Władysław Zamoyski(1853-1924)

Hrabia herbu Jelita(ur.18 listopada 1853 w Paryżu,zm.3 października 1924 w Kórniku)polski działacz społeczny,fundator Zakładów Kórnickich.
Biografia
Był synem Władysława Zamoyskiego(generała,polskiego działacza emigracyjnego) i Jadwigi Zamoyskiej z Działyńskich.W 1871 r.przystąpił do egzaminów maturalnych w paryskim Lycée Impérial Charlemagne,następnie w latach 1874,1876,1877 i 1878 czterokrotnie usiłował dostać się do École Polytechnique,jednakże bez powodzenia.Służył w wojsku francuskim(doszedł do stopnia podporucznika).Był członkiem francuskiej komisji rządowej na wystawę powszechną w Sydney i w tej roli odbył podróż po Australii i Oceanii,skąd przywiózł bogate zbiory etnograficzne i mineralogiczne.W 1881 r.objął zapisane mu przez Jana Działyńskiego dobra kórnickie.Współpracował z matką przy tworzeniu Szkoły Domowej Pracy Kobiet(1882 r.)przeniesionej później z Kórnika do Kuźnic.Był rzecznikiem polskiej własności w Prowincji Poznańskiej;w 1885 r.jako obywatel francuski został objęty tzw.ustawami bismarckowskimi i wraz z matką i siostrą wydalono go.W kolejnych latach działał w Galicji,gdzie m.in.rozprowadzał akcje poznańskiego Banku Ziemskiego.W 1889 r.z myślą ratowania lasów tatrzańskich nabył dobra zakopiańskie;w sądzie międzynarodowym w Grazu uzyskał w 1902 roku wyrok włączający okolice Morskiego Oka w granice ziem polskich i kończący spór o ziemie tatrzańskie.Dzięki staraniom Zamoyskiego(i Andrzeja Chramca)powstała linia kolejowa Chabówka Zakopane i szosa do Zakopanego.Uczestniczył w pracach emigracji polskiej.Był m.in.prezesem Instytucji Czci i Chleba,członkiem-założycielem Polskiego Towarzystwa Literacko-Artystycznego,współpracownikiem prowadzonego przez siostrę Marię stowarzyszenia pomocy polskim emigrantom we Francji Opieka Polska.W 1920 r.powrócił do Polski.Nie założył rodziny,majątek wraz z Biblioteką Kórnicką przekazał narodowi polskiemu,tworząc fundację Zakłady Kórnickie.10 listopada 1933„za wybitne zasługi dla kraju,pracę społeczną oraz wielką ofiarność”został pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski.Zarządcą dóbr zakopiańskich i kórnickich hrabiego Zamoyskiego był Wincenty Szymborski,ojciec Wisławy Szymborskiej,która urodziła się w zabudowaniach dworskich na Prowencie między Kórnikiem a Bninem.