August Witkowski

August Wiktor Witkowski(ur.12 października 1854 w Brodach,zm.12 stycznia 1913 w Krakowie)polski fizyk,rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.Był synem urzędnika bankowego,szkołę realną i gimnazjum ukończył w Brodach,dalej kształcił się we Lwowie.Maturę zdał w 1872 r. i zapisał się na Wydział Inżynierii lwowskiej Akademii Technicznej.Studia ukończył w 1877 r.uzyskując dyplom inżyniera zostając równocześnie asystentem w Katedrze Geodezji.Zapisał się także na Uniwersytet im.Jana Kazimierza gdzie studiując matematykę i fizykę uzyskał tytuł nauczyciela szkół realnych.Wydział Krajowy widząc znakomite wyniki postanowił ufundować dla Witkowskiego stypendium zagraniczne.Na 2 lata wyjechał on do Berlina,gdzie studiował pod kierunkiem Gustava Kirchhoffa,a następnie udał się na roczne stypendium do Anglii,gdzie był uczniem Williama Thomsona.W 1881 r.powrócił do kraju,a rok później uzyskał habilitację.W 1884 r.został profesorem Politechniki Lwowskiej uzyskując w wieku 33 lat w 1887 r.tytuł profesora zwyczajnego.W 1888 r.po śmierci Zygmunta Wróblewskiego,władze Uniwersytetu Jagiellońskiego zaproponowały Witkowskiemu objęcie Katedry Fizyki,w tym samym roku przeniósł się do Krakowa.W roku 1892 został doktorem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego,a w 1912 r.także Politechniki Lwowskiej.W 1893 r.został członkiem Akademii Umiejętności.Od 1889 r.zabiegał o wybudowanie nowego Zakładu Fizyki UJ udało się po przeszło 20 latach starań w 1912 r.otwarto pierwszy nowoczesny Zakład Fizyki na ziemiach polskich.W 1910 r.został odznaczony za wybitne osiągnięcia Orderem Żelaznej Korony III klasy oraz na rok akademicki 1910-1911 został rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego.W tym czasie na uczelni doszło do zajść i strajku.Zmarł nagle cierpiąc od lat na chorobę niedokrwienną serca.Został pochowany 24 stycznia 1913 na Cmentarzu Rakowickim w grobowcu rodzinnym w kwaterze Ł.Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski(1936 r.)Zajmował się głównie fizyką doświadczalną,choć opublikował kilka prac z zakresu fizyki teoretycznej.Interesowała go przede wszystkim fizyka gazów,szczególnie w niskich temperaturach.Zajmował się także m.in.przewodnictwem elektrycznym i mechanizmem rozchodzenia się fal elektromagnetycznych.Dewizą jego życia były słowa„Dużo wiedzieć jest rzeczą piękną,ale nierównie ważniejsze jest umieć dowiedzieć się czegoś”.Napisał trzytomowy podręcznik Zasady fizyki,wydany w latach 1892–1912.Opracował„Zbiór tablic matematyczno-fizycznych”.28 stycznia 1913 decyzją władz UJ został patronem Zakładu Fizyki UJ Collegium Witkowskiego.Od 1921 r.jest patronem V Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie oraz od 2005 r.Zespołu Szkół Drogowo-Geodezyjnych i Licealnych w Jarosławiu.Na XXXV Zjeździe Fizyków Polskich w Białymstoku prof.Andrzej Kajetan Wróblewski(Instytut Fizyki Doświadczalnej UW)przedstawił referat nt.„Fizyka w Polsce wczoraj,dziś i jutro”krótką charakterystykę fizyki w Polsce XX w.Zaprezentował wskaźniki bibliometryczne,liczby dotyczące stopni i tytułów naukowych oraz liczby studentów fizyki.W podsumowaniu ocenił wkład Polaków do światowej fizyki XX w.wyodrębniając przede wszystkim poza Marią Skłodowską-Curie(która w światowych zestawieniach jest wymieniana jako obywatelka francuska)czterech fizyków,którzy dokonali odkryć na miarę Nagrody Nobla:Mariana Smoluchowskiego,Mariana Danysza,Jerzego Pniewskiego i Karola Olszewskiego.Wśród osiemnastu mniej zasłużonych,którzy jednak wnieśli bardzo poważny wkład do rozwoju fizyki i w pewnym okresie należeli do liderów światowej fizyki(których nazwiska są wymieniane w syntetycznych obcojęzycznych historycznych opracowaniach)znalazł się August Witkowski.