Artur Międzyrzecki

Artur Adam Międzyrzecki(ur.6 listopada 1922 w Warszawie,zm.2 listopada 1996 tamże)polski poeta,tłumacz literatury francuskiej i anglosaskiej,autor słów piosenek,działacz społeczny i polityczny.Ukończył gimnazjum we Lwowie(1939 r.)Młodość spędził w Warszawie.Po wybuchu II wojny znajdował się we Lwowie,skąd został w 1940 roku zesłany przez Sowietów do Kazachstanu.W 1942 roku wstąpił do Armii Polskiej w ZSRR.Następnie jako żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie odbył cały szlak bojowy 2 Korpusu.W stopniu porucznika walczył m.in.pod Monte Cassino i w bitwie o Bolonię.Debiutował jako poeta w 1943 roku.Po wojnie,do 1949 r.we Francji(gdzie studiował),następnie powrócił do kraju.W latach 1956–58 współredaktor"Nowej Kultury",1965–68"Poezji".Publikował na łamach tygodnika"Świat".W latach 1970-1974,razem z żoną,Julią Hartwig,przebywał w USA.Był uczestnikiem protestów przeciwko zmianom w konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.W latach siedemdziesiątych uczestniczył w pracach Centrum Dialogu(Editions du Dialogue)Księży Pallotynów w Paryżu(dyrektor ks.Józef Sadzik).W latach 80 wspierał Solidarność.1991-1996 prezes polskiego PEN Clubu,wiceprezes światowego PEN.Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.Autor przekładów utworów Apollinaire'a,Rimbauda,Baudelaire'a,Mandelsztama.W 1992 r.wydał wraz z żoną Julią Hartwig antologię poezji amerykańskiej.

Twórczość

• "Namiot z Kanady".Wiersze 1942-44.Rosja,Iran,Irak,Palestyna,Liban,Egipt(poezje;Przedmowa:W.Kamiński;Tel Awiw,Przez Lądy i Morza na Wschodzie 1944 r.)
• "Strony przydrożne"(Wiersze;Paryż 1949 r.)
• "Szyby Auchel"(poemat;Książka i Wiedza 1951 r.)
• "Światło nowej dzielnicy"(poezje;Czytelnik 1952 r.)
• "Noc noworoczna"(poezje;Czytelnik 1953 r.)
• "Wieczory muranowskie"(szkice literackie;PIW 1954 r.)
• "Cztery pory roku"(autor tekstu w albumie;oprac.red. i ilustr.B. i S.Bałukowie.Oprac.graf.K.Mann;Polonia 1955 r.)
• "Południe"(poezje;Czytelnik 1956 r.)
• Opowieści mieszkańca namiotów i inne opowiadania(MON 1957 r.Wydanie następne łącznie z tomem"Powrót do Sorrento"pt."Opowieści mieszkańca namiotów";"Powrót do Sorrento:wydanie 2":Czytelnik 1965,1982 r.)
• Warszawa Prusa i Gierymskiego.Szkice z dawnej Warszawy(Arkady 1957 r.)
• Wiersze wybrane(PIW 1957 r.)
• Powrót do Sorrento(szkice literackie;MON 1958 r.Wyd.następne łącznie z tomem Opowieści mieszkańca namiotów pt."Opowieści mieszkańca namiotów";"Powrót do Sorrento:wydanie 2":Czytelnik 1965,1982 r.)
• Kombatanci i podróżnicy.Z l6 rysunkami z podróży na Wschód Juliusza Słowackiego(Czytelnik 1960 r.)
• "Noc darowana"(poezje;PIW 1960 r.)
• "Jaś i Małgosia".Bajka w 7 odsłonach(wespół z Julią Hartwig;Prapremiera:Teatr Komedia,Warszawa 1961 r.Druk w:Bajki zza kurtyny.Sztuki dla teatru dziecięcego,Centralny Ośrodek Metodyczny Upowszechniania Kultury 1972 r.)
• "Przygody Poziomki"(opowieść dla dzieci;wespół z Julią Hartwig;Nasza Księgarnia 1961 r.Wydanie 2 pt."Przygody Poziomki",1967 r.)
• Pan Nobo.Dalsze przygody Poziomki Nasza Księgarnia 1964 r.Wydanie 2 pt.Przygody Poziomki 1967 r.)
• "Piękne zmęczenia"(poezje;Czytelnik 1962 r.)
• "Tomcio Paluch"(bajka dla dzieci;Prapremiera:Teatr Komedia,Warszawa 1962 r.)
• "Śmierć Robinsona"(opowiadania;Czytelnik 1963,1976 r.Przekł.niem.Kongress der Blumenzuchter,przeł.Peter Lachmann,München 1966 r.)
• "Czego chce pies?"(wiersze dla dzieci;Ruch 1964,1967 r.)
• Poezja dzisiaj(szkice;PIW 1964 r.)
• "Selekcje"(wiersze i proza poetycka;Czytelnik 1964 r.)
• "Na przykład Ogród Saski"(wiersze dla dzieci;Ruch 1965 r.)
• "Ekspedycja"(sztuka w 3 aktach;"Dialog"nr 3/1966)
• "Zamówienia"(poezje;Czytelnik 1968 r.)
• "Wielki pościg"(powieść dla młodzieży;wespół z Julią Hartwig;Nasza Księgarnia 1969 r.)
• Dialogi i sąsiedztwa(PIW 1970 r.)
• "Złota Papuga.Opowieść o przygodach i miłostkach Franciszka Diabola-Diablotki"(Czytelnik 1970,1979 r.przekład węgierski:Aż aranypapagaj,przeł.l I.Fejer,Budapest 1972 r.)
• Wybór wierszy(Czytelnik 1971 r.)
• "14 poems"(poezje w języku ang.USA,The Windhover Press 1972 r.)
• "Wygnanie do rymu"(poezje;PIW 1977 r.)
• "Poezje wybrane"(LSW 1979 r.)
• "Wiek mentorów"(opowiadania;Czytelnik 1979 r.)
• Poezja(PIW 1980 r.)
• Czuwanie(powst.1981 r.Warszawa 1984 r.Druk bibliofilski.Wiersz dedykowany Jerzemu Andrzejewskiemu)
• "Ptaki"[Wiersze z l.1968-1970];"I nie ma Ciebie dawnego"[Wiersze z l.1976-1981].(Druk bibliofilski dwuczęściowy;Grafiki do wierszy:A.Graczykowski;Correspondance des Arts 1981 r.)
• "Wojna nerwów"(poezje;Czytelnik 1983 r.)
• "Koniec gry"(poezje;Czytelnik 1987 r.)
• Między Nami mówiąc(proza wspomnieniowa;PIW 1992 r.)
• "To samo miasto,ta sama miłość.Opowiadania i fragmenty dzienników"(Czytelnik 1992 r.)
• Wiersze dawne i nowe(Fundacja NOWEJ 1992 r.)
• "I nie ma Ciebie dawnego"[Wiersze z l.1975-1993].(Z linorytem Tadeusza Nuckowskiego;Gdzie indziej 1993 r.)
• "Rzeka czarownic"[Wiersze wybrane z lat 1944-1994](Tikkun 1994 r.)
• U progu XXI wieku.O Monte Cassino cezaryzmie i minimum powagi o pięknej lokalności poezji o Rimbaudzie i klasykach o surrealizmie i poezji amerykańskiej o hasłach:„śmierć intelektualistom!",„wykosić wszystko,co wystaje!" i „patrz pan,szatan!".Z pisarzem rozmawia Tadeusz Kraśko(Baran i Suszczyński 1996 r.)
• Nieskończona przejrzystość(wybór poezji;Znak 1999 r.)

Teksty piosenek z nutami(wydania)

• "Piosenka mariensztacka"(wespół z Tadeuszem Kubiakiem;muzyka:Władysław Szpilman;PWM 1954,wydanie 2:1954 r.)
• "Trzej przyjaciele z boiska"Walc(muzyka:Władysław Szpilman;Współwydanie z:Kazimierz Winkler:Złoty piasek.Tango;PWM 1954,1955 r.)
• "Czerwony tulipan"(muzyka:Władysław Szpilman;w:Śpiewamy i tańczymy 1955 r.)
• "Niedzielne południe"Piosenka slow-fox(muzyka:Władysław Szpilman;PWM 1955 r.Wydanie następne łącznie z:Tadeusz Urgacz,Dziewczęca piosenka.Fokstrot;PWM 1956 r.)
• "Spotkanie z księżycem"(muzyka:Władysław Szpilman,w:Śpiewamy i tańczymy 1955 r.)
• "A to jest maj"Fokstrot(muzyka:R.Żyliński;PWM 1956 r.)
• "Letni dzień"Slow-fox(muzyka:Władysław Szpilman;PWM 1956 r.)
• "W pustym pokoju"Tango(muzyka:Witold Lutosławski;Współwydanie z:Stanisław Werner,"Wróbel oszczerca"Walc,muzyka H.Markiewicz;PWM 1962 r.)
• "Nigdy nie wiesz..."Walc-piosenka(muzyka:P.Leśnica;WAiF 1963 r.)

Przekłady i opracowania

• Guillaume Apollinaire,Zwierzyniec albo Świta Orfeusza(przekład i posłowie;Wydawnictwo Literackie 1963 r.WAiF 1983,1989 r.)
• Louis Aragon,Elza.Poemat(przekład i wstęp;Państwowy Instytut Wydawniczy 1963 r.)
• Guillaume Apollinaire,Poeta zamordowany(opowiadania;wespół z Julią Hartwig;autor przedmowy;Wydawnictwo Literackie 1966,1976,1993 r.)
• Arthur Haulot,Rudy(opowieść dla dzieci;Ruch 1967 r.46 s.
• Gyula Illyés,Poezje(Państwowy Instytut Wydawniczy 1967 r.)
• Antonio Machado y Ruiz,Serce i kamień.Wybór poezji(przekład i wstęp;Państwowy Instytut Wydawniczy 1967 r.)
• Yves Bonnefoy,Ten sam ciągle głos.Wiersze(Państwowy Instytut Wydawniczy 1968 r.)
• Artur Lundkvist,Wiersze(Wybór i opracowanie:Zygmunt Łanowski;Tłumaczenie wespół z Zygmuntem Łanowskim;Państwowy Instytut Wydawniczy 1968 r.)
• Gyula Illyés,Poezje wybrane(ponadto wybór i nota biograficzna;LSW 1970 r.)
• Ja to ktoś inny.Korespondencja Artura Rimbaud(wespół z Julią Hartwig;Czytelnik 1970 r.)
• Louis Aragon,Wieśniak paryski(proza;Państwowy Instytut Wydawniczy 1971 r.)
• René Char,Wspólna obecność.Wybór poezji(także autor wstępu;Państwowy Instytut Wydawniczy 1972,1981 r.)
• Artur Międzyrzecki,14 poems(przekład,z udziałem J.Batki;Iowa City,The Windhover Press 1972 r.)
• Guillaume Apollinaire,Nowe przekłady wespół z Julią Hartwig;Wydawnictwo Literackie 1973 r.Wydanie następne poszerzone pt.Piosenka niekochanego i inne wiersze,Wydawnictwo Literackie 1994 r.)
• Louis Aragon,Szafa z lustrem w pogodny wieczór[Utwór dramatyczny](wespół z Julią Hartwig;"Dialog"nr 7/1976)
• Jean Racine,Fedra.Tragedia w 5 aktach(Wyst.Teatr Mały,Warszawa 1977 r.Państwowy Instytut Wydawniczy 1978 r.)
• Oscar V.de Lubicz Milosz,Miłosne wtajemniczenie.Fragment pamiętników kawalera Waldemara de L.(także autor posłowia;Wydawnictwo Literackie 1978 r.Wydanie 2 poprawione 1994 r.)
• Moliere,Szkoła żon(Wyst.Teatr Narodowy 1979 r.także autor słowa wstępnego;Czytelnik 1983 r.)
• Arthur Rimbaud,Sezon w piekle;Iluminacje(także autor posłowia;Wydawnictwo Literackie 1980 r.)
• Antonio Machado y Ruiz,Poezje wybrane(Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1985 r.)
• Rimbaud,Apollinaire i inni(antologia poezji;Czytelnik 1988 r.)Nagroda miesięcznika"Literatura na Świecie"za przekłady poezji w 1988 r.)
• Guillaume Apollinaire,Wiersze miłosne(wespół z Julią Hartwig;Pavo 1992 r.)
• O miłości(wybór:Julia Hartwig;Tenten 1994 r.)
• Arthur Rimbaud,Poezje wybrane(wybór,opracowanie i wstęp;Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1994 r.)

Prace redakcyjne

• Ziemia rodzinna[Album](współautor wyboru wierszy,wespół z Tadeuszem Kubiakiem;Fotografie zebrał i ułożył Edward Hartwig;Nasza Księgarnia 1955 r.)
• Salvatore Quasimodo,Poezje(wybór,wstęp i współautorstwo przekładów;Państwowy Instytut Wydawniczy 1961 r.)
• Konstanty Ildefons Gałczyński,Liryka 1926-1953(wybór i wstęp;Państwowy Instytut Wydawniczy 1962,1963,1973,1985 r.wydanie 5 uzupełnione i poprawione 1994,1995 r.)
• Borys Słucki,Pamięć(autor wyboru;Państwowy Instytut Wydawniczy 1965 r.51 s.
• Pierścień,peleryna,pióro.Poetyckie nagrody 1959-1966 pod egidą Zrzeszenia Studentów Polskich i Klubu Studentów Wybrzeża„Żak"(autor wyboru;Wydawnictwo Morskie 1968 r.)
• E.E.Cummings,Wybór wierszy(wybór i wstęp;Państwowy Instytut Wydawniczy 1985 r.)
• Opiewam nowoczesnego człowieka.Antologia poezji amerykańskiej.Wiersze amerykańskie od Poego,Whitmana i Emiły Dickinson do poetów dzisiejszych(wespół z Julią Hartwig;Reprint,Res Publica 1992 r.)
• Arthur Rimbaud,Wiersze;Sezon w piekle;Iluminacje;Listy(wybór,opracowanie i posłowie;Wydawnictwo Literackie 1993 r.383 s.
• Wspomnienia o Antonim Słonimskim(wespół z Pawłem Kądzielą;Biblioteka"Więzi"1996 r.)