Żychlin

Miasto w woj.łódzkim,w pow.kutnowskim,położone na Nizinie Środkowomazowieckiej nad rzeką Słudwią,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Żychlin.Miasto stanowi centrum usług dla wielu okolicznych miejscowości.Żychlin jest siedzibą firm z branży elektromaszynowej,które w latach 20 i 50 XX wieku,miały największy wpływ na rozwój miasta.Obecnie w Żychlinie,poza firmami elektromaszynowymi,głównymi pracodawcami są firmy z branży spożywczej.Według danych z 7 marca 2011 miasto liczyło 8766 mieszkańców.

Historia
Wieś szlachecka Żychlin istniała co najmniej od 1309 r.W 1331 r.została ona zdobyta przez Krzyżaków.Prawa miejskie miasto otrzymało przed 1397 r.Do XIX wieku miasto było własnością prywatną.Pod koniec średniowiecza,Żychlin był miejscem,w którym miały miejsce sesje wyjazdowe łęczyckiego sądu grodzkiego.W drugiej połowie XVI stulecia miasto spotkała klęska pożaru.Powolna odbudowa,a nawet wyjednany u króla przywilej jarmarków nie wpłynął na znaczny rozwój miasta.W 1790 r.Żychlin liczył 350 mieszkańców i 68 domów.W XIX wieku liczba ludności miasta znacznie wzrosła,przy czym,tak jak w pobliskim Kutnie,większość mieszkańców stanowili Żydzi.W 1870 r.na mocy ukazu carskiego Żychlin stracił prawa miejskie.Powodem odebrania praw miejskich był udział mieszczan w powstaniu styczniowym,kiedy to przez kilka,a może nawet kilkanaście dni miasto było wolne od zaborcy.Pod koniec XIX wieku miasto liczyło ponad 4500 mieszkańców.W 1924 r.Żychlin odzyskał prawa miejskie.Najważniejszym momentem w najnowszej historii miasta było utworzenie w 1921 roku zakładów elektrycznych przez inż.Zygmunta Okoniewskiego.Z biegiem czasu,z uwagi na rozrastający się zakład elektromaszynowy,miasto rosło i nabierało znaczenia wśród okolicznych miejscowości.W latach 70 XX wieku miasto podwoiło swoją liczebność.Na bazie zakładów stworzonych przez inż.Z.Okoniewskiego powstało kilka firm z branży.Trafili tu również inwestorzy z Włoch,Danii i Francji.W okresie II wojny światowej miasto poniosło wielkie straty,głównie wśród ludności cywilnej prawie 40% ludności miasta.Żydzi wywiezieni z Żychlina w czasie likwidacji getta,byli eksterminowani w Chełmnie n/Nerem.W czasie działań wojennych kampanii wrześniowej w mieście i w sołectwie Dobrzelin,znajdowały się szpitale polowe,często bombardowane przez lotnictwo niemieckie.W kwaterach wojskowych na miejscowym cmentarzu parafialnym oraz na cmentarzu parafialnym we wsi Śleszyn i wojskowym w Dobrzelinie pochowani są liczni polscy żołnierze.
Zabytki

• grób skrzynkowy kultury pomorskiej z ok.500 roku p.n.e.na placu 29 Listopada(artefakty znajdują się w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu)
• zespół kościoła parafialnego św.św.Piotra i Pawła ul.Jana Pawła II:
  
  • kościół murowany z 1782 r.rozbudowany w 1838 r.po 1911 r.dobudowana kaplica i zakrystia
  • dzwonnica murowana,1 poł.XIX w.
  • plebania murowana z XIX w.
• kilka kamieniczek mieszczańskich przy dawnym rynku,oznaczonych nr 24-27 z I połowy XIX w.z oryginalnymi oknami i drzwiami pl.29 Listopada
• dom z oficynami z XIX/XX w.pl.Jana Pawła II 17
• dom z początku XIX wieku ul.Narutowicza
• zespół Cukrowni"Walentynów",od 1921 r.zajmowany przez zakład EMIT przy ul.Narutowicza 72:cukrownia murowana z 1853 r.przebudowana w 1921 r.obecnie hala fabryczna
• dom Pruszaków,murowany,pocz.XX w.przebudowany,obecnie przedszkole;portiernia z 2 poł.XIX w.
• synagoga przy ul.Zdrojowej/Kilińskiego

Edukacja

• Przedszkola
  
  • Przedszkole Samorządowe nr 1,ul.1 Maja 36
  • Zespół Szkolno-Przedszkolny im.Jana Pawła II,ul.Żeromskiego 4
• Szkoły podstawowe
  
  • Szkoła Podstawowa nr 1,ul.1 Maja 23/25
  • Zespół Szkolno-Przedszkolny im.Jana Pawła II,ul.Żeromskiego 4
• Gimnazjum Publiczne im.Adama Mickiewicza w Zespole Szkół Nr 1,ul.Łukasińskiego 21
• Szkoły ponadgimnazjalne
  
  • Zespół Szkół Nr 1 Liceum Ogólnokształcące im.Adama Mickiewicza,ul.Łukasińskiego 21
  • Zespół Szkół w Żychlinie,ul.Narutowicza 84A

Gospodarka
W 2009 r.w mieście powstała podstrefa Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
Do najważniejszych zakładów w Żychlinie należą:

• Zakład Maszyn Elektrycznych EMIT S.A.(kapitał włoski)
• Fabryka Transformatorów w Żychlinie Sp.z o.o.
• Zakład Narzędziowy NARMOD Sp.z o.o.
• MICEL Sp.z o.o.w Żychlinie(kapitał francuski)
• UNION CHOCOLATE Sp.z o.o.w Żychlinie

Formy ochrony przyrody
Pomniki przyrody

• dąb„Wojtek”szypułkowy o obwodzie na wys.1,3 m–290 cm i wysokości 18 m(na terenie EMIT-u)
• lipa drobnolistna o obwodzie na wys.1,3 m–275 cm i wysokości 25 m(za budynkiem d.Przedszkola Nr 2 przy ogrodzeniu EMIT-u)
• lipa drobnolistna o obwodzie na wys.1,3 m–205 cm i wysokości 20 m położona na pl.Jana Pawła II przy ogrodzeniu kościoła

Wspólnoty wyznaniowe

• Parafia św.Apostołów Piotra i Pawła w Żychlinie(Dekanat Żychlin)
• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy(Sala Królestwa)

Ludzie związani z miastem

• Wiktor Tylski(1799 r.)porucznik 6 Pułku Piechoty Liniowej,powstaniec listopadowy,29 listopada 1830 podpalił browar na Solcu,którego pożar był jednym z sygnałów do wybuchu powstania
• Seweryna Pruszkowska-Duchińska(1816-1905)poetka,publicystka,tłumaczka,mieszkała i tworzyła w Żychlinie
• Anastazy Landau(1876-1957)lekarz internista,jako pierwszy zastosował bronchoskopię podczas badania chorób płuc
• Zygmunt Okoniewski(1877-1935)elektrotechnik,założyciel EMIT-u,honorowy Obywatel Żychlina(tytuł nadany pośmiertnie)
• Zygmunt Gogolewski(1896-1969)inżynier,konstruktor(1926-1931) i dyrektor techniczny(1932-1938)zakładów EMIT
• Eugeniusz Jezierski(1902-1990)inżynier,specjalista w zakresie maszyn elektrycznych,profesor Politechniki Łódzkiej,pracownik,a następnie dyrektor zakładów EMIT
• Bronisław Wieczorkiewicz(1904-1974)językoznawca,tłumacz Biblii
• Abe Kelmer(1905-2007)zapaśnik zawodowy pochodzenia żydowskiego
• Jakub Zonszajn(1914-1962)poeta,prozaik,eseista i dramaturg pochodzenia żydowskiego
• Roman Indrzejczyk(1931-2010)były kapelan Prezydenta RP,honorowy Obywatel Żychlina(tytuł nadany pośmiertnie)