Życiorys
Pochodził z Smogorzewa koło Gostynia w Wielkopolsce.Był synem szlachcica Jana i Zofii Kembłan Chełkowskiej.Naukę pobierał w domu,później prawdopodobnie w klasztornej szkole benedyktyńskiej w Lubiniu i w kolegium Lubrańskiego w Poznaniu.Posiadł dobrą znajomość Biblii,historii starożytnej i mitologii.Przez całe życie mieszkał w rodzinnych stronach.Po śmierci ojca(1571)opiekował się rodzeństwem we wsi rodzinnej,gdzie od roku 1584 gospodarował na części Smogorzewa.Ożenił się dopiero w 1589,z Zofią Szczodrowską.W latach 1598-1603 dzierżawił Osiek(Wielkopolska),po czym przeniósł się(1603)na dzierżawę Włoszczonowa koło Kutna.W roku 1607 wrócił do rodzinnego Smogorzewa i przebywał tam do końca życia.Z przekonania był regalistą,lecz pozostawał w dobrych stosunkach ze swym mecenasem,rokoszaninem J.Szczęsnym Herburtem.Zmarł 22 kwietnia roku 1622.Został pochowany w Strzelcach Wielkich(na cmentarzu do dziś przetrwało epitafium,wykonane według jego wskazań).
Twórczość
Był jednym z pierwszych polskich pisarzy barokowych.Wśród przyjaciół miał wielu księży(m.in.Hieronim Powodowski,brat Baltazar),co odcisnęło wyraźne piętno na jego twórczości(realizowała ona wzorcowo postulaty kontrreformacji).Najsilniej związał się z Włoszczonowem,gdzie przebywał w latach 1603-1607 i gdzie napisał większość swoich wierszy.Swoje dzieła wydał w księdze Zbiór rytmów(pierwsza redakcja 1612,druga 1622).Podzielił ją na dwie części:religijną i świecką.Jego liryki opiewają Mękę Pańską,przypominają o śmierci,wzywają do pokuty,zbijają tezy protestantów,zagrzewają do wojny z Turcją,domagają się wzmocnienia władzy królewskiej,ale również popierają opozycjonistę Jana Szczęsnego Herburta,opisują wydarzenia z życia poety(np.pożegnanie ukochanego Włoszczonowa),uświetniają śluby,pogrzeby i rocznice znajomych.Wyróżniają się również bogactwem form i uczuć.Przyjaźnił się m.in.z Andrzejem Lechowiczem,który poświęcił poecie kilka anagramów.Współcześni uważali Miaskowskiego za największego żyjącego polskiego poetę.
Ważniejsze utwory
- Łódź Opaleńska abo na szczęśliwy wjazd na swe biskupstwo...Jędrzeja Opaleńskiego...biskupa poznańskiego itd.oda,Kalisz 1608,drukarnia W.Gedelius
- Pielgrzym wielkanocny abo rozmowa podróżnych z Jeruzalem do Emaus,Kraków 1612;wyd.następne:(Kraków)1621;Kraków 1633;pt.Przechadzka wielkanocna...Lwów 1643,(utwór przerobił plagiatorsko J.D.Wośnicki Pielgrzym wielkanocny,Kraków 1612;wyd.następne:Lwów 1621)
- Herkules słowieński,wyd.przy:J.Solikowski Wizerunek utrapionej Rzeczypospolitej,Dobromil 1612;wyd.następne:pt.Herkules niecierpliwy albo rozmowa Apollina z Merkuriuszem włączone do:Zbiór rytmów;część przeł.na łacinę A.Koryciński Perspectiva politica regno Poloniae elaborata,Gdańsk 1652
- Zbiór rytmów,Kraków 1612,drukarnia B.Skalski;wyd.2 pt.Zbiór tythmow...znowu przez authora poprawionych,rozszerzonych,na dwie części rozdzielonych,Poznań 1622,drukarnia j.Rossowski;wyd.następne wg edycji 1622 pt.Zbiór rytmów...teraz do druku po raz trzeci podany,wyd.J.Rymarkiewicz,Poznań 1855;przedr.K.J.Turowski,Kraków 1861,Biblioteka polska:
- pojedyncze utwory przedr.J.Lemański Satyra polska,t.1,Warszawa 1914(tu:fragm.Mięsopustu,Popielec,Na post wielki);Przeszłość 1929,nr 2(tu:Na post wielki);W.Borowy Od Kochanowskiego do Staffa.Antologia liryki polskiej,Lwów 1930;także wyd.2 zmienione i rozszerzone,Londyn 1954;także Warszawa 1958;J.Tuwim Cztery wieki fraszki polskiej,Warszawa 1937,także wyd.2 Warszawa 1957(tu:Na rokosz jędrzejowski,Na post polski);Poeci renesansu.Antologia,oprac.J.Sokołowska,Warszawa 1959,Biblioteka Poezji i Prozy.Wybór tekstów do;dziejów kultury Wielkopolski,Poznań 1962
- Utwory związane z rokoszem M.Zebrzydowskiego(Apologia na paszkwil,Nenia na rozruch domowy,Horacy ode I 14,Dialog...o zjeździe jędrzejowskim,Pugna andabatarum,Tren Rzeczypospolitej,Post nubila Phoebus),wyd.J.Czubek Pisma polityczne z czasów rokoszu Zebrzydowskiego,t.1,Kraków 1916
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz