Krzysztof Kraiński

Krzysztof Kraiński Crainacius(ur.w 1556 prawd.w majątku Leszczowate,powiat bieszczadzki;zm.21 stycznia 1618 w Łaszczowie,dawne woj.bełskie)kaznodzieja kalwiński i superintendent kościołów w Małopolsce,kaznodzieja w Lublinie,Opolu Lubelskim i Łaszczowie,pisarz teologiczny.
Życiorys
Był synem Andrzeja herbu Jelita,dziedzica wsi Leszczowate i matki z domu Młodkowskiej.Zdobył szeroką erudycję,zwłaszcza teologiczną.Swą działalność rozpoczął jako kaznodzieja zboru kalwińskiego w Lublinie,powołany na ten urząd w roku 1584.Uczestniczył w zjazdach i synodach zboru małopolskiego,po raz pierwszy na synodzie lubelskim 14 lipca 1594.Został wówczas wybrany delegatem na synod generalny do Torunia,w którym uczestniczył od 21 do 27 sierpnia 1595.Brał także udział w synodzie lubelskim 17 czerwca 1596 roku.Uchwałą synodu bełżyckiego z 15 października 1596 został przeniesiony do Opola Lubelskiego,gdzie osiadł dopiero po synodzie lubelskim roku 1598.Na synodzie w Ożarowie,we wrześniu 1598,został wybrany superintendentem generalnym małopolskich zborów reformowanych.Funkcję tę zgodnie z kanonami sprawował do 1600 roku,gdy ustąpił zadowalając się funkcją konseniora lubelskiego,którą sprawował do roku 1603.Następnie przesiedlił się do Łaszczowa w powiecie tomaszowskim,położonego bliżej swej posiadłości Hermanowice w powiecie przemyskim,powiększonej w roku 1604 przez przyłączenie wsi Małkowice.31 maja 1603 roku,na synodzie lubelskim,złożył rezygnację z urzędu konseniora,motywując ją chęcią poświęcenia się pracy pisarskiej.Jednak już po kilku miesiącach(1604)wybrano go seniorem dystryktów:bełskiego,wołyńskiego i kijowskiego.Uczestniczył m.in.w konwokacji generalnej w Bełżycach(1613),przewodniczył synodowi generalnemu w Bełżycach(wrzesień 1616)oraz brał udział w synodzie prowincjonalnym roku 1617.Popierał tolerancję religijną z luteranami i braćmi czeskimi,wrogo odnosił się do jezuitów i arian.Krytykował m.in.jezuitów,w jego Postylli czytamy,że krzewią oni swą naukę"z musu i przez gwałt,do niej bowiem ludzi jednych obietnicą i upominkami wabią,drugich mieczem i ogniem przymuszają czego pełno we Włoszech,Hiszpanijej i na Nowym Świecie".
Twórczość
Pierwszym dziełem Kraińskiego był Katechizm z pieśniami.Pierwsze wydanie ukazało się w 1596 roku(edycja niepewna),kolejne pod tytułem Katechizm z naukami,z pieśniami,y z modlitwami,Kościoła powszechnego Apostolskiego[...]wielokrotnie wznawiany w 1599,1603,1609 i 1624 roku.Jednak największym utworem Kraińskiego były Postylla kościoła powszechnego apostolskiego słowem bożym ugruntowana na Jezusie Chrystusie.Czytywano je wszędzie,gdyż"broniła ona genewskiego dogmatu przeciw arianom,nie bawiła słuchaczy fraszkami,miała coś z czystości języka i naiwnej prostoty pierwszych lat reformacji".
Ważniejsze utwory

• Katechizm z pieśniami Kościoła powszechnego apostolskiego...Kraków 1596,wyd.następne:pod zmienionym tytułem,Kraków 1599(wg Estreichera 1598);wyd.nowo opracowane pt.Kancjonał abo pieśni duchowne,z naukami i z modlitwami...Kraków 1603,Kraków 1609,Kraków 1622,Kraków 1624
• Porządek nabożeństwa Kościoła powszechnego apostolskiego słowem Bożym zbudowanego w Jezusie Chrystusie...Toruń(w rzeczywistości:Raków)1599;wyd.następne:1602(brak miejsca wydania)
• Dziennik,to jest modlitwy o krześciańskie potrzeby...Wilno 1605(książka do nabożeństwa),dostępna w wersji cyfrowej na PBI,
• Postylla Kościoła powszechnego apostolskiego...cz.1-8,Łaszczów 1608;cz.9-11,Łaszczów 1611;cz.12-13,Łaszczów 1617(wg Estreichera:cz.1-3,1611;cz.4-5,Łaszczów 1617)
• Dawid jezuicki z Belzebuba harfą,(brak miejsca wydania)1615,(dziełko polemizujące z Harfą duchowną Marcina Laterny)