyjna
W późniejszym okresie PRL-u(koniec lat 60)była działaczką opozycji.Podpisała Memoriał 59.Od 1976 r.była członkinią Komitetu Obrony Robotników(KOR),a następnie Komitetu Samoobrony Społecznej„KOR”(KSS„KOR”).W styczniu 1978 r.podpisała deklarację założycielską Towarzystwa Kursów Naukowych.Wielokrotnie nękana przez Służbę Bezpieczeństwa.Znalazła się wśród artystów,którzy nie mogli występować w radio i w telewizji,a później także i w teatrze.W okresie stanu wojennego Halina Mikołajska została internowana,przebywała w Jaworzu,Gołdapi i Darłówku.Przed śmiercią wzięła udział w pierwszych częściowo wolnych wyborach 4 czerwca 1989.Została pochowana na cmentarzu leśnym w Laskach.
Życie osobiste
Była żoną architekta Janusza Ballenstedta,następnie malarza Aleksandra Stefanowskiego.Ostatnim mężem był pisarz Marian Brandys.W 1976 roku przeżyła próbę samobójczą.
Upamiętnienie
4 czerwca 2012 w Parku Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego w Warszawie koło budynku Senatu został odsłonięty pomnik aktorki autorstwa Krystyny Fałdygi-Solskiej.Odsłonięcia pomnika dokonali prezydent Bronisław Komorowski i Danuta Szaflarska.
Wybrana filmografia

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz