Życiorys
Urodził się w dawnym województwie lwowskim jako syn Józefa i Stanisławy z domu Wnęk.W 1951 r.zawarł związek małżeński z malarką Renée Bouvier.Przed II wojną światową ukończył szkołę podstawową i trzy klasy gimnazjum w Strzyżowie.Należał do harcerstwa.Okres okupacji niemieckiej spędził w Godowej,pomagając ojcu w garbowaniu skór.Pracował też w niemieckiej firmie budującej tunel w Żarnowskiej Górze.Jego rodzice zostali zamordowani w 1944 r.we własnym domu przez niezidentyfikowaną bojówkę AK podejrzewającą Chrapkiewiczów o kolaborację z Niemcami.Franciszek Chrapkiewicz wyjechał do Chabówki i Poronina,gdzie pracował w tartakach.Trafił do Krakowa zaraz po jego wyzwoleniu.Tam został aresztowany przez funkcjonariuszy UB w trakcie akcji odbicia więźniów politycznych.W 1945 r.objęła go amnestia.W 1946 r.uciekł przez Szczecin i Berlin do Niemiec Zachodnich,na tereny okupowane przez dywizję pancerną generała Stanisława Maczka.Tam ukończył szkołę średnią,po czym wyjechał do Francji.Podjął studia weterynaryjne na École nationale vétérinaire d'Alfort,a po ich ukończeniu w 1951 r.studia w dziedzinie biochemii i biologii molekularnej na Sorbonie.W 1952 r.obronił doktorat z weterynarii,a w 1960 r.z nauk przyrodniczych.W 1953 r.przyjął francuskie obywatelstwo i zmienił nazwisko na François Chapeville,podejmując zatrudnienie w Centre national de la recherche scientifique.W dziedzinie farmakologii odkrył i opisał właściwości hirudyny.Prowadził badania nad metabolizmem związków siarki.Odkrycia w tej dziedzinie wzbudziły zainteresowanie m.in.Fritza Lipmanna,który zaprosił Franciszka Chrapkiewicza w 1961 r.do współpracy w jego laboratorium na Uniwersytecie Rockefellera w Nowym Jorku.Tam Franciszek Chrapkiewicz dokonał kolejnego odkrycia:wyjaśnił mechanizm informowania tworzących się białek o tym,jaka ma być struktura powstającego organizmu.W 1962 r.wrócił do Francji,gdzie Jacques Monod doprowadził do mianowania go profesorem Sorbony i przydzielenia laboratorium badawczego.Tam rozszerzył swoje badania na mechanizmy funkcjonowania genomu,jak również na wirusologię roślin i embriologię.Odszedł na emeryturę w 1991 r.Prowadził wykłady w Paryżu,Orsay,Cambridge,Nowym Jorku,Lagos i Tokio.Pełnił różne funkcje w około 20 komitetach i radach naukowych,udzielał się jako ekspert i doradca na szczeblach ministerialnych.Autor i współautor ponad 200 publikacji.Do Polski mógł przyjechać dopiero w 1989 r.Założył Towarzystwo na Rzecz Rehabilitacji Zdrowotnej w Strzyżowie.Został członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk.
Odznaczenia i wyróżnienia
- 1981 r.Kawaler odznaczenia Ordre du Mérite agricole
- 1982 r.Nagroda im.Leopolda Meyera
- 1985 r.Order Palm Akademickich
- 1991 r.Kawaler Legii Honorowej
- 1991 r.Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
- 1991 r.Tytuł honorowego obywatela Strzyżowa
- 1991 r.Doctor honoris causa Akademii Medycznej w Krakowie
- 1999 r.Medal im.Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk
- 2008 r.Doctor honoris causa Uniwersytetu Rzeszowskiego
- 2013 r.Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
- François Chapeville,Biochimie d'hérédité,Paryż 1970 r.
- François Chapeville,Hubert Clauser(red.)Biochimie,Paryż 1974 r.
- François Chapeville,Anne-Lise Haenni,Biosynthèse de protéines,Paryż 1982 r.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz