Bochnia

Miasto i gmina w południowej Polsce,w województwie małopolskim,siedziba powiatu bocheńskiego.W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa tarnowskiego.Znajduje się nad rzeką Rabą,w dolinie potoku Babica.Leży ona na granicy Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Karpackiego(ściślej: Podgórze Bocheńskie).Według danych GUS z 31 grudnia 2011 miasto liczyło 30300 mieszkańców.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 Bochnia ma obszar 29,89 km²,w tym:

• użytki rolne:59%
• użytki leśne:8%

Miasto stanowi 4,73% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2011:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	30300	100	15759	52	14541	48
gęstość zaludnienia(mieszk./km²)	1013		527		486

Toponimia

W źródłach pojawia się:Sal de Bochegna 1198 r.Bocheno ok.1234 r.Bochnya 1242 r.Bohcna 1273 r.Bochnya 1470-80,de Bochen 1504 r.Bochnia 1581 r.Bochnia 1880 r.nazwa zapewne od starszego Bochynia(jak Bocheń pierwotnie Bochnya 1396 r.Bochyn,Bochna 1375 r.Bochna 1396 r.Bochynia 1463 r.)Zmiana Bochynia w Bochnia nastąpiła w wyniku ściągnięcia fonetycznego.Nazwa pochodzi od ps.rdzenia*boch z sufiksem -ynia.Rdzeń*boch-||*bech- występuje w nazwach geograficznych,zwłaszcza wodnych(Bochotnica,Bachotek,Bachot,cz.rzeka Bechyně,słw.rzeka Bocha) i zapewne oznaczała pierwotnie"zagłębienie moczarowate".

Historia

Bochnia należy do najstarszych miast Małopolski.Pierwsza wzmianka o Bochni w źródłach pisanych pochodzi z 1198 r.Patriarcha jerozolimy Aymar w piśmie potwierdził darowanie przez rycerza Mikora Gryfitę soli z Bochni klasztorowi Bożogrobców w Miechowie.Była to sól warzona,uzyskiwana z występujących w okolicy źródeł solankowych.Odkrycie soli kamiennej w 1248 r.przez Wierzbięta Gryfitę i powstanie Żupy bocheńskiej,doprowadziło 27 lutego 1253 do nadania Bochni praw miejskich przez Bolesława Wstydliwego.Miasto lokowano na prawie magdeburskim z przywilejami,jakie w owym czasie posiadał Wrocław.Osadę nazwano Bochnią.W dokumencie lokacyjnym wymieniono także niemiecką nazwę miasta Saltzberg,czyli Solna Góra(góra to ówczesna nazwa szybu).Znaczna część mieszkańców ówczesnej Bochni była bowiem niemieckojęzycznymi osadnikami ze Śląska.Z Bochnią wiąże się legenda o pierścieniu Świętej Kingi.Gdy książę krakowski i sandomierski Bolesław poprosił króla Węgier Belę o rękę jego córki Kunegundy,świątobliwa królewna,gardząc dobrami doczesnymi tego świata zwróciła się do swego ojca,aby w wianie nie dawano jej złota i kosztowności,ale kopalnię soli,którą chciała podarować swej przyszłej ojczyźnie.Król Węgier uposażył więc córkę najbogatszą kopalnią soli Siedmiogrodu Prajd w Marmarosz.Kinga biorąc ją w posiadanie,wrzuciła do szybu swój zaręczynowy pierścień,zaś w drogę do kraju swego męża zabrała doświadczonych górników węgierskich.W Polsce kazała im szukać soli.Gdy ją wreszcie znaleźli,w Bochni,to jak pisze ksiądz Piotr Skarga,W pierwszym bałwanie(bryle)soli,który wykopano,pierścień się on jej znalazł,który ujrzawszy Kunegunda i poznawszy,dziękowała Panu Bogu,który dziwy czyni tym,którzy Go miłują.Rozwój gospodarczy miasta sprzyjał rozwojowi osadnictwa,powstawaniu urzędów,rozwoju handlu(Bochnia leżała na przecięciu się szlaków handlowych z Europy Zachodniej na Ruś i dalej do Azji Mniejszej oraz z Węgier nad Morze Bałtyckie).Spowodowało to nadawanie kolejnych przywilejów miastu(w przywileju Bolesława Wstydliwego Bochnia otrzymała uprawnienia,jakich nie miało żadne ówczesne miasto w Polsce).Wiek XIV to dalszy wzrost,głównie za sprawą króla Kazimierza Wielkiego,któremu przypisuje się największy wkład w rozwój miasta.Za jego czasów powstały:ratusz,umocnienia obronne z basztami i czterema bramami,szpital-przytułek dla górników oraz rozpoczęto budowę okazałej Bazyliki mniejszej pod wezwaniem św.Mikołaja.Kazimierz Wielki pozyskał również nowe rynki zbytu dla bocheńskiej soli.Przedstawiciele Bochni wchodzili w skład Sądu Sześciu Miast organu zwierzchniego dla całego ówczesnego sądownictwa miejskiego Małopolski.W uznaniu zasług Kazimierza Wielkiego dla Bochni w 1870 r.radni miejscy podjęli uchwałę:Na głównym rynku Bochni wystawiony ma być pomnik na cześć Króla Polskiego JMĆ Kazimierza III Wielkiego,któren był ojcem i wielkim dobrodziejem miasta Bochni.Pomnik w formie kolumny stoi na rynku bocheńskim do dziś.Od XV w.działała w Bochni szkoła miejska.W 1623 r.założono klasztor bernardynów.W tym czasie miasto słynęło z cudownego obrazu maryjnego w kościele dominikanów,do którego przybywało wielu pątników z Małopolski,Śląska,Spisza i Orawy.Druga połowa XVI w.to początek zmierzchu świetności miasta.Rabunkowa gospodarka złóż solnych,a także pożar w 1561 r.doprowadziły do powolnego upadku miasta.Pewna poprawa nastąpiła w okresie administrowania kopalnią przez rodzinę Wielopolskich.W wieku XVII Bochnia podobnie jak większość miast polskich doznała szeregu klęsk.Wielka epidemia morowego powietrza,potop szwedzki,pożogi i zniszczenia urządzeń górniczych.Miasto było okupowane przez Szwedów wypartych w 1656,ale już w 1657 zostało spustoszone przez oddziały Jerzego Rakoczego,a w 1662 przez Kozaków.Skutkiem tego w 1664 w Bochni pozostały 54 domy.Wiek XVIII to okres,w którym miasto upadało coraz bardziej.W tym stuleciu miasto dotknęły dwa pożary w 1709 i 1751 r.Podczas wojny północnej,w 1702 r.miasto i okolice były terenem starć Augusta II Mocnego z Karolem XII,popierającym Stanisława Leszczyńskiego.W 1768 r.miasto zajęły oddziały konfederacji barskiej,a w 1772 wojska rosyjskie by w końcu w wyniku I rozbioru Polski znaleźć się pod okupacją austriacką.Bochnia znalazła się w Galicji.Nowa administracja,zlikwidowała obydwa klasztory,rozebrano resztki obwarowań i ratusz.W 1783 r.utworzono jednostkę administracji cyrkuł bocheński,który(po znacznym okrojeniu)stał się w 1867 r.podstawą utworzenia powiatu bocheńskiego.Przez cały XIX wiek cyrkuł bocheński był terenem licznych działań przeciw zaborcy.Tu zbiegały się nici spisków z lat 30.i 40.tego wieku.Także tutaj,w 1846 r.doszło do rzezi galicyjskiej,masowych wystąpień chłopów przeciw szlachcie oraz urzędnikom dworskim i rządowym,a niekiedy i księżom.Bochnianie brali też udział w powstaniach:listopadowym i styczniowym.Po okresie klęsk miasto powoli się odradzało.W 1817 powstało Gimnazjum Bocheńskie założone przez ks.Piusa Riegera.W latach 1822–1826 Bochnia była siedzibą biskupstwa tynieckiego.Działało także seminarium duchowne.Jednak prawdziwe odrodzenie miasta miało miejsce dopiero u schyłku XIX w.w czasie gdy do Bochni sprowadzali się kolejni osadnicy,oraz gdy do miasta włączono obszary podmiejskie oraz kilka okolicznych wsi.Jednym z najważniejszych wydarzeń sprzyjających rozwojowi miasta było niewątpliwie wybudowanie w 1856 linii kolejowej na trasie Kraków Dębica,a w późniejszym okresie także Rzeszów,Przemyśl,Lwów.W 1886 założono w Bochni pierwszą bibliotekę publiczną.Na początku XX wieku wybudowano wodociąg,a w 1913 powstało pierwsze stałe kino.Mimo unowocześnienia doszło do spadku znaczenia kopalni spowodowanego rozwojem kopalni wschodniogalicyjskich.Okres dwóch wojen światowych to walka mieszkańców miasta o wyzwolenie i w obronie Rzeczypospolitej.Podczas I wojny światowej Bochnia znalazła się w obszarze zmagań Austro-Węgier z Imperium Rosyjskim,a podczas drugiej nazistowskiej III Rzeszy z sowiecką Rosją.31 października 1918 major Jerzy Dobrodzicki rozpoczął formowanie w Bochni pułku piechoty,na bazie batalionu zapasowego austriackiego 32 Pułku Obrony Krajowej.Następnie oddział ten został przemianowany na 2 Pułk Strzelców Podhalańskich.W grudniu 1918 z inicjatywy porucznika Ludwika Piątkowskiego powstał 15 Pułk Piechoty"Wilków".Sztandar ufundowany przez mieszkańców Bochni wręczył pułkowi dowódca 9.dywizji piechoty pułkownik Ryszard Trojanowski w dniu 6 sierpnia 1921 r.w Chołrzowie koło Mołodeczna.Na sztandarze widnieje order Virtuti Militari,a oprócz tego herb Bochni i wizerunek św.Kingi,patronki bocheńskiej kopalni soli.Na odznace pułkowej umieszczono zgodnie z przybraną nazwą cztery wilcze głowy.15 sierpnia 1930,w dziesiąta rocznicę zwycięstwa nad bolszewikami,Starostwo Bocheńskie odsłoniło na budynku Muzeum im.prof.Stanisława Fischera w Bochni tablicę pamiątkową:Miasto Bochnia Swoim Bohaterom 1920-1930 Józef Piłsudski Marszałek roku 1930 Pierwszemu Marszałkowi Polski Józefowi Piłsudskiemu Budowniczemu Polski Odrodzonej w Dziesiąta Rocznice Wyzwolenia Ojczyzny Od Najazdu Bolszewickiego.Padli Na Polu Chwały Ochotnicy Wojska Polskiego Pod Wodzą J.Piłsudskiego Rada Powiatu Bocheńskiego Michał Kopta Jan Witkowski Władysław Tarada Edward Lizak Józef Kurek Józef Kronenberg Henryk Pilch Roman Jakubowicz Henryk Tara Jerzy Kopeczny.3 maja 1935 Bochnianie ufundowali Pomnik Czynu Legionowego projektu Franciszka Maczyńskiego przy ul.Orackiej i ul.Regis w Bochni.Napis na pomniku:Poległym Za Wolność 1914-1920.Na czterech tablicach widnieje 260 nazwisk poległych w walkach o niepodległość 1914-1920.53 z nich poległo w Legionach Józefa Piłsudskiego.W 1924 Szwadron Zapasowy 3 Pułku Ułanów Śląskich został dyslokowany z Warszawy do Bochni.Stacjonował w mieście do rozpoczęcia kampanii wrześniowej w 1939 roku.6 i 7 września 1939 roku w obronie miasta walczyły 10 Brygada Kawalerii,21 Dywizja Piechoty Górskiej oraz 1 Brygada Górska.W 1939 w Bochni miała miejsce jedna z pierwszych masowych egzekucji w okupowanej przez III Rzeszę Polsce.Niemcy rozstrzelali wówczas 52 osoby w odwecie za zabicie dwóch policjantów niemieckich.W czasie II wojny światowej w Bochni utworzono,a następnie w 1943 poddano likwidacji getto dla ludności pochodzenia żydowskiego.Rotmistrz Witold Pilecki po ucieczce z obozu Auschwitz-Birkenau w kwietniu 1943 ukrywał się krótko w Bochni.W 1944 został utworzony 12 Pułk Piechoty AK Ziemi Bocheńskiej działający w strukturze Polskie Państwo Podziemne.W miejscowości Łapczyca został odsłonięty pomnik:Żołnierzom 12 pp.ZWZ-AK Ziemi Bocheńskiej i ich dowódcy ppłk.Julianowi Więckowi„Topoli”walczącym za Ojczyznę w latach II wojny światowej.Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość w latach 1945-1956 walczyło przeciwko reżimowi komunistycznemu w Polsce.Jej trzon stanowili byli żołnierze Armii Krajowej.W Bochni pod kryptonimem Spółdzielnia 10 działało od II do XII 1946 r.37 członków WiN.Rada Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość Powiatu Bocheńskiego;Kierownik Rady:Feliks Kornaś Lis,Zastępca Kierownika:Piotr Włosek Gołębiowski,Kierownik Informacji i Propagandy:Józef Lasak Grabowski,Kierownik Wywiadu i Łączności:Józef Strzałka Kora,Wsparcie:Stanisław Żaba.Zrzeszenie WiN w Bochni rozbił komunistyczny aparat bezpieczeństwa UB.Aresztowane kierownictwo Rady Zrzeszenia poddano brutalnym śledztwom.Członków Rady komunistyczny sąd wojskowy skazał na wieloletnie więzienie.Byli oni inwigilowani do 1989 r.Lata powojenne to okres stopniowego rozwoju miasta.W 1973 r.włączono do granic miasta okoliczne wsie:Kolanów,Chodenice,Dołuszyce,Kurów i część Brzeźnicy,Krzeczowa,Gorzkowa,Słomki i Krzyżanowic.W 1975 r.w wyniku zmian w podziale administracyjnym kraju zlikwidowano powiat bocheński,a miasto przeszło z województwa krakowskiego do nowo utworzonego województwa tarnowskiego.Powstały nowe osiedla z największym Osiedlem Niepodległości na czele.W 1984 r.zbudowano obwodnicę miasta(trasa E 40).Powstały dwa nowe kościoły:pod wezwaniem św.Pawła(na Wzgórzu Kolanowskim)oraz św.Jana Nepomucena w pobliżu Osiedla św.Jana.W 1999 utworzono ponownie powiat bocheński.Rozbudowano sieci elektryczne,kanalizacyjne,wodociągowe.Powstało wiele zakładów przemysłowych.W Kopalni Soli wstrzymano wydobycie.Kopalnię przekształcono w uzdrowisko i atrakcję turystyczną.Obecnie działają trzy szyby Campi,Sutoris i Trinitatis.W czerwcu 1999 roku na zaproszenie burmistrza Wojciecha Cholewy,Ewa Demarczyk przeniosła do Bochni swój teatr.Artystka razem z zespołem kontynuowała działalność w budynku dawnego przedszkola przy ul.Sienkiewicza.Rok później władze miasta w ramach Dni Bochni zorganizowały cykl imprez"Ewa Demarczyk zaprasza do Bochni".Artystce został nadany tytuł"Honorowego Ambasadora Bochni". Kościoły i związki wyznaniowe

• Bazylika św.Mikołaja
• Kościół Szkolny św.Stanisława Kostki(Parafia Św.Mikołaja)
• Kościół św.Pawła Apostoła w Bochni
• Kościół św.Jana Nepomucena
• Świadkowie Jehowy z Salą Królestwa(ul.Proszowska 40D)

• Zbór Baptystów

Kultura i sztuka

Muzeum im.prof.Stanisława Fischera
Muzeum odgrywa istotną rolę w życiu umysłowym miasta i powiatu,będąc ośrodkiem pracy naukowej,edukacyjnej i wydawniczej.Mieści się ono w dawnym klasztorze dominikanów dwuskrzydłowym,późnobarokowym budynku,którego najstarsze fragmenty sięgać mogą XVI w.(dokładna data powstania nie jest znana),usytuowanym w narożnej działce wschodniej pierzei rynku.W 2000 budynek muzeum został wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego.
Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im.Jana Wiktora
Biblioteka,wraz z 6 filiami,spełnia rolę w życiu kulturalnym miasta.Osiągane przez nią wyniki czytelnicze należą do najwyższych w województwie małopolskim.Ze 140-tysięcznego księgozbioru zawierającego klasykę polską,obcą,literaturę młodzieżową,lektury,opracowania literackie,nowości wydawnicze oraz ponad 11 tys.książek mówionych,2 tys.płyt,nieomal 1 tys.kaset video,korzysta ponad 15 tys.czytelników.Czytelnia naukowa z bogatym,aktualnym księgozbiorem podręcznym i 78 tytułami prasy udostępnia rocznie ponad 60 tys.książek.
Miejski Dom Kultury
Miejski Dom Kultury prowadzi działalność z zakresu wychowania,edukacji i upowszechniania kultury w mieście.Skupia dzieci,młodzież oraz dorosłych w 24 sekcjach tematycznych.Prowadzone są tu m.in.:zajęcia baletu form nowoczesnych euro dance,break dance,działa klub tańca towarzyskiego,klub seniora,klub fantastyki oraz sekcje:plastyczna,modelarstwa lotniczego,brydża sportowego,szachowa,teatralna.Prowadzony jest kurs wokalno-aktorski,dziecięcy zespół wokalno-taneczny,teatrzyk lalkowy oraz nauka gry na gitarze i perkusji.W bocheńskim kinie Regis,znajdującym się w Miejskim Domu Kultury,działa Dyskusyjny Klub Filmowy"Maciste".Klub był nominowany do Nagród Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategorii"Dyskusyjny Klub Filmowy w roku 2010".
Chłopięcy Chór Pueri Cantores Sancti Nicolai
Bochnia to miasto z bogatymi tradycjami artystycznymi.Tu, przy Bazylice św.Mikołaja działa chór chłopięcy Pueri Cantores Sancti Nicolai,założony w 1987 r.przez ks.Stanisława Adamczyka,laureata nagrody im.Jerzego Kurczewskiego,który oprócz funkcji dyrygenta chóru,prowadzi również emisję głosu,a z którym współpracują:Bożena Wojciechowska(II dyrygent chóru),Krzysztof Kościółek(akompaniator),Marcin Skoczek(II akompaniator)oraz Agnieszka Skoczek(emisja głosu).
Chór zwyciężył już w dwunastu ogólnopolskich konkursach i festiwalach,w tym:

• 1999 r.laureat Złotej Lutni na Ogólnopolskim Turnieju Chórów Legnica Cantat
• 2001 r.laureat Bursztynowej Aureoli oraz Złotego Dyplomu dwóch głównych nagród na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Chóralnej w Międzyzdrojach
• 2006 r.laureat I miejsca na Festiwalu Pieśni Chóralnej"Kolędy i Pastorałki"w Myślenicach

"Bocheńskie Słowiki"odnoszą także sukcesy na arenie międzynarodowej:

• 1999 r.IV miejsce w kategorii chórów mieszanych na XLVII Międzynarodowym Konkursie Polifonicznym Guido D'Arezzo we Włoszech
• 2002 r.III miejsce w kategorii chórów mieszanych na XX Międzynarodowym Festiwalu Muzycznym w Cantonigros odbywającym się w Katalonii
• 2006 r.IV miejsce w kategorii chórów mieszanych na XXIV Międzynarodowym Festiwalu Muzycznym w Cantonigros
• 2008 r.III miejsce na VIII Europejskim Konkursie we Francji
• 2009 r.I miejsce na VIII Europejskim Festiwalu"Giuseppe Zelioli"odbywającym się w Lecco
• 2010 r.II miejsce na IX Europejskim Festiwalu"Giuseppe Zelioli"odbywającym się w Lecco
• 2012 r.udział w LII międzynarodowym festiwalu muzyki sakralnej"Virgo Lauretana"odbywającym się w Loreto.

Dziewczęcy Chór Parafialny Puellae Sancti Pauli
Przy parafii św.Pawła Apostoła działa dziewczęcy chór"Puellae Sancti Pauli"założony we wrześniu 1996 r.przez ks.Grzegorza Piekarza.Artystyczne osiągnięcia chóru to m.in.:II miejsce w konkursie kolęd zorganizowanym przez TV Kraków(1999),II miejsce w konkursie kolęd i pastorałek w Myślenicach(2001).Trzykrotnie chór występował na Ogólnopolskim Festiwalu Pieśni Religijnej"Cantate Deo"w Rzeszowie w 1999 r.zdobył tam wyróżnienie,w 2001 r.zajął II miejsce,a w 2003 r.sięgnął po najwyższe laury zajmując I miejsce.
Kwartet Smyczkowy"ARCO"
Kwartet smyczkowy ARCO powstał w październiku 2000 r.a inicjatorem założenia zespołu był Krzysztof Krawczyk wiolonczelista kwartetu.Głównym celem zespołu,którego członkowie mieszkają w Bochni,jest propagowanie przebojów muzyki poważnej.Fakt,że w składzie zespołu grają wyłącznie zawodowi muzycy wpływa na wysoki poziom artystyczny.Klasyczny skład kwartetu to:dwoje skrzypiec,altówka i wiolonczela.
Ad Gloriam Deiparae
"Ad Gloriam Deiparae"Festiwal Pieśni Maryjnej od 16 lat organizuje w pierwszy weekend października przez Parafie pw.Świętego Mikołaja,wpisał się na trwałe w kalendarz kulturalny miasta i pozyskał wierną publiczność.Obecnym dyrektorem festiwalu jest ks.Mariusz Gródek.
Marek Piekarczyk
W Bochni mieszka i tworzy Marek Piekarczyk,znany wokalista rockowy,lider legendarnej grupy TSA z którym wystąpił na około 1000 koncertach w Polsce,USA,Kanadzie,Belgii,Holandii,Czechosłowacji,Rosji,Francji,Finlandii,Litwie,Białorusi,Ukrainie i Niemczech.W roku 1986 rozpoczął współpracę z Jerzym Gruzą i Teatrem Muzycznym w Gdyni,gdzie grał rolę Jezusa w rock-operze"Jesus Christ Super Star".Obecnie jego kolejnym projektem artystycznym jest zespół:"Marek Piekarczyk i Przyjaciele"z którym nagrał nową płytę.Niedawno reaktywował grupę TSA.Co rocznie organizuje w pobliskich Proszówkach Rock'Autostradę.
Stowarzyszenie Nowej Kultury
W mieście działa również Stowarzyszenie Nowej Kultury zawiązane w listopadzie 2001 roku przez studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie,uczniów bocheńskiego I LO i liceum plastycznego w Nowym Wiśniczu.W Bochni tworzą artyści plastycy:Józef Mularczyk,Kinga Kasprzyk-Cetnarowicz,Sławomir Jabłoński,Andrzej Szewczyk,Ryszard Ciećkiewicz,małżeństwo Lucyna i Andrzej Błasiak,tu także rzeźbi w drewnie urocze"świątki"artysta ludowy Stanisław Opaliński.Unikatowe szopki krakowskie tworzy Leszek Jaglarz.

Transport

Na terenie miasta znajduje się 116,2 km dróg w tym autostrady(1,1 km),drogi krajowe(5,6 km),wojewódzkie(6,5 km),powiatowe(17,1 km)oraz gminne(85,9 km).29 listopada 2012 roku otwarta została autostrada A4 przebiegająca północną częścią miasta.Do użytku udostępniony został także węzeł Bochnia umożliwiający zjazd oraz wjazd na nią.Południową obwodnicą miasta przebiega droga krajowa nr 94 i droga krajowa nr 75.Południkowo miasto przecina droga wojewódzka nr 965.Z drogą krajową jest połączona Węzłem Wiśnickim.Obwodnica miasta powstała w 1984 r.po prawie 10 latach budowy.Była ona niezbędna ze względu na nadmierny ruch w centrum miasta.Ze względu na to,że coraz więcej mieszkańców dojeżdża do pracy własnym samochodem powstała obwodnica północno-zachodnia łącząca Osiedle Niepodległości z przemysłową częścią miasta.Droga ta nie ma jednolitej nazwy.Została podzielona na 3 odcinki:ul.Rotmistrza Pileckiego,ul.Ofiar Katynia oraz ul.Solidarności.Lokalnie używana jest nazwa KN-2.W Bochni znajduje się stacja kolejowa,przez którą przebiega linia kolejowa 91(Kraków Główny Medyka).Linia powstała w 1856 r.jako część Kolei Galicyjskiej im.Karola Ludwika.Dworzec kolejowy został odremontowany i oddany do użytku w I kwartale 2012 r.Aktualnie trwa przebudowa układu torowego na stacji.Do infrastruktury kolejowej w mieście można jeszcze zaliczyć bocznicę kolejową do zakładu Stalprodukt oraz bocznica do rozładunku cystern z gazem.Dawniej istniała też do szybu Campi kopalni soli lecz została rozebrana,a jej pozostałości znajdują się jeszcze w asfalcie ulicy Karosek i Wodociągowej.Od 1 stycznia 2010 komunikację miejską w Bochni obsługuje Bocheński Zakład Komunikacji(BZK),posiadający na stanie siedem autobusów kursujących na 5 liniach:1,3,4,5a,9,pokrywających się częściowo z trasami Rejonowego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego,które istnieje w Bochni od 01.05.1972 roku.Obecnie odsługuje ono linie wykraczające poza granice miasta(2,3,4,6,7,10,12,13,15)oraz linię 1 kursującą tę samą trasą co linia 1 BZK.Tereny Bochni obsługuje również wiele prywatnych firm.W marcu 2013 otworzono lądowisko sanitarne przy ul.Krakowskiej 31.

Sport

Od 1921 roku w Bochni istnieje Bocheński Klub Sportowy,który obecnie posiada dwie sekcje:piłkę nożną i ręczną.Piłkarze Nożni grają w III lidze małopolskiej,juniorzy występują w Małopolskiej Lidze Juniorów Starszych i Młodszych,która jest najwyższą klasą rozgrywkową dla tej kategorii wiekowej.Drużyna piłkarzy ręcznych występuje w I lidze.Ponadto w mieście działa jednostka budżetowa Urzędu Miasta Bochni tj.Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji,który organizuje życie sportowe na terenie miasta oraz pozwala na rozwijanie talentów w innych sekcjach.

Podział na osiedla

• Osiedle Smyków
• Osiedle Karolina
• Osiedle Proszowskie
• Osiedle Chodenice
• Osiedle Słoneczne
• Osiedle Krzęczków Łychów
• Osiedle św.Jana Murowianka
• Osiedle Windakiewicza
• Osiedle Niepodległości
• Osiedle Uzbornia
• Osiedle Kolanów
• Osiedle Dołuszyce
• Osiedle Kurów
• Osiedle Śródmieście Campi

Sąsiednie gminy

gmina wiejska Bochnia,Nowy Wiśnicz,Rzezawa

Miasta partnerskie

Miastami partnerskimi Bochni są:

• Bad Salzdetfurth od 2001
• Kieżmark od 1994
• Roselle od 2004

Uwagi
Bochnia współpracuje też z miastem Borszczów kontakty nie są jednak formalne(nie podpisano umowy partnerskiej).
Ludzie związani z Bochnią

• Edward Arłamowski szachista
• Stanisław Barabasz architekt,malarz,nestor polskiego narciarstwa
• Andrzej Benesz marszałek Sejmu Polskiego
• Michał Bębenek rajdowiec
• Kazimierz Brodziński poeta,historyk
• Aleksander Brożyniak piłkarz,trener
• Jerzy Dobrodzicki generał WP
• Stanisław Fischer nauczyciel,założyciel muzeum
• Walenty Gadowski ksiądz,twórca szlaku Orla Perć w Tatrach
• Jerzy Katlewicz dyrygent,pedagog
• Władysław Kiernik minister spraw wewnętrznych
• Święta Kinga
• Bogdan Kosturkiewicz były burmistrz Bochni
• Jan Kot nauczyciel,wielokrotny Mistrz Polski i rekordzista Polski w pływaniu
• Władysław Krupa piłkarz,lekarz,poseł
• Mariusz Krzywda piłkarz
• Janusz Kulig rajdowiec
• Marek Kusto piłkarz,trener
• Salo Landau holenderski szachista
• Jan Matejko wybitny malarz
• Rudolf Modrzejewski światowej sławy inżynier
• Eugeniusz Molski plastyk,ceramik
• Henryk Józef Nowacki nuncjusz apostolski w Nikaragui
• Leopold Okulicki ostatni komendant Armii Krajowej
• Marek Piekarczyk polski wokalista rockowy
• Marian Rentgen-Güntner piosenkarz,aktor,farmaceuta,więzień obozu w Starobielsku,zamordowany przez NKWD w Charkowie w zbrodni katyńskiej
• Marcin Samlicki polski malarz
• Władysław Sieprawski inżynier,konstruktor
• Tadeusz Skoczek medioznawca,wydawca,publicysta,krytyk literacki
• Bogusław Slaski starosta bocheński,poseł na sejmy,uczestnik konfederacji barskiej
• Dionizy Stanetti von Falkenfels inżynier górniczy,długoletni naczelnik kopalni soli
• Maksymilian Stanisławski ksiądz,kawaler Srebrnego Krzyża Virtuti Militari
• Ludwik Stasiak wybitny malarz
• Michał Stolarz piłkarz
• Józef Turek były burmistrz Bochni
• Jan Wielopolski(starszy)administrator żup bocheńskich Wojewoda Krakowski
• Wojciech Zydroń piłkarz ręczny
• Jerzy Żurawlew pianista,kompozytor,inicjator Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im.F.Chopina
• Antoni Cetnarowicz historyk
• Kinga Kasprzyk-Cetnarowicz artystka malarka
• Sławomir Jabłoński artysta malarz
• Marek Pacuła dziennikarz,scenarzysta,reżyser,satyryk,autor tekstów
• Anna Łękawa poetka i malarka ludowa.
• Szymon z Lipnicy święty i błogosławiony