Rodzina
Był synem Józefa Bełzy(ur.1805 r.w Masłowicach k.Wielunia,zm.w 1888 r.z wykształcenia chemik)oraz Augusty Bogumiły Teofily Ostrowskiej(ur.w 1829 r.w Dąbrowie k.Wielunia),bratem Stanisława Bełzy(ur.w 1849 r.zm.w 1929 r.adwokata,pisarza,podróżnika i działacza kulturalnego na Śląsku).
Biografia
Uczył się w gimnazjum rządowym w Warszawie.W 1865 r.rozpoczął naukę w szkole oficerskiej w Kazaniu,a w latach 1866-1868 studiował w Szkole Głównej w Warszawie.Pisywał wówczas dla tygodników warszawskich"Przyjaciela Dzieci" i "Przeglądu Tygodniowego".Debiutował w 1863 r.wierszem"Deszczyk wiosenny",opublikowanym na łamach"Przyjaciela Dzieci".W 1867 r.opublikował debiutancki zbiorek poetycki pt."Podarek dla grzecznych dzieci".Od 1868 r.w Krakowie był lektorem ociemniałego już poety Wincentego Pola.Dzięki jego pomocy wydał w 1869 r.swoją drugą książeczkę dla dzieci"Abecadlnik w wierszykach dla polskich dzieci",a później kolejną,zatytułowaną"Upominek dla młodzi polskiej na pamiątkę trzechsetnej rocznicy Unii Lubelskiej",przypominającą niektóre karty z dziejów Polski.Na pewien czas wyjechał do Lwowa,następnie do Wenecji,Padwy,Zurychu i Paryża,gdzie w kręgu emigracji polskiej zbliżył się do"pieśniarza Ukrainy"Józefa Bohdana Zaleskiego.Za jego radą przeniósł się do Poznania,gdzie został współzałożycielem"Tygodnika Wielkopolskiego"oraz pisma dla dzieci"Promyk",a także był inicjatorem utworzenia tam stałego teatru polskiego.Występował przeciwko germanizacji ludności polskiej w Wielkopolsce i na Śląsku.Pod koniec 1871 r.otrzymał nakaz niezwłocznego opuszczenia granic państwa pruskiego,jako tzw.lästiger Ausländer(niepożądany cudzoziemiec)zbyt aktywny polski działacz narodowy.Udał się najpierw do Pragi,skąd w lutym 1872 r.wyjechał do Lwowa,z którym związał resztę swojego życia.We Lwowie pisał artykuły do"Dziennika Polskiego" i "Gazety Narodowej",na Uniwersytecie Lwowskim słuchał przygodnie wykładów strażnika polszczyzny Antoniego Małeckiego i Romana Pilata.Redagował i wydawał pisma dla dzieci:"Promyk.Tygodnik dla Dzieci" i "Towarzysz Pilnych Dzieci".Związany był z uzdrowiskiem w Iwoniczu-Zdroju,gdzie organizował w latach 1874-90 życie kulturalne i towarzyskie.Tu również propagował i informował o pracach Towarzystwa wygłaszając odczyty.Dla regionu krośnieńskiego zasłużył się napisaniem pierwszego przewodnika krajoznawczo-turystycznego pt.„Iwonicz i jego okolice”wydanego w 1885 r.nakładem Zarządu Zdrojowego.W 1882 r.został zatrudniony w lwowskim Zakładzie Narodowym im.Ossolińskich najpierw w charakterze skryptora,który nadzorował czytelnię dla młodzieży,zaś od 1891 r.sekretarza administracyjnego Instytutu i naczelnika wydawnictwa książek polskich i podręczników szkolnych.Był współzałożycielem Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza,oraz Wydawnictwa Macierzy Polskiej(1883 r.)Do 1914 r.Macierz wydrukowała 1,5 mln książek,w tym 180-tys.nakład Pana Tadeusza.Współpracował i przyjaźnił się z wieloma działaczami społecznymi,wydawcami oraz artystami polskimi m.in.z Michałem Andriollim.
Twórczość
Uprawiał popularną po powstaniu styczniowym lirykę społeczno-patriotyczną,ogłaszając kilka jej zbiorów.Wydał zbiory wierszy"Z wiosny","Pieśni liryczne","Z doli i niedoli",napisał jednoaktówkę"Emancypantka",dramat"Kacper Karliński"oraz poemat"Zamek grójecki".Publikował prace historyczno-literackie o Adamie Mickiewiczu i jego epoce.Pisał także pod pseudonimami:Władysław Piast,Władysław Ostrowski.Wiele jego wierszy,pisanych w tonie patriotyczno-wychowawczym,było adresowanych do polskiej młodzieży i dzieci,np."Cnoty kardynalne","Co kochać?","Czem będę?","Legenda o garści ziemi polskiej","Marsz skautów","Modlitwa za Ojczyznę","O celu Polaka","Polska mowa","Ziemia rodzinna".Jest autorem słynnego wiersza(napisanego w 1900 r.)pt."Wyznanie wiary dziecięcia polskiego"("Katechizm polskiego dziecka"),zaczynającego się słowami:Kto Ty jesteś?Polak mały.Jaki znak twój?Orzeł biały.Przez wiele lat był jedną z głównych osobistości lwowskiego Ossolineum energiczny,pogodny,tryskający dowcipem a jednocześnie nadzwyczaj skromny.Władysław Bełza w ostatnich latach życia mieszkał niedaleko siedziby Ossolineum przy ulicy Zimorowicza(obecnie ul.Dudajewa 16),gdzie zmarł.Pochowany został w Alei Zasłużonych na miejscowym Cmentarzu Łyczakowskim.
Upamiętnienie
Na początku listopada 1933 r.na kamienicy,w której mieszkał Władysław Bełza przy ulicy Zimorowicza 16 we Lwowie,została ustanowiona tablica upamiętniająca.
- W Iwoniczu Zdroju,w dolinie Na Kawalcach znajduje się jego pomnik ufundowany przez wdzięcznych kuracjuszy i mieszkańców
- Katechizm polskiego dziecka
- Dawni królowie tej ziemi
- Zaklęte dzwony.Legenda z dziejów polskich
- Wincenty Pol:wspomnienie w 40-stą rocznicę zgonu poety
- Ołowiany żołnierz i inne powiastki dla młodego wieku
- Abecadlnik w wierszykach dla dzieci polskich
- Abecadło o chlebie
- Baśń o królewnie na drewnianych nóżkach
- Kłamstwo brudzi
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz