Historia Sukiennic
Sukiennice podlegały przez wieki wielu przemianom i ich obecny kształt w niczym nie przypomina dawnych sukiennic.Już w roku 1257 książę Bolesław Wstydliwy przy lokacji Krakowa zobowiązał się postawić kramy sukienne.Stanowiły one podwójny rząd kramów kamiennych,tworzących jakby uliczkę pośrodku Rynku.Sukiennice w tej postaci przetrwały do połowy XIV stulecia.
Kamienne Sukiennice do poł.XIV w.
Pierwowzorem dzisiejszych Sukiennic były drewniane kramy sukienne otoczone dookoła budami,jatkami i straganami.W akcie lokacyjnym książę zobowiązał się do wystawienia sukiennic.Stanowiły one podwójny rząd kramów z uliczką pośrodku,która na noc była zamykana z obydwu stron.Około roku 1300 aleję z kramami zadaszono,co nadało im wygląd hali targowej.W takiej formie przetrwały do połowy XIV wieku.
Gotyckie Sukiennice 1358-1555
Nowe,gotyckie sukiennice wystawił król Kazimierz III Wielki przed 1358.Środkowa hala o długości 108 m i szerokości 10 m z dwóch stron miała dostawione dwa rzędy kramów na głębokość 7,5 m.W osi długiej było to 18 kramów,które nakryte były sklepieniami,a otwarte do wnętrza ostrołukowymi lub półkolistymi portalami.Od strony południowej i północnej wybudowano zdwojone,ostrołukowe arkady.Przypominały one już kształtem obecne sukiennice.Budowla ta przetrwała jako gotycka do 1555 roku,kiedy spłonęła.
Renesansowe Sukiennice od 1559 r.
W latach 1556-1559 przystąpiono do odnowienia spalonych sukiennic.Pracami kierował mistrz Pankracy,który zasklepił kolebkowo wielką halę sukiennic.Wtedy budynek zwieńczono attyką o podziałach arkadowych i grzebieniu z maszkaronami projektu Santi Gucciego.Dobudowano także kolumnowe loggie,które zaprojektował Jan Maria Padovano.W roku 1601 przebito przejście w poprzek Sukiennic i ozdobiono je ryzalitami.
Przebudowa XIX wieczna
W ramach porządkowania Rynku w latach 1875-1879 sukiennice przebudowano według projektu Tomasza Prylińskiego.Dolna hala została przekształcona w ciąg drewnianych kramów handlowych,rozlokowanych wzdłuż ścian.Dobudowano ryzality na osi wschód-zachód oraz parterowe arkadowe podcienia.Na szczytach ryzalitów od strony wschodniej umieszczono maszkarony przedstawiające karykatury ówczesnych prezydentów Krakowa(autor:Walery Gadomski wg rysunku Jana Matejki).Hala dolna została udekorowana w 1895 herbami miast polskich,godłami cechowymi i pieczęciami,sala górna została zaadaptowana na potrzeby muzeum.
Współczesność
Wizerunek Sukiennic w czasie okupacji niemieckiej został umieszczony na banknotach o nominale 50 złotych emitowanych przez Bank Emisyjny w Polsce.Współcześnie w Sukiennicach znajdują się dwa rzędy kramów,głównie z biżuterią,pamiątkami,rękodziełami czy cepelią.Obecnie na piętrze Sukiennic(w dawnym szmatruzie)znajduje się Galeria Polskiego Malarstwa i Rzeźby XIX wieku.Stanowi ona oddział Muzeum Narodowego.Na parterze Sukiennic znajduje się również słynna kawiarnia Noworolski.Pod zewnętrzną częścią sukiennic jako ciekawostkę obejrzeć można zachowane zabytkowe i sprawne oświetlenie gazowe.W 2010 r.otwarto oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa Podziemia Rynku Głównego,do którego wejście znajduje się w Sukiennicach.Zwiedzający wędrują pod ziemią wokół Sukiennic szklanymi pochylniami i kładkami,zawieszonymi ponad dawnymi traktami,w tym brukami średniowiecznych Sukiennic.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz