Lex Grabski

Ustawa z dnia 31 lipca 1924 r.zawierająca niektóre postanowienia o organizacji szkolnictwa(potocznie Lex Grabski)ustawa regulująca kwestię szkolnictwa dla mniejszości narodowych,uchwalona w 1924 r.Wprowadziła szkoły dwujęzyczne(utrakwistyczne)jako podstawowy typ szkół.Weszła w życie 1 października 1924,7 kwietnia 1956 zaś została uchylona.Została wprowadzona przez rząd Władysława Grabskiego.Autorem projektu był minister oświaty Stanisław Grabski.Ustawa ustalała wewnętrzne urzędowanie wszystkich szczebli administracji w państwowym języku polskim,znosząc sprzeczne dawniejsze przepisy zaborców.W stosunkach z miejscową ludnością ukraińską i białoruską nie tylko pozwalały,ale i nakazywały używanie języków tych ludności.Dawała też ona prawo do zwracania się we własnej mowie do urzędów państwowych.Jak pisze Ryszard Torzecki,ustawa posłużyła praktycznie do likwidacji szkolnictwa ukraińskiego i wywołała duży opór społeczeństwa ukraińskiego oraz niektórych polityków polskich.Paul Robert Magocsi stwierdza,że skutkiem wejścia ustawy w życie był gwałtowny wzrost liczby szkół dwujęzycznych w Galicji oraz polskojęzycznych na Wołyniu,połączony ze spadkiem szkół z wykładowym językiem ukraińskim.W praktyce w szkołach dwujęzycznych podstawowym wykorzystywanym językiem był polski
Wiele przepisów tej ustawy miało na celu dyskryminację mniejszości narodowych,np.:

• jeżeli 20 rodziców w całej szkole opowiedziało się za nauczaniem w języku państwowym,nauka odbywała się tylko w języku polskim
• zlikwidowano w jednej miejscowości odrębne szkoły polskie i ukraińskie
• aby w polskiej szkole średniej wprowadzić dodatkowo język ukraiński,potrzeba było deklaracji 40% rodziców uczniów
• wprowadzono utrakwistyczne seminaria nauczycielskie,aby utrudnić kształcenie ukraińskich kadr nauczycielskich
• w szkołach utrakwistycznych w klasach wyższych większość lekcji odbywała się w języku polskim

W opinii Ukraińców ustawa wpisywała się w plan asymilacji narodowej dzieci pochodzących z mniejszości narodowych.W odpowiedzi na jej postanowienia zaczęli oni tworzyć prywatne placówki edukacyjne.