Zbąszyń

Niem.Bentschen to miasto w woj.wielkopolskim,w powiecie nowotomyskim,siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zbąszyń.Miasto położone jest w zachodniej Polsce,nad Jeziorem Błędno i nad rzeką Obrą.Ośrodek wypoczynkowy i sportów wodnych,Muzeum Ziemi Zbąszyńskiej i Regionu Kozła mieszczące się na Rynku gromadzi zabytki związane z historią Zbąszynia i okolic a także z etnografią i kulturą ludową.W mieście znajdują są zakłady przemysłu odzieżowego i meblowego.Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 7185 mieszkańców.

Historia

Najstarszy przekaz o Zbąszyniu pochodzi z 1231 roku,a prawa miejskie otrzymał już przed rokiem 1311.Do schyłku XIV w.Zbąszyń był własnością książęcą i królewską.W XV w.król Władysław Jagiełło,podarował miasto wojewodzie mazowieckiemu Janowi Głowaczowi.Rodzina jego przyjęła nazwisko Zbąskich.W pierwszej połowie XV w.Zbąszyń,będący we władaniu Abrahama Zbąskiego,stał się ważnym ośrodkiem husytyzmu w Wielkopolsce.Od 1613 roku Zbąszyń jest własnością rodu Ciświckich,którzy dokończyli budowę potężnej twierdzy,której pozostałości zachowały się do dziś w parku miejskim.W 1700 roku miasto stało się własnością rodu Garczyńskich,po II rozbiorze Polski w 1793 roku zostało wcielone do Prus.W połowie XIX wieku miasto nawiedzały pożary i zalewały powodzie.W 1870 powstał tu ważny węzeł kolejowy.W 1918 roku,podczas powstania wielkopolskiego zniszczono powstałą tu fabrykę mączki ziemniaczanej,toczyły się o miasto zaciekłe walki.Zbąszyń wrócił w granice Polski w 1920 roku.W październiku 1938 roku Niemcy brutalnie wypędzili do Polski ok.17 tysięcy Żydów nieposiadających obywatelstwa niemieckiego,z czego ok.7 tysięcy znalazło schronienie w Zbąszyniu.O świcie 1 września 1939 roku Wehrmacht zajął po krwawych walkach zbąszyńską stację PKP i miasto,które później jedynie na kilka godzin odbili Polacy.27 stycznia 1945 roku w Zbąszyniu ostatecznie zakończyła się okupacja niemiecka.Od 1975 roku stał się częścią województwa zielonogórskiego,a w wyniku nowego podziału administracyjnego kraju Zbąszyń wrócił w 1999 roku do województwa wielkopolskiego.

Zabytki

Zabytkiem godnym uwagi są pozostałości zamku(bastiony ziemne typu"palazzo in fortezza" i wieża z bramą wjazdową z XVI-XVII w.)oraz dwu wieżowy kościół(dawna kolegiata)barokowy z XVIII wieku.Na rewitalizowanym rynku wytyczony został zarys dawnego ratusza miejskiego.Z okresu międzywojennego pochodzi reprezentacyjny gmach Dworca PKP ówczesnej stacji granicznej o charakterystycznej monumentalnej architekturze.

Kozioł

Okolice Zbąszynia,w tym:Zbąszynek,Dąbrówka Wlkp.Nowe Kramsko,Podmokle,Babimost,Grójec,Chobienice,Chrośnica i Trzciel zaliczają się do tzw.Regionu Kozła.Nazwa regionu pochodzi od charakterystycznego dla tego obszaru instrumentu ludowego kozła.Do dziś zachował się charakterystyczny folklor muzyczny jak również nieliczni rzemieślnicy wykonujący te specyficzne instrumenty.Koźlarzowi w trakcie występu akompaniują zwykle skrzypce i klarnet es.

Transport

Znaczny węzeł kolejowy. Linie kolejowe,łączą Zbąszyń z innymi miastami:

• Zbąszyń-Poznań-Warszawa,
• Zbąszyń-Poznań-Bydgoszcz-Gdynia,
• Zbąszyń-Zbąszynek-Sulechów-Zielona Góra,
• Zbąszyń-Zbąszynek-Rzepin-Frankfurt nad Odrą,
• linia obsługiwana niejednokrotnie przez parowozy,Zbąszyń-Wolsztyn-Leszno,
• nieczynna linia Zbąszyń-Międzychód.

Przez miasto przebiega też droga wojewódzka nr 302 Nowy Tomyśl-Zbąszynek.

Sport

Od 1924 roku w Zbąszyniu funkcjonuje klub piłkarski KS Obra Zbąszyń.Klub obecnie rozgrywa mecze na Stadionie Miejskim.

Znani Zbąszynianie

• Jagoda Gołek szachistka
• Stanisław Olejniczak koszykarz
• Daniel Patalas gitarzysta zespołu Lombard
• Ryszard Rybak wychowanek Obry Zbąszyń,były zawodnik Lecha Poznań
• Ryszard Tobys rusznikarz
• Tomasz Wachowski powstaniec wielkopolski,kawaler Krzyża Walecznych,Prezes Związku Powstańców Wielkopolskich
• Andrzej Krzywy wokalista zespołu De MONO
• Janusz Konieczny dowódca 2.Korpusu Obrony Powietrznej 1996–2001.