Mikołaj Spytek Ligęza

Herbu Półkozic(ur.1562 roku zm.przed 22 sierpnia 1637 roku w Dąbrowie koło Tarnowa)syn kasztelana wiślickiego Mikołaja Ligęzy i Elżbiety Jordanówny kasztelanki krakowskiej I voto Stanisławowej Bonerowej.W 1590 w wieku 28 lat został kasztelanem czechowskim.W 1592 otrzymał starostwo żydaczowskie,zaś 11 lipca 1603 r.objął starostwo bieckie.W 1613 został kasztelanem żarnowskim,w 1614 starostą ropczyckim,a w 1619 kasztelanem sandomierskim.Trzykrotnie żonaty(z Zofią Rzeszowską,Elżbietą Kormanicką,Zofią Krasińską).Dzięki swojemu pierwszemu małżeństwu stał się właścicielem Rzeszowa i okolicznych wsi.Szybko pomnożył swój majątek,głównie na drodze wykupu włości od sióstr pierwszej żony.
Włości
Mikołaj Spytek Ligęza należał do tej części szlachty polskiej,która była nosicielem pozytywnych cech swojego stanu.Zostawił po sobie opinię dobrego gospodarza oraz hojnego fundatora kościołów,szpitali i przytułków dla biednych i starców(chociaż w dobrach swych stosował bezwzględnie uprawiany wyzysk feudalny i popadał w liczne konflikty z mieszczanami Biecza).W Rzeszowie ufundował klasztor oo.Bernardynów i szpital dla ubogich,w Głogowie natomiast kościół parafialny z dzwonnicą,szpital dla ubogich,oraz drewniany ratusz.Jedną z jego głównych inwestycji był zamek w Rzeszowie,który w pierwotnej formie powstał pod koniec XVI wieku,a następnie został gruntownie rozbudowany w 1620 w stylu Palazzo in fortezza.W latach 20.Ligęza ufortyfikował także okoliczne miejscowości budując szereg ziemno-drewnianych warowni m.in.w Mrowli,Świlczy,Krasnem i Malawie.Jako starosta biecki troszczył się o dokończenie rozpoczętego przez ojca dzieła odbudowy fortyfikacji miejskich.Na podstawie królewskiego zezwolenia z 17 maja 1630 r.zbudował klasztor i kościół reformatów w Bieczu(na miejscu dawnego zamku).
Działalność polityczna
Właściciel Rzeszowa miał spore ambicje polityczne.Uczestniczył w sejmach jako senator(zwłaszcza za panowania Zygmunta III Wazy),a wygłaszane przez niego mowy były uznawane przez współczesnych za godny naśladowania wzór.Dał się poznać jako dalekowzroczny i rozważny doradca polityczny.Popierając interesy kolejnych władców Ligęza otrzymywał od nich liczne beneficja i przywileje dla swoich miast.Prawdopodobnie"w podziękowaniu"od władcy otrzymał Głogów,a także liczne wolności po wielkim pożarze Rzeszowa w 1594.
Działania zbrojne
Mikołaj Spytek Ligęza prowadził walki ze swoim sąsiadem i bratankiem Andrzejem Ligęzą,który dwukrotnie najechał Rzeszów(1603)paląc przedmieścia i zdobywając zamek.W odwecie Mikołaj złupił dobra krewniaka w Staroniwie i Zwięczycy.Konflikt wynikał prawdopodobnie ze sporu granicznego,a rozwiązany został dopiero wyrokiem sądu ziemskiego w Przeworsku,który wydał werdykt na korzyść Mikołaja.Starosta sandomierski walczył także ze słynnym awanturnikiem z sąsiedniego Łańcuta,Stanisławem Stadnickim"Diabłem"(1600-1605)oraz jego synem Władysławem(1617-1619).W 1624 skutecznie obronił przeprawę przez Wisłok w Rzeszowie przed czambułem tatarskim.
Śmierć
Ligęza zmarł w Dąbrowie k.Tarnowa w sierpniu 1637 w wieku 75 lat.Wedle swego życzenia został pochowany pod progiem kościoła bernardynów w Rzeszowie.Swoją olbrzymią jak na owe czasy fortunę pozostawił dwóm córkom z małżeństwa z Zofią Krasińską Pudencjanie i Konstancji.Pierwsza z nich otrzymała miasto Rzeszów i 39 wsi,druga natomiast 25 wsi.W rok później w efekcie wyroku Trybunału Koronnego zignorowano ostatnią wolę Ligęzy i cały jego majątek trafił w ręce Konstancji,a tym samym również jej męża Jerzego Sebastiana Lubomirskiego.