Janusz Pasierb

Janusz Stanisław Pasierb(ur.7 stycznia 1929 w Lubawie,zm.15 grudnia 1993 w Warszawie),polski ksiądz katolicki,poeta i eseista,historyk i znawca sztuki i kultury.

Życiorys
Urodził się 7 stycznia 1929 roku w Lubawie w nauczycielskiej rodzinie.Dzieciństwo spędził w Tczewie,lata okupacji w Żabnie k.Tarnowa.Po ukończeniu tczewskiego Liceum Ogólnokształcącego w 1947 r.rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie,które ukończył w 1952 r.Po przyjęciu święceń kapłańskich pracował jako wikariusz w Grudziądzu(fara) i Redzie.Naukę kontynuował w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie,Uniwersytecie Jagiellońskim,Uniwersytecie Warszawskim,Papieskim Instytucie Archeologii Chrześcijańskiej w Rzymie oraz Uniwersytecie Kantonalnym we Fryburgu(sztuka kościelna,polonistyka,archeologia,historia kultury,patrologia).W 1957 r.uzyskał doktorat z teologii,w 1962 r.doktorat z archeologii,w 1964 r.habilitował się na Wydziale Historycznym UW,w 1972 r.otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego,w 1982 r.profesora zwyczajnego.Był profesorem Akademii Teologii Katolickiej oraz wykładowcą innych uczelni krajowych i zagranicznych,a także członkiem wielu stowarzyszeń naukowych w Polsce i za granicą oraz redakcji czasopism.Związany był z parafią Św.Teresy na Tamce na Powiślu w Warszawie.Przez długie lata tam mieszkał,odprawiał msze i modlił się.Jako poeta debiutował w 1972 r.na łamach"Tygodnika Powszechnego".Wśród kilkuset publikacji,opublikował m.in.siedem tomów esejów i trzynaście zbiorów poetyckich.W 1982 r.otrzymał godność Prałata Honorowego Jego Świątobliwości,w 1990 r.Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,w 1991 r.tytuł Honorowego Obywatela Miasta Tczewa.Zmarł 15 grudnia 1993 roku w Warszawie,pochowany w Pelplinie.W 1998 r.powstała fundacja jego imienia,nagradzająca osiągnięcia młodych twórców.Jest patronem Liceum Ogólnokształcącego(od 1994 r.) i ulicy w Pelplinie,gdzie ponadto organizowany jest Pomorski Festiwal Poetycki im.ks.Janusza St.Pasierba.Jego imię noszą także Zespół Szkół Ekonomicznych w Tczewie(od 1998 r.)oraz Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Żabnie(od 2000 r.)Od 1996 r.Rada Miejska w Grudziądzu przyznaje nagrodę im.ks.Pasierba,za krzewienie wartości chrześcijańskich i humanistycznych w twórczości artystycznej i działalności społecznej.
Twórczość
Poezja

• "Kategoria przestrzeni"(Warszawa 1978 r.Pelplin 2007 r.)
• Things ultimate and other poems.Rzeczy ostatnie i inne wiersze(Londyn 1980 r.Pelplin 2001 r.)
• Zdejmowanie pieczęci(Warszawa 1982 r.Pelplin 2006 r.)
• Wiersze religijne(Poznań 1983 r.)
• "Czarna skrzynka"(Warszawa 1985 r.Pelplin 2006 r.)
• "Koziorożec"(Warszawa 1988 r.Pelplin 2007 r.)
• "Wiersze wybrane"(Warszawa 1988 r.)
• "Wnętrze dłoni"(Łódź 1988 r.)
• "Doświadczanie ziemi"(Kraków 1989 r.Pelplin 2010 r.)
• "Morze,obłok i kamień"(Kraków 1992 r.Pelplin 2001 r.)
• "Ten i tamten brzeg"(Warszawa 1993 r.Pelplin 2001 r.)
• "Puste Łąki"(Warszawa 1994 r.Pelplin 2001 r.)
• "Butelka lejdejska"(Warszawa 1995 r.Pelplin 2003 r.)
• "Po walce z aniołem"(Warszawa 1996 r.)
• "Poezje wybrane"(Warszawa 1998 r.)
• "Wierzę"(Pelplin 1998 r.)
• "Liturgia serca"(Warszawa 2002 r.)
• "Haiku żarnowieckie"(Pelplin 2003 r.)
• "Wiem,że jesteś Życiem"(Lublin 2008 r.)
• "W rytmie dnia i pór roku"(Pelplin 2012 r.)
• "Poeta jest Twoim bratem"(Pelplin 2014 r.)

Eseistyka

• "Czas otwarty"(Poznań 1972,1974 r.Pelplin 1992 r.)
• "Miasto na górze"(Kraków 1973 r.Pelplin 2000 r.)
• "Szkice o kulturze"(Pelplin 1982 r.)
• "Światło i sól"(Paryż 1982 r.)
• "Pionowy wymiar kultury"(Kraków 1983 r.)
• "Gałęzie i liście"(Poznań 1985 r.Pelplin 1993,2002 r.)
• "Skrzyżowanie dróg"(Poznań 1989 r.Pelplin 1994,2002 r.)
• "Obrót rzeczy"(Poznań 1993 r.Pelplin 2002 r.)
• "W perspektywie kultury"(Wrocław 1994 r.)
• "Katedra symbol Europy.La cathedrale Europe"(Pelplin 2003 r.)
• "Katedra symbol Europy.Die Kathedrale als Symbol Europas(Pelplin 2004 r.)
• "Ziemia Święta"(Pelplin 2010 r.)
• "Na początku była kultura"(Katowice 2013 r.)

Książki o sztuce

• "Ochrona zabytków sztuki kościelnej"(Warszawa 1968,1995,2001 r.Poznań 1971 r.)
• "Człowiek i jego świat w sztuce religijnej renesansu"(Warszawa 1969 r.Pelplin 1999 r.)
• "Malarz gdański Herman Han"(Warszawa 1974 r.)
• "Pelplin"(Wrocław 1978 r.współaut.J.Ciemnołoński)
• "Skarby Jasnej Góry"(Warszawa 1981,1985,1987,1989,1991,1997 r.)
• "Katedra w Pelplinie"(Gdynia 1973 r.Pelplin 1982,1993,2005 r.)
• "Pelplin i jego zabytki"(Warszawa,Pelplin 1993 r.)
• "Polonica artystyczne w zbiorach watykańskich"(Warszawa 1999,2002 r.współautor ks.Michał Janocha)

Inne

• "O Albercie Schweitzerze człowieku i myślicielu"(Pelplin 1950 r.)
• "Od kaznodziejstwa do homilii"(Pelplin 1984 r.)
• "Zgubiona drachma.Dialogi z pisarzami"(Warszawa 2006 r.)
• "On przetarł Nam jasny szlak.Księdza Janusza St.Pasierba spotkania z Janem Pawłem II(Warszawa 2014 r.)

Prace redakcyjne

• Młode Życie.Pismo młodzieży szkół średnich.(Tczew 1946 r.)
• Ikonografia nowożytnej sztuki kościelnej w Polsce.T.1-2(Warszawa 1987 r.)

Publikacje o ks.Pasierbie
Bibliografie

• Prace ks.J.St.Pasierba.W:XX lat Akademii Teologii Katolickiej.Księga pamiątkowa 1954-1974,pod red.H.E.Wyczawskiego.Warszawa 1976 r.s.168-171
• H.Mross,Materiały do bibliografii osobowej pracowników naukowo-dydaktycznych Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie,STUDIA PELPLIŃSKIE 1977 r.s.355-394
• J.Mandziuk,Bibliografia prac ks.prof.dra hab.Janusza Stanisława Pasierba,SAECULUM CHRISTIANUM 1994 r.nr 1 s.29-42
• H.Mross,Publikacje Księdza Profesora Janusza St.Pasierba.W:Pomorskie drogi ks.Janusza Pasierba,pod red.B.Wiśniewskiego.Pelplin 1994 r.s.327-356
• J.Mandziuk,Pasierb Janusz Stanisław.W:Słownik polskich teologów katolickich 1981-1993.T.8.Warszawa 1995 r.s.429-440
• H.Mross,Pracownicy naukowo-dydaktyczni WSD.Pelplin 1939-96.Słownik biobibliograficzny.Pelplin 1997 r.s.184-197
• B.Marzęcka,Pasierb Janusz Stanisław.W:Współcześni polscy pisarze i badacze literatury.Słownik biobibliograficzny,pod red.Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan.T.6.Warszawa 1999 r.s.264-267;T.10.Warszawa 2007 r.s.666-668
• J.Kowalczyk,Publikacje o sztuce ks.Janusza Pasierba,BIULETYN HISTORII SZTUKI 2004 r.nr 3-4 s.420-425
• Sławomir Szymański,Nagroda im.ks.prof.Janusza Pasierba,"Kalendarz Grudziądzki",8,2004 r.ISSN 1427-700X
• T.Tomasik,Na skrzyżowaniu dróg.Pelplin 2004 r.s.261-284
• W.Kudyba,Rana,która przyzywa Boga. Lublin 2006 r.s.267-283
• Trwać oznacza ocalić dobro i piękno.Pamięci księdza Janusza St.Pasierba w 15 rocznicę śmierci,red.M.Wilczek.Pelplin 2008 r.s.531-566
• Ryszard Byner,Janusz St.Pasierb człowiek renesansu"Kalendarz Grudziądzki"13,2009 r.ISSN 1427-700X

Książki

• "Pomorskie drogi ks.Janusza Pasierba"red.B.Wiśniewski(Pelplin 1994,1998 r.)
• "Wstępujący na wzgórze"red.M.Wilczek(Pelplin 1995,1996,2000 r.)
• "Ksiądz Janusz St.Pasierb kapłan,poeta,człowiek nauki"(Pelplin 1995 r.)
• "W misji słowa.Twardowski Pasierb Damrot Św.Wojciech"T.Linkner(Pelplin 1998 r.)
• "Zbyt wielkie serce"reż.P.Woldan(Warszawa 1998 r.)
• "Ks.Prof.Janusz St.Pasierb w Żabnie"(Żabno 2000 r.)
• "Poeta czasu otwartego"A.Pethe(Katowice 2000 r.)
• "Janusz St.Pasierb poeta"red.B.Kuczera-Chachulska i in.(Warszawa 2003 r.)
• "Modlitwa,słowo i sztuka w poezji ks.Janusza St.Pasierba"M.Borkowska(Lublin 2003 r.)
• "Ksiądz Janusz Stanisław Pasierb,kapłan poeta humanista"(Pelplin 2004 r.)
• "Na skrzyżowaniu dróg.O poezji Janusza St.Pasierba"T.Tomasik(Pelplin 2004 r.)
• "Pasja według Pasierba"E.Sykuła(Lublin 2004 r.)
• "Poetyckie spotkania z księdzem Januszem St.Pasierbem"BWiśniewski(Pelplin 2005 r.)
• "Rana,która przyzywa Boga.O twórczości poetyckiej Janusza St.Pasierba",W.Kudyba(Lublin 2006 r.)
• "Szkice o twórczości Janusza St.Pasierba"red.R.Cieślak,P.Urbański(Szczecin 2006 r.)
• "Tradycja religijna w poezji Jana Twardowskiego i Janusza St.Pasierba"A.Stempka(Bydgoszcz 2006 r.)
• "Trwać oznacza ocalić dobro i piękno.Pamięci księdza Janusza St.Pasierba w 15 rocznicę śmierci"red.M.Wilczek(Pelplin 2008 r.)
• "Wychowawcza funkcja kultury według ks.Janusza Pasierba"W.Korzeniak(Pelplin 2009 r.)
• "Ars,fides et ratio.Esej teologiczny?"(Tischner Pasierb Szymik),A.Pethe(Siedlce 2012 r.)
• "Ksiądz Janusz Pasierb.Szkic do portretu"M.Wilczek(Pelplin 2013 r.)
• "Kim jestem?Ks.Janusz St.Pasierb o tożsamości człowieka,Ł.Wisiecki(Pelplin 2013 r.)
• "Tekst poetycki jako przedmiot badań lingwistycznych.Teoria i praktyka w kontekście semantycznych interpretacji utworów poetyckich Janusza Pasierba oraz Anny Kamieńskiej"J.Kowalewska-Dąbrowska(Pelplin 2013 r.)
• "Poezja doświadczania sacrum.Wokół twórczości poetyckiej Janusza S.Pasierba"K.Kranicki(Sopot 2014 r.)
• "Poezja paradoksów paradoksy w poezji.Poetycka teologia Jana Twardowskiego"Janusza Stanisława Pasierba,Wacława Oszajcy,M.Ochwat(Katowice 2014 r.)
• "Pióro na wodzie.Eseje o ks.Januszu St.Pasierbie i studia z ikonografii dedykowane Jego pamięci"red.A.S.Czyż,K.Moison-Jabłońska(Warszawa 2015 r.)
• "Ksiądz Janusz Stanisław Pasierb człowiek dialogu"red.B.Wiśniewski(Pelplin 2015 r.)