Andrzej Zawada

Ur.16 lipca 1928 w Olsztynie,zm.21 sierpnia 2000 w Warszawie polski himalaista,z wykształcenia inżynier sejsmolog,pionier himalaizmu zimowego,autor filmów i fotografii z wypraw wysokogórskich,współautor książek alpinistycznych(m.in."Ostatni atak na Kunyang Chhish"1973 r.)Honorowy członek brytyjskiego Alpine Club,francuskiego Groupe de Haute Montagne oraz The Explorers Club.

Życiorys
Urodził się w Olsztynie,w Prusach Wschodnich.Studiował fizykę i geofizykę we Wrocławiu i w Warszawie.W 1959 r.kierował pierwszym przejściem zimowym całej grani głównej Tatr.W 1965 r.dokonał drugiego przejścia drogi Bonattiego i Gobbiego na Wielkim Filarze Narożnym Mont Blanc.Był organizatorem i kierownikiem licznych wypraw wysokogórskich,m.in.w 1971 r.dokonał pierwszego wejścia na Kunyang Chhish(7852 m n.p.m.)w Karakorum,w 1973 r.pierwszego zimowego wejścia wraz z Tadeuszem Piotrowskim na szczyt siedmiotysięczny Noszak(7485 m n.p.m.)w Hindukuszu,w 1977 r.pierwszego przejścia północnej ściany Koh-i Mandaras(6628 m n.p.m.)Był kierownikiem wyprawy,która dokonała pierwszego zimowego wejścia na Mount Everest w 1980 r.(Krzysztof Wielicki i Leszek Cichy stanęli na szczycie 17 lutego),a następnie wiosennego w tym samym roku,podczas którego Andrzej Czok i Jerzy Kukuczka poprowadzili nową drogę na wierzchołek najwyższego szczytu Ziemi.Prowadził również zimową wyprawę na Czo Oju na przełomie 1984 i 1985 r.podczas której 12 lutego szczyt zdobyli(nową drogą,do dziś nie powtórzoną)Maciej Berbeka i Maciej Pawlikowski oraz trzy dni później Zygmunt Andrzej Heinrich i Jerzy Kukuczka,dla którego było to drugie wejście na ośmiotysięcznik podczas jednego sezonu zimowego(osiągnięcia tego do dziś nikt nie powtórzył).Na przełomie 1987 i 1988 r.poprowadził pierwszą zimową wyprawę na K2.Wyprawa nie osiągnęła szczytu,jednak podczas niej Maciej Berbeka jako pierwszy człowiek w historii przekroczył zimą granicę 8000 m w Karakorum,zdobywając 6 marca przed wierzchołek Broad Peak Rocky Summit(8030 m).
Życie prywatne
Jego ojciec Filip Zawada był konsulem RP.Był mężem aktorki Anny Milewskiej.Zmarł 21 sierpnia 2000 w Warszawie wskutek choroby nowotworowej.Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.
Pamięć
Imieniem Andrzeja Zawady nazwano festiwal Przegląd Filmów Górskich organizowany corocznie w Lądku-Zdroju.Jego imię nosi też nagroda przyznawana corocznie od 2002 r. i połączona z grantem fundowanym przez prezydenta Gdyni,przyznawana przez Kapitułę Kolosów dla młodych(do 30 roku życia) podróżników.Pierwszą laureatką tej nagrody była Sylwia Bukowicka za„projekt zdobycia dwóch ośmiotysięczników w ciągu jednego roku”.Wśród nagrodzonych byli też m.in.Adam Pustelnik(2007 r.) i Wojciech Kozub(2010 r.)Tablice poświęcone Andrzejowi Zawadzie odsłonięto w 2011 r.na Wiktorówkach i w 2012 r.na fasadzie budynku przy ul.Francuskiej 49 w Warszawie(mieszkał tam 25 lat).