Życiorys
Urodził się w Skokach koło Brześcia nad Bugiem 16 lutego 1757(według A.J.Czartoryskiego),jako syn Marcelego,podczaszego mielnickiego i Jadwigi z Suchodolskich.Ochrzczony został w pobliskich Wistyczkach.Pochodził ze średniozamożnej rodziny szlacheckiej(później jednego z najbogatszych rodów Polesia).Dzieciństwo swe w większości spędził w rodzinnych Skokach oraz w Neplach i Adamkowie(pobliskie dobra jego dwóch stryjów).Będąc jeszcze dzieckiem(1764 r.)odwiedził wraz z ojcem Warszawę podczas uroczystości koronacyjnych Stanisława Augusta.W roku 1776 złożył egzamin końcowy w warszawskim Korpusie Kadetów(naukę rozpoczął w roku 1770).Już wtedy okazał pierwsze zainteresowania literackie(Wojna kobiet.Poemat heroikomiczny w 4 pieśniach).Korpus Kadetów opuścił w sierpniu roku 1777,w stopniu podporucznika.Prawdopodobnie już kilka miesięcy później(grudzień 1777 r.)został adiutantem dowódcy wojsk litewskich Adama Kazimierza Czartoryskiego.Wkrótce też zamieszkał przy Czartoryskim,początkowo w Warszawie,a następnie w Puławach.Za namową Czartoryskiego poświęcił się pracom przekładowym w zakresie literatury francuskiej.Towarzyszył mu w licznych podróżach po Europie.Zwiedził kolejno Holandię(1780 r.)Austrię(1781 r.)a następnie,w latach 1783-1785:Francję,Anglię,Niemcy,Włochy,Sycylię i Maltę.W roku 1781 brał udział w otwarciu zreformowanej warszawskiej Szkoły Głównej Wielkiego Księstwa Litewskiego.W roku 1784 był mistrzem i członkiem loży wolnomularskiej Bouclier du Nord.W tym samym roku wyjechał ponownie do Wilna,a 2 lata później(1786 r.)przebywał na Wołyniu.W latach 1787-1788 podróżował do Paryża i Londynu,towarzysząc S.K.Potockiemu.Jako poseł inflancki Sejmu Wielkiego(wybrany w roku 1788,brał w nim czynny udział),aktywny członek Stronnictwa Patriotycznego(od grudnia 1790 r.)współautor(z Hugonem Kołłątajem)projektu Konstytucji 3 Maja(uczestniczył w potajemnych naradach).W 1791 r.był jednym z założycieli Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej.W tym okresie blisko współpracował z Komisją Edukacji Narodowej,a ponadto w lutym roku 1792 objął funkcję przewodniczącego Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych.Pełnił funkcję jednego z redaktorów"Gazety Narodowej i Obcej"(od 1 stycznia 1791 do lipca 1792 r.)Podczas wojny polsko-rosyjskiej 1792 r.przebywał w obozie księcia J.Poniatowskiego.Po zwycięstwie Targowicy przebywał na emigracji w Niemczech,początkowo w Lipsku,skąd jesienią 1792 r.wyjechał do Wiednia.W roku 1793 przebywał we Florencji,a na początku roku 1794 dotarł do Rzymu.Na emigracji aktywnie uczestniczył w przygotowaniach do insurekcji.Od czerwca 1794 r.był adiutantem i sekretarzem Tadeusza Kościuszki podczas insurekcji kościuszkowskiej.Ranny,został wzięty do niewoli po bitwie pod Maciejowicami(10 października 1794) i osadzony(grudzień 1794 r.)w Twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu.W grudniu 1796 r.uwolniony przez cara Pawła I,razem z Kościuszką udał się przez Finlandię,Szwecję,Anglię do Stanów Zjednoczonych(dotarł tam w sierpniu 1797 r.)gdzie początkowo zamieszkał w Filadelfii.Podróżował po wschodnich stanach,a latem roku 1798 osiadł w Elizabethtown(stan New Jersey).2 lipca 1800 w Essex poślubił Amerykankę,Susan Livingston Kean,córkę pierwszego wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych(wdowa po Johnie Kean).W roku 1798 wybrany członkiem Amerykańskiego Towarzystwa Filozoficznego.W latach 1802-1804 odwiedził Polskę(powrócił do Warszawy we wrześniu 1802 r.bezpośrednią przyczyną przyjazdu była wiadomość o śmierci ojca),w 1807 r.wrócił do kraju.W 1809 r.został kawalerem Orderu Świętego Stanisława.W 1812 roku przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego.Od 1822 r.osiadł w swych dobrach w podwarszawskim Ursynowie(które chciał nazwać nota bene Ameryka),wprowadził tam nowoczesne metody ogrodnictwa i bez reszty oddał się tam twórczości literackiej.Pełnił urząd sekretarza senatu w Księstwie Warszawskim i Królestwie Kongresowym.Podróżował po kraju jako wizytator szkół.Członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk od 1802 r.a od 1826 r.jego prezes.Przeciwnik konspiracji,a zwolennik legalizmu.Po wybuchu powstania listopadowego w 1830 r.wyjechał w misji dyplomatycznej do Londynu.5 grudnia 1830 roku Rząd Tymczasowy Królestwa Polskiego powołał pod jego przewodnictwem kilkunastoosobowy Komitet do Przejrzenia Papierów Policji Tajnej.W czerwcu 1831 roku był senatorem-kasztelanem Królestwa Polskiego.Od 1833 r.w Paryżu związany ze stronnictwem Adama Jerzego Czartoryskiego.Członek władz Związku Jedności Narodowej.Był prezesem Wydziału Historycznego Towarzystwa Literackiego w Paryżu.Pozostawił liczne pamiętniki z każdego okresu życia.Został pochowany na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency.
Poglądy
Julian Ursyn Niemcewicz postrzegał Wielkie Księstwo Litewskie,z którego pochodził,jako nierozerwalną część państwa polskiego.Taki punkt widzenia przekazywał w swojej twórczości,wpływając na kształtowanie się w kolejnych pokoleniach Polaków romantycznej wizji"Kresów",będących częścią Polski.Jan Stanisław Bystroń pisał o nim,że traktował Polskę jako całość,w granicach przedrozbiorowych,(…)z niczego nie rezygnował,jeździł na Ukrainę,na Litwę,na Pomorze,na Ruś Czerwoną jako na ziemie polskie i budził w szerokich sferach czytelników przekonanie,że granice Królestwa Kongresowego nie są granicami Polski.Nieznośny staruszek(…)całe życie pozostawał obywatelem całej niepodzielnej i niepodległej Polski.
Twórczość
Ważniejsze utwory
- Wojna kobiet.Poemat heroikomiczny w 4 pieśniach,powst.1774 r.zaginiony
- Wiersz listowny do Szymanowskiego,powst.1783 r.wydany pt.Do Józefa Szymanowskiego.Opis podróży na Podole1782 r.
- Do J.W.Stanisława Szczęsnego Potockiego,wojewody ruskiego,w anniwersarz ofiarowanego przezeń Rzeczypospolitej regimentu i 24 harmat.Warszawa 1786 r.brak miejsca i roku wydania,(druk anonimowy,przypisywany także D.Bończy Tomaszewskiemu)
- Duma o Żółkiewskim,powst.1786 r.wyd.(Warszawa 1788 r.lub 1789 r.)wyd.tytułowe:Dumy polskie,(Warszawa 1789 r.łącznie z poz.6);przekł.czeski(1834 r.)niemiecki(1822 r.)
- Władysław pod Warną.Tragedia w 5 aktach,powst.1787-1788,rękopis zaginął w roku 1794 w Puławach
- Duma o Stefanie Potockim,(Warszawa 1788 r.)wyd.tytułowe:Dumy polskie,(Warszawa 1789r.łącznie z poz.4);przekł.angielski(1827 r.)czeski(1834 r.)
- Sowa,zięba i krogulec.Bajka tłumaczona z perskiego,(Warszawa 1788 r.)wyd.następne:"z przydatkiem"8 wierszy innego autora(Warszawa 1788 r.)przekł.niemiecki(1789 r.)
- Bajki(polityczne z okresu Sejmu Czteroletniego),powst.1788-1790,wyd.w dodatku do:Powrotu posła;wyd.2 Warszawa 1791 r.zawartość:poz.7;Gmach podupadły,Powieść wyjęta z manuskryptów przeduniowych;Mucha i pszczoła.Bajka z nauką;Brat i siostra.Powieść;Plotki;Kundle.Powieść z francuskiego;Krety;Bekieszka;Okręt
- Od Polek do marszałka sejmowego i konf.kor.przy publicznym obchodzie święta jego,(Warszawa 1789 r.)przedr.w artykule Opisanie uroczystości danej z okoliczności imienin J.P.Stanisława Małachowskiego...dnia 14 maja r.1789,"Gazeta Warszawska"1789 r.nr 39;L.Kamykowski,jak niżej poz.20,s.40-41.
- Powrót posła.Komedia w 3 aktach(komedia polityczna),Warszawa 1790 r.(styczeń 1791 r.)wyst.Warszawa 15 stycznia 1791;Wilno 1810 r.(pt.Dawne wspomnienia);wyd.następne:Warszawa 1790 r.(1791,wyd."pirackie");wyd.2 Warszawa 1791 r.(tu w dodatku przedrukowano poz.4,6-8 i Pieśń);przekł.niemiecki(1792 r.)
- Herostrat.Powieść wierszem,wyd.w:S.J.de Boufflers:Królowa Golkondy,Warszawa 1792 r.s.65-70;wyd.następne:(paszkwil na S.Sz.Potockiego)
- Kazimierz Wielki.Drama w 3 aktach(tragedia),wyst.Warszawa 3 maja 1792,wyd.Warszawa 1792 r.
- Forma prawdziwego wolnego rządu przez konfederacją targowicką ułożona.W Tulczynie.Drukiem z Jaryszewa zabranym,nakładem Rzpltej Targowickiej.Roku pierwszego podźwignionej wolności i niepodległości narodu,(Warszawa 1792 r.)także(Lipsk lub Wiedeń 1792 r.)przedr."Warta"1886 r.przekł.niemiecki(1792 r.)
- Fragment Biblie targowickiej.Księgi Szczęsnowe.W Frankforcie,(Wiedeń 1792 r.)wyd.następne:Warszawa 1831 r.(mylnie pod krypt.Kołłątaja:X.H.K.)oraz Treny,to jest narzekania Szczęsnowe(paszkwil polityczny)http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=118695 wersja cyfrowa s.705-716
- Na hersztów targowickich paszkwil polityczny,(Wiedeń 1792 r.)przedr.fragm.I.Chrzanowski:Historia literatury niepodległej Polski,wyd.10 Kraków 1930 r.s.695;całość R.Kaleta,"Ze skarbca kultury"1951 r.zeszyt 1,s.16-19
- Obrona wojska moskiewskiego w Polszcze.Przez Iwana Wasilewicza,oficjera w tymże wojsku.W Supraślu,(Wiedeń 1793 r.)wyd.także jako utwór J.P.Woronicza w:Poezje patriotyczne,(Warszawa 1831 r.)
- Wiosna,wydana pt.Cum patriam amisi,tum me periisse putato,(Wiedeń 1793 r.)wyd.następne:pt.Elegia,(Wiedeń 1794 r.)pt.Wiosna.Elegia 1793 r.
- Głupiada.Pieśń 1-2,powst.1793 r.z rękopisu wyd.I.Chrzanowski w:Z dziejów satyry polskiej XVIII w.Warszawa 1909 r.s.208-220,(paszkwil na:S.Rzewuskiego,S.Sz.Potockiego i F.K.Branickiego)
- Szuba.Apolog patriotyczny,powst.1794 r.wyd.brak miejsca wydania(około roku 1815)
- Smutki...w więzieniu moskiewskim pisane do przyjaciela,powst.w marcu 1795 r.wyd.L.Kamykowski,Lublin 1932 r."Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Lublinie.Prace Komisji Filologicznej"nr 1(3 elegie;tu także poz.9;wiersz Do Pawła,1796 r. i kilka domniemanych utworów Niemcewicza)
- Pamiętniki Bielawskiego.Romans polski,powst.w więzieniu Petersburg 1795-1796,nieukończony,tekst nieznany
- Konstanty,książę Ostrogskie.Śpiew historyczny,brak miejsca wydania(około roku 1800),wyd.następne:
- Puławy.Poema w 4 pieśniach,powst.w latach 1802-1804,fragm.(z poprawkami)wyd.F.Morawski,"Przegląd Poznański"t.21(1855 r.)s.151-176
- Duma o kniaziu Michale Glińskim.Czyt.na posiedzeniu Tow.Warsz.Przyj.Nauk 5 maja 1803 r."Rocznik Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk"t.2(1803 r.)s.455-459;przekł.angielski(1827 r.)czeski(1833 r.)niemiecki(1963 r.)rosyjski(1822 r.)inne przekłady
- Pisma różne wierszem i prozą t.1-2,wyd.T.Mostowski,Warszawa 1803-1805,"Wybór Pisarzów Polskich Pisma Rozmaite Współczesnych Wierszem i Prozą"nr 2-3;zawartość t.1:Ważniejsze utwory poz.2,4-6,17,24;Przekłady poz.7-8,11,13-14;Krótka wiadomość o życiu i sprawach generała Washington;wiersze z lat 1783-1803 i przekł.(m.in.z:B.de Bonnarda,V.da Filicaia,F.F.Frugoni,J.J.L.Pompignana i J.Thomsona),m.in.Alondzo i Helena.Duma naśladowana z angielskiego;Zima.Duma naśladowana z angielskiego;zawartość t.2:Ważniejsze utwory poz.7-8,10-11;Przekłady poz.5-6,9;ponadto"pisma różne"z lat 1791-1804;19 nowych bajek;przekłady kilka powieści wschodnich;korespondencja z I.Krasickim;przekł.angielski(brak daty)
- Cztery pory życia człowieka.Poemat dydaktyczny,powst.1804-1807 we Francji,na morzu i w Ameryce;całość niewydana;fragm.czytane na posiedzeniu Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk 9 stycznia 1808 i 11 stycznia 1815,(cały poemat obejmował około 4000 wersów)
- Iskra.Powieść(bajka wierszem),dat.Drezno 16 września 1807,"Gazeta Korespondenta Warszawskiego i Zagranicznego"1807 r.nr 95"Dodatek" i odb.
- Mémoire sur le nouveau système des prisons établi dans les États-Unis d'Amerique,powst.1807 r.niewydane,autograf Landesbibliothek w Dreźnie,sygn.e 16
- Mowa w sprawie monografii historycznych.Wygł.na posiedzeniu Tow.Warsz.Przyj.Nauk w 1808 r.z autografu wyd.A.Kraushar:Tow.Warsz.Przyj.Nauk t.2,Kraków 1902 r.s.126-128
- Mowa na pochwałę Jana Kochanowskiego.Czyt.10 listopada 1808,"Gazeta Korespondenta Warszawskiego i Zagranicznego"1808 r.nr 93"Dodatek"
- Giermkowie króla Jana.Komedia w 1 akcie,z pieśniami.Naśladowana z francuskiego i z odmianami do Teatru Narodowego przystosowana,wyst.Warszawa 23 grudnia 1808,wyd.Warszawa 1808,(utwór jest naśladownictwem komedii M.Dieulafoy,L.E.Dupaty:Les Pages du duc de Vendôme,Paryż 1807 r.muzyka J.Elsnera 1808 r. i K.Kurpińskiego 1815 r.)
- Dzieje współczesne.Pamiętniki wybicia się narodu polskiego od miesiąca października r.1806 aż do pokoju w Tylży 9 lipca r.1807.(Wyswobodzenie Galicji w roku 1809),nieukończone,"Przegląd Poznański"t.35(1863 r.)s.257-314;autograf znajdował się w bibliotece pałacowej w Rogalinie
- Pochwała pogrzebowa Ignacego Potockiego,wygł.20 grudnia 1809,wyd.Warszawa 1809 r.przedr."Rocznik Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk"t.8(1812 r.)s.100-122
- Synonimy polskie.Odezwa do publiczności,"Pamiętnik Warszawski"1809 r.t.1,s.22 i następne;przedr.A.Kraushar:Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk t.3,Kraków 1902 r.s.228-231
- Mowa na publicznym obchodzie pogrzebu Stanisława Nałęcz Małachowskiego,wygł.5 stycznia 1810,"Gazeta Korespondenta Warszawskiego i Zagranicznego"1810 r.nr 5 i wyd.osobne(Warszawa 1810 r.)
- Dzieje panowania Zygmunta III,króla polskiego,wielkiego księcia litewskiego,ruskiego,pruskiego,[...]dziedzicznego króla Szwedów,Gotów i Wandalów.1815-1816;wydano t.1-3,Warszawa (1818-1819);przekł.niemiecki(1824 r.)
- Pan Nowina,czyli dom pocztowy.Komedia w 3 aktach wierszem,powst.1811 r.wyst.31 grudnia 1815,wyd.Warszawa 1815 r.wyd.następne:Warszawa 1816 r.
- Samolub. Komedia w 5 aktach wierszem,wyst.Warszawa 22 grudnia 1811,wyd.Warszawa 1814 r.przedr.
- Dwaj panowie Sieciechowie.Powieść,powst.1811 r.(według J.Dihma:1814 r.)wyd.Warszawa 1815 r.wyd.następne:wyd.2 pt.Dwaj Sieciechowie,Warszawa 1817 r.
- Powieść wojenna(inc.Do koni,bracia,do koni...)dat.28 czerwca 1812,"Gazeta Korespondenta Warszawskiego i Zagranicznego"1812 r.nr 52"Dodatek"s.802,(muzyka:K.Kurpińskiego)
- Oda z okoliczności ogłoszenia Polski dnia 28 czerwca 1812 w Warszawie,"Gazeta Korespondenta Warszawskiego"1812 r.nr 66,(jako kantatę muzyczną opracował J.Elsner)
- Listy litewskie,Warszawa 1812 r.przedr."Gazeta Poznańska"1812 r.rękopis:Biblioteka Kórnicka,sygn.1173(kopia)
- Coup d'oeil sur la condiute et les desseins des Coalisés,sur leurs vrais intérêts et sur les moyens d'avoir une paix durable,powst.Ratyzbona 1813 r.wyd.brak miejsca wydania 1813 r.autograf:Biblioteka Raczyńskich,sygn.38
- Nieszczęścia występnej zalotności.Powieść w listach,powst.Bayreuth 1 marca 1813–Wilanów 16 sierpnia 1814,niewydana,fragmenty ogł.A.Nowicki,"Przegląd Literacki Dodatek do Kraju"(Petersburg)1887 r.nr 51
- Jadwiga,królowa polska.Drama muzyczne w 3 aktach wierszem,wyst.Warszawa 23 grudnia 1814,wyd.Warszawa 1814 r.(2 wydania);muzyka K.Kurpińskiego
- Napomknienia względem dobra publicznego,Warszawa 1814 r.
- Rozprawa o bajce,czyt.na posiedzeniu Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk 30 kwietnia i 22 grudnia 1814,"Rocznik Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk"t.10(1817 r.)s.291-318
- Przemowa do bajek,powst.1814-1815,wyd.B.Gubrynowicz,"Księga pamiątkowa ku czci O.Balzera"t.1,Lwów 1925 r.s.439-455 i odb.
- Jan Kochanowski w Czarnym Lesie.Komedioopera we 2 aktach wierszem,powst.1815 r.wyst.Warszawa 1 stycznia 1817,wyd.Warszawa 1817 r.(muzyka K.Kurpińskiego)
- Zbigniew.Tragedia w 3 aktach,z chórami,powst.1815 r.wyst.5 listopada 1819,wyd.Warszawa 1819 r.(muzyka K.Kurpińskiego);przekł.francuski(1835 r.)
- Powóz złamany.Powieść,powst.1815-1816,niewydana,autograf:Biblioteka Raczyńskich,sygn.41;rękopis z roku 1820(kopia)Biblioteka Narodowa(BOZ sygn.1074)
- Mowa miana przy ukończeniu popisu z nauk w Konwikcie Wielkim na Żoliborze dn.31 lipca 1816 r.Warszawa
- O więzieniach publicznych,czyli domach pokuty,rzecz krótka,powst.1816 r.wyd.Warszawa 1818 r.autograf:Biblioteka Raczyńskich,sygn.38
- Śpiewy historyczne(jedna z najpopularniejszych książek polskich XIX wieku na,której wychowywały się pokolenia młodzieży),większość powst.w latach 1808-1811,Pogrzeb księcia Józefa Poniatowskiego w 1814 r.zbiór przygotowano do wyd.w roku 1811,włączając doń dumy sześć śpiewów ogł."Pamiętnik Warszawski"1809 r.t.1-3;trzy śpiewy przedr."Gazeta Korespondenta Warszawskiego i Zagranicznego"1809 r.nr 27"Dodatek";Śpiew o Władysławie Łokietku przedr.w zbiorze:Pieśni narodowe z różnych autorów polskich zebrane,Warszawa 1812 r.s.34-47;wyd.osobne całości:Warszawa 1816 r.(nakł.1500 egz.z nutami i rycinami);przekł.francuski(1833 r.)niemiecki(1833 r.)rosyjski(brak daty)
- Bajki i powieści t.1-2,Warszawa 1817 r.wyd.następne:wyd.2("Edycja druga,do której przydane są nowe i nie wydane jeszcze bajki,powieści,dumy i inne rymy")t.1-2,Warszawa 1820 r.przekł.angielski(1827 r.)francuski(1839 r.)rosyjski(1957 r.)
- Bohdan Chmielnicki.Tragedia w 5 aktach,powst.1817 r.nieukończona,niewydana;fragm. i streszczenie ogł.I.Chrzanowski,"Pamiętnik Literacki"rocznik 5(1906 r.)s.437-459
- Moszkopolis.Rok 3333,czyli sen niesłychany(antyutopia),powst.1817 r.wydana pt.Rok 3333,czyli sen niesłychany,"Przegląd Poznański"t.26(1858 r.)s.346-356
- Modne życie pod schodami.Komedia w 2 aktach,naśladowana z angielskiego,powst.1817 r.wyst.4 kwietnia 1830,wydana pt.Ton modny pod schodami,Warszawa 1830 r."Teatr Rozmaitości"nr 1
- Nasze Verkehry.Ekloga dramatyczna,powst.1818 r.wydano pt.Nasze przebiegi,"Przegląd Polski"1873 r.t.2,s.72-81 i wyd.osobne Kraków 1873 r.
- Piast.Tragedio opera w 3 aktach,powst.1818-1819,niewydana i niewystawiona,tekst nieznany w XX w.muzykę prawdopodobnie skomponował w roku 1822 F.Mirecki;rękopisy znajdowały się w bibliotece pałacowej w Rogalinie i w Bibliotece Zamoyskich,sygn.39 A,t.2
- Próżny(Graf Purchawka).Komedia w 5 aktach,powst.1819 r.wyd.M.Witkowski w zbiorze:Miscellanea z doby Oświecenia nr 2,Wrocław 1965 r."Archiwum Literackie"nr 9
- Podejrzliwy.Komedia w 5 aktach wierszem,powst.1819 r.wyst. i wydano Warszawa 1831 r.autograf:Biblioteka Raczyńskich,sygn.39,41
- Kiejstut.Tragedia w 5 aktach,powst.1820 r.wyd.T.Pazdanowski,"Przegląd Polski"1901 r.t.1,s.181-204, 63-397;odpis autoryzowany rękopis:Biblioteka Czartoryskich,sygn.2488
- Lejbuś i Sióra.Romans żydowski,powst.1820 r.wydano pt.Lejbe i Siora,czyli listy dwóch kochanków t.1-2,Warszawa 1821 r.(w t.2,Przekłady poz.18);wyd.następne:Kraków 1837 r.przekł.angielski(1830 r.)holenderski(1825 r.)niemiecki(1825 r.)
- Żywot Tadeusza Rejtana,ogł.A.Chodkiewicz w:Portrety wsławionych Polaków,Warszawa 1820 r.przedr."Sybilla Nadwiślańska"1821 r.
- Monseigneur Staś.Komedia,powst.1821-1823,tekst nieznany,rękopis znajdował się w bibliotece pałacowej w Rogalinie
- Jan z Tęczyna.Powieść historyczna,powst.1821-1823,wydano t.1-3,Warszawa(1824-1825);wyd.następne:t.1-2,Lipsk 1838 r.przekł.holenderski(1829 r.)niemiecki(1828 r.)
- Dumania w Ursynowie.Poemat w 5 częściach,powst.w latach 1825-1826;niewydany;fragmenty(36 wersów)"Przegląd Poznański"t.26(1858 r.)s.38;inne fragm.(199 wersów)ogł.A.J.Czartoryski w:Żywot J.U.Niemcewicza,Paryż 1860 r.
- Mniemana sierota,czyli obraz czasów.Powieść,powst.1825-1829;fragm.I redakcji"Przegląd Poznański"t.26(1858 r.)s.47-64,140-170;całość niewydana;autograf:Biblioteka Narodowa(BOZ,sygn.1055)
- Napomknienia J.O.Księciu Imci Lubeckiemu jadącemu do Petersburga,powst.około roku 1825,"Przegląd Poznański"t.35(1863 r.)s.314-318;autograf znajdował się w bibliotece pałacowej w Rogalinie
- Prometeusz.Poema,powst.1826 r.wyd.J.N.Bobrowicz,Lipsk 1854 r.wyd.następne Bruksela 1862 r."Biblioteka Domowa"
- Obraz życia i czynów Stanisława Staszica,powst.1827 r."Rocznik Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk"t.20(1828 r.)
- Władysław Bojomir.Powieść,nieukończona,powst.około 1827-1828,niewydana,streszcz.podał A.M.Kurpiel,"Pamiątkowa księga 1866-1906.Prace byłych uczniów S.hr.Tarnowskiego"t.1,Kraków 1904 r.s.131-173
- Moje przemiany.Poemat cz.1-3,powst.około 1828-1829,niewydany,fragm. i streszczenie podał"Przegląd Poznański"t.26(1858 r.)s.39-41
- Dyliżans.Krotochwila w 1 akcie,powst.1829 r.(1830 r.)wyst.Warszawa 1830 r.(zimą,u Aleksandry Potockiej,amatorsko),ogł."Kurier Poznański"1872 r.nr 201,203,205,211;wyd.osobne Poznań 1880 r.
- Dwa stołki.Komedia w 5 aktach,powst.1830 r.niewydana,rękopis:Biblioteka Czartoryskich,sygn.3461
- Pieśń Dawida z rozdz.XXII Ks.Regum,czyt.3 maja 1831 na posiedzeniu Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk,"Kurier Polski"1831 r.nr 504
- Nadzieja.Powieść(wierszem),czyt.3 maja 1831 na posiedzeniu Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk,"Przegląd Lwowski"1872 r.t.3,s.400-402
- Treny wygnańca,dat.24 stycznia 1832,"Bard Nadwiślański"(Avignon)1833 r.nr 3;wyd.osobne Lipsk(Lwów;tajny druk Ossolineum)1833 r.
- Ostatnie słowo do ziomków moich,"Pamiętniki Emigracji"z:"Kazimierz II Jagiellończyk",dat.15 maja 1833;wyd.osobne(Lwów)1833 r.(bez karty tytułowej;tajny druk Ossolineum)
- List do Kniaziewicza,jenerała wojsk polskich,napisany we Francji roku 1834 w czasie pobytu obydwóch w Montmorency(wiersz),brak miejsca wydania(1834 r.)fragmenty ogł."Kroniki Emigracji Polskiej"1834 r.t.2,s.147;przekł.angielski(1854 r.)francuski(1835 r.)
- Biographie du prince Adam Georges Czartoryski,exprésident du gouvernement national de Pologne,wyd.J.Straszewicz,Paryż 1835 r.wyd.następne Londyn 1853 r.
- Moje marzenia,powst.w latach 1835-1836,fragm. i streszczenia podał A.M.Kurpiel,"Pamiętnik Literacki"rocznik 12(1913 r.)s.78 i następne;cz.2-6(na podst.odpisów S.Pigonia i I.Chrzanowskiego, fragm.ogłoszonego przez Kurpiela oraz rękopisów i mikrofilmu brulionów cz.2-5)wyd.J.Komar w zbiorze:Miscellanea z doby Oświecenia nr 2,Wrocław 1965 r."Archiwum Literackie"nr 9
- Oda na podniesienie obelisku w Paryżu dnia 26 października 1836,Paryż 1837 r.przekł.francuski(1837 r.)
- Congrès.Dramat polityczny prozą,powst.około roku 1837,nieukończony,niewydany,autograf:Biblioteka Polska w Paryżu,sygn.495
- Zofia z Czartoryskich Zamoyska,"Kronika Emigracji Polskiej"1837 r.t.6,s.65-72 i wyd.osobne:Zofia Zamoyska,Paryż 1837 r.przedr.L.Dębicki:Puławy t.4,Lwów 1888 r.s.329-336
- Powieść bez tytułu z czasów powstania listopadowego,powst.1839 r.nieukończona,niewydana;streszcz.podał A.M.Kurpiel,"Pamiątkowa księga 1866-1906...",jak wyżej poz.73
- Żywoty znacznych w XVIII w.ludzi,powst.w latach 1839-1840,wyd.A.M.Kurpiel:fragm."Czas"nr z 7 sierpnia 1902;całość wyd.osobno Kraków 1904 r.
- Wspomnienie.(Przedmowa do poematu A.J.Czartoryskiego:"Bard polski"),dat.19 marca 1840,ogł.K.Sienkiewicz:Skarbiec historii polskiej t.1,Paryż 1840 r.s.465;wyd.następne przy edycjach"Barda"Paryż 1840 r.Paryż 1860 r.Brody 1912 r.
- O wolnym mularstwie w Polszcze,wyd.J.Wagnerówna,Kraków 1930 r."Prace Historyczno-Literackie"nr 36,(autorstwo sporne:S.Małachowski-Łempicki przypisuje utwór J.Wilczewskiemu)
- Oblężenie Warszawy w roku 1792.Komedia,brak roku i miejsca wydania,(według"Gazety Rządowej"1794 r.nr 114,s.474:przy wziętym do niewoli pod Maciejowicami Niemcewiczu znaleziono rękopis komedii pt.Powrót z tamtego świata)
- Pamiętniki i dzienniki:a)Pamiętniki czasów moich,powst.1823-1838,wyd.Paryż 1848 r.przekł.angielski(1932 r.)b)Dziennik podróży do Włoch w 1784 r.autograf zaginął w roku 1812 w Neplach;c)Przypomnienia moje.Więzienie moje w krępości nad Nerwą,powst.w marcu 1833 r.niewydane;d)Bitwa pod Maciejowicami,powst.w Ameryce około roku 1800,"Pamiętniki z XVIII w."t.2,Poznań 1862 r.s.51-61;e)Notes sur ma captivité en Russie,powst.1800 r.wyd.K.Sienkiewicz,Paryż 1843 r.przekł.angielski(1844 r.)niemiecki(1843 r.)rosyjski(1895 r.)f)Dziennik z 1796-1799.Pisany po franc. i pol.przekł.polski(1858 r.)angielski(1902 r.)g)Dziennik pięciotygodniowej żeglugi z Ameryki do Europy(4 lipca do 6 sierpnia 1802),tekst nieznany;h)Notatnik z 1804 r.niewydany;i)Notatnik 1804-1807.Dziennik drugiej podróży do Ameryki,wyd.W.W.(Wisłocki),"Przegląd Lwowski"1873 r.zeszyty 1-20,przekł.angielski(1932 r.)j)Voyage à Niagara(1805 r.)przekł.polski(1917 r.)angielski(1960 r.)k)Dziennik kieszonkowy(12 czerwca do 9 listopada 1807),wyd.Wrocław 1960 r.l)Pamiętnik o czasach Księstwa Warszawskiego(1807-1809),wyd.Warszawa 1902 r.m)Pamiętniki 1811-1820,wyd.J.I.Kraszewski,t.1-2,Poznań 1871 r.n)Juljana Ursyna Niemcewicza, podróże historyczne po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 odbyte o)Pamiętniki z 1820-1828,autograf:Biblioteka Czartoryskich,sygn.3514;p)Dziennik z 1822-1831,autograf:Biblioteka Narodowa(BOZ,sygn.919);r)Pamiętniki z 1830-1831 cz.1-3,cz.1 i 3 wyd.A.M.Kurpiel,Kraków 1909 r.s)Dziennik od 12 lipca 1831 do 31 grudnia 1840,całość niewydana;t)Urywek z pamiętnika,autograf znajdował się w Bibliotece Narodowej(zniszczony w 1944 r.)przekł.rosyjski(1903 r.)
Przekłady
- Voltaire:Henriada.2 pieśni,przekład powst.1777 r.niezachowany
- N.Baudot de Juilly:Historia sekretna Jana de Bourbon,książęcia z Karansi cz.1-2,Warszawa 1779 r.(przekł.rozpoczęty w roku 1777;z wierszem dedykowanym A.K.Czartoryskiemu)
- Ch.R.de Caumont de La Force:Historia Małgorzaty z Walezji,królowej Nawarry t.1-4,powst.1778-1781,wyd.Warszawa 1781 r.(tu także kilka wierszy);wyd.następne Kraków 1807 r.
- S.J.de Boufflers:Królowa Golkondy.Powieść,powst.1781 r.wyd.Warszawa 1792 r.(tu także:Herostrat)
- C.A.Guerin de Tencin,A.de Pont de Veyle:Oblężenie miasta Kale.Wiadomość historyczna,Wilno 1782 r.
- Jan Potocki:Podróż do Turek i Egiptu,z przydanym dziennikiem podróży do Holandii podczas rewolucji 1787 r.Warszawa 1789 r.wyd.następne:Podróż do Turcji i Egiptu,wyd.Ż.Pauli,Kraków 1849 r.wyd.P.Smolik,Kraków 1924 r.wyd.L.Kukulski w:Podróże,Warszawa 1959 r.(przekł.poprawiony)
- Alexander Pope:Pukiel włosów ucięty,powst.od 10 listopada do 10 grudnia 1795 w więzieniu w Petersburgu,fragmenty ogł.F.K.Dmochowski w:I.Krasicki:Dzieła poetyckie t.3,Warszawa 1803 r.s.429-462;całość wyd.następne autograf:Biblioteka Raczyńskich,sygn.41(pt.Pierścień włosów przerwany)
- S.Johnson:Historia Rasslasa,królewicza Abisynii,powst.1795-1796,jak wyżej poz.7;wyd.następne
- J.Racine:Atalia,powst.jak wyżej poz.8;wyd.następne wyst.Warszawa 13 stycznia 1816;autograf:Biblioteka Kórnicka,sygn.480
- B.de Saint-Pierre:Chatka indyjska,powst.jak wyżej poz.8,przekład niezachowany
- Voltaire:Co się damom podoba?powst. i wyd.jak wyżej poz.8;wyd.następne
- Plutarch:Życie Katona,powst.jak wyżej poz.8,przekład niezachowany
- A.Pope:Moc muzyki.Oda.Dzieło...w sposobie naśladowniczym przełożone,"Gazeta Warszawska"1801 r.nr 65;"Nowy Pamiętnik Warszawski"1801 r.zeszyt 3,s.233-237;wersja zmieniona wyd.następne
- T.Gray:Elegia pisana na cmentarzu wiejskim,"Rocznik Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk"t.2(1803 r.)s.460 i następne;wyd.następne
- H.Blair:Kazania,przekł.ukończony w 1807 r.niewydany,autograf:Biblioteka Narodowa(BOZ,sygn.918)
- J.Dryden:Uczta Aleksandra,albo władza muzyki.Oda na cześć św.Cecylii,czyt.na posiedzeniu Towarzystwa Przyjaciół Nauk 22 lipca 1809,"Rocznik Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk"t.8(1812 r.)s.247-255;wyd.następne
- H.P.Brougham:Odezwa do sprzymierzeńców i narodu angielskiego o przywrócenie Królestwa Polskiego,powst.1814 r.niewydana,autograf:Biblioteka Raczyńskich,sygn.15,38,107;rękopis:Biblioteka Jagiellońska,sygn.3780
- J.Flavius:Opisanie kościoła Salomona przed zburzeniem go przez cezara Tyta Wespazjana Historia Sabatei Sewi,sławnego oszusta,wyd.
- B.O'Connor:History of Poland,przekł.skrócony,wyd.autograf:Biblioteka Narodowa(BOZ,sygn.1314)
- Q.F.Horatius:Ody,satyry i listy.Przekłady i naśladowania,powst.1830-1839,wyd.jako:Pisma pośmiertne t.1,Lipsk 1867 r.(tu także przekł.z Lukrecjusza i Wergiliusza)
- F.R.Lamennais:Do Polski.Hymn,"Polonia"(Londyn)1832 r.nr 2,s.88 i następne
- U.Foscolo:Groby,przekład powst.12-26 stycznia 1840,wyd.T.Ulewicz w zbiorze:Miscellanea z okresu romantyzmu,Wrocław 1956 r."Archiwum Literackie"nr 1,s.56-63;autograf:Biblioteka Polska w Paryżu,sygn.492;kopia I.Chrzanowskiego w zbiorach S.Pigonia
- utwory Lewisa,Percy'ego,Foscola.
Prace edytorskie
- Zbiór pamiętników historycznych o dawnej Polszcze.Z rękopisów tudzież dzieł w różnych językach o Polszcze wydanych,wraz z listami oryginalnymi królów i znakomitych ludzi w kraju naszym t.1-4,Warszawa 1822 r.t.5,Puławy 1830 r.wyd.następne:t.1-5,wyd.J.N.Bobrowicz,Lipsk 1838-1840,(teksty obcojęzyczne w przekł.Niemcewicza;t.6 wyd.K.Słotwiński,Lwów 1833 r.)
- Diariusz senatu sejmu Królestwa Polskiego 1825 r.t.1-3,Warszawa 1828 r.
- Dzieła poetyczne wierszem i prozą,wyd.J.N.Bobrowicz,t.1-12,Lipsk 1838-1840;zawartość t.1:Rozprawa o bajce;Bajki t.2:Bajki t.3:przekł.z Pope'a;Różne wiersze;Powieści wschodnie;Listy t.4:Pan Nowina;Powrót posła;Jan Kochanowski w Czarnym Lesie t.5:Giermkowie króla Jana;Zbigniew;Jadwiga królowa polska;Kazimierz Wielki t.6:Racine:Atalia;Władysław pod Warną;Różne wiersze;Ułomki z poema Cztery pory życia ludzkiego t.7:Lejbe i Siora;Opisanie kościoła Salomona t.8:Jan z Tęczyna t.1 t.9:Jan z Tęczyna t.2;Dowody historyczne(tu m.in.listy Zygmunta Augusta);Jan Kochanowski;Pamiątka...hrabi na Tęczynie t.10:Johnson:Historia Rasslasa;Dwaj Sieciechowie t.11:Krótka wiadomość o życiu i sprawach generała Washington;O więzieniach publicznych,czyli domach pokuty t.12:Śpiewy historyczne;Mowy pochwalne i pogrzebowe;Obraz życia i czynów Stanisława Staszica.
- Dzieła,wyd.K.Bartoszewicz,t.1-5,Kraków 1883-1886"Wydawnictwa K.Bartoszewicza"nr 17-21;zawartość t.1:Powieści poetyczne;A.Pope:Pukiel włosów ucięty;Voltaire:Co się damom podoba?Wiersze różne t.2:Powrót posła;Giermkowie króla Jana;Pan Nowina;Jan Kochanowski w Czarnym Lesie;Samolub t.3:Kazimierz Wielki;Władysław pod Warną;Zbigniew;Jadwiga;Lejbe i Siora cz.1 t.4:Lejbe i Siora cz.2;Bajki t.5:Jan z Tęczyna.
- Bajki oryginalne,wyd.K.Bartoszewicz,Kraków 1885 r.
- Wybór poezji,Warszawa 1909 r."Biblioteka Uniwersytetu Ludowego i Młodzieży Szkolnej"nr 105;wyd.następne:Warszawa 1922 r.(wybór:9 ballad,9 bajek i 7 wierszy różnych).
- Do K.Radziwiłła z 15 listopada 1782,"Kurier Warszawski"1902 r.nr 303
- Do I.Czartoryskiej z lat 1786-1802,rękopis:Biblioteka Czartoryskich,sygn.1961 Prawdopodobnie z roku 1804,rękopis:Biblioteka Narodowa,nr akc.6939(z Archiwum Wilanowskiego,sygn.216)
- Do Aleksandry Potockiej 55 listów z lat 1787-1831,rękopis:Archiwum Główne Akt Dawnych(Archiwum Wilanowskie,sygn.293)
- Do S.Małachowskiego 2 listy z lat 1788-1791,ogł.B.Gubrynowicz,"Ruch Literacki"1932 r.s.17-19 List ze stycznia 1791 r.druk. jako dedykacja do wyd.Powrót posła,Warszawa 1791 r.
- Do F.Oraczewskiego z 7 września 1789,rękopis:Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego,sygn.6,ogł.L.Kamykowski,"Ruch Literacki"1931 r.nr 8,s.243-244
- Do I.Krasickiego 2 listy z lat 1790-1791,wyd.przedr.Z.Goliński,M.Klimowicz,R.Wołoszyński w:Korespondencja Ignacego Krasickiego t.2,Wrocław 1958 r.s.447-448,507-508
- Do I.Potockiego z lat 1791-1792,rękopis:Ossolineum,sygn.1855/II;fragm.2 listów cyt.A.Goriaczko: Gazeta Narodowa i Obca,Wrocław 1953 r."Instytut Badań Literackich.Studia Historyczno-Literackie"nr 12(s.27-31)57 listów,rękopis:Archiwum Główne Akt Dawnych(Archiwum Wilanowskie,sygn.280);fragm.z lat 1792-1794 ogł.E.Kipa,"Pamiętnik Literacki"rocznik 48(1957 r.)zeszyt 1 List z 29 marca 1803,"Archiwum Wróblewieckie"zeszyt 3,Poznań 1878 r.s.24(datowane błędnie:1813 r.)Prawdopodobnie z roku 1804,rękopis:Biblioteka Narodowa,nr akc.6939(z Archiwum Wilanowskiego,sygn.216)
- List z 24 grudnia 1793,rękopis:Biblioteka Czartoryskich,sygn.2457
- Do A.K.Czartoryskiego z lat 1793-1823,rękopis:Biblioteka Czartoryskich(Archiwum Domowe,Ew.XVII/1109);fragm.cytował A.Aleksandrowicz:J.U.Niemcewicz w Puławach,"Rocznik Lubelski"t.3(1960 r.) i odb.fragmenty z lat 1793-1806 ogł.L.Dębicki:Puławy t.3,Lwów 1888 r.rozdz.5 List z 6 lutego 1798,rękopis:Biblioteka Narodowa,sygn.2674,ogł.A.Wellman-Zalewska w:Podróże po Ameryce,s.431-434 Bruliony listów prawdopodobnie z roku 1804,rękopis:Biblioteka Narodowa,nr akc.6939(z Archiwum Wilanowskiego,sygn.216)
- Do Aleksandra Potockiego(koniuszego)w zbiorze listów z lat 1795-1827,rękopis:Archiwum Główne Akt Dawnych(Archiwum Wilanowskie,sygn.286)
- Do cara Pawła I z 25 czerwca 1797,"Postęp"(Wiedeń)1860 r.zeszyt 2,s.37-38
- Do A.Linowskiego z 17 czerwca 1797(z dopiskiem T.Kościuszki),rękopis:Biblioteka Polska w Paryżu,sygn.48;ogł."Kurier Warszawski"1914 r.nr 46;przedr."Kurier Lwowski"1914 r.nr 56
- Do G.Washingtona z 14 czerwca 1798,ogł.E.Kusielewicz,"Polish Review"1958 r.przedr."J.U.Niemcewicz w Ameryce",Nowy Jork 1961 r.s.62-63
- Do T.Jeffersona 7 listów z lat 1798-1810,ogł.W.M.Kozłowski,"Biblioteka Warszawska"1906 r.t.4,s.272-280 14a.Do żony Zuzanny w Ameryce ponad 200 listów z lat 1799-1833,autografy w zbiorach rodziny Kean w Elizabeth
- Do T.Matuszewicza z roku 1802,"Nowy Pamiętnik Warszawski"t.3(1802 r.)fragmenty przedr.J.W.Gomulicki,"Nowe Książki"1959 r.nr 15
- Do R.Livingstone'a z 14 maja 1803,ogł.E.Kusielewicz,"J.U.Niemcewicz w Ameryce",Nowy Jork 1961 r.s.67-68
- Do Stadnickiej z 24 września 1803,fragmenty ogł.K.Kantecki:Szkice i opowiadania,Poznań 1883 r.s.390;fascimile ogł.H.Biegeleisen:Ilustrowane dzieje literatury polskiej t.5,Wiedeń 1908 r.
- Do A.J.Czartoryskiego 87 listów z lat 1803-1840,ogł.A.J.Czartoryski:Żywot J.U.Niemcewicza,Paryż 1860 r.s.299-453 rękopisy:Biblioteka Czartoryskich,sygn.5447,5478,5504
- Do A.Węgorzewskiej 6 listów z lat 1803-1804,ogł.W.Czapliński,"Zeszyty Wrocławskie"1951 r.nr 2,s.38-42 6 listów z lat 1818-1820,ogł.M.Witkowski,"Pamiętnik Literacki"rocznik 43(1952 r.)zeszyt 3/4
- Do A.Sapieżyny z 18 października 1804,rękopis:Ossolineum,sygn.6524/II 3 listy z lat 1815-1816,ogł.J.A.Czartoryski,jak wyżej poz.18 z 4 sierpnia 1819,rękopis:Biblioteka Czartoryskich(Archiwum Domowe,sygn.Ew.XVII/1473)
- Do T.Vaughana 2 listy z roku 1805,ogł.E.Kusielewicz,"J.U.Niemcewicz w Ameryce",Nowy Jork 1961 r.s.65-66
- Do Uniwersytetu Wileńskiego z 12 lipca 1805,"Gazeta Literacka Wileńska"1806 r.nr 22,szpalta 329-330
- Do K. Kossakowskiej z 23 listopada 1805, "Gazeta Warszawska" 1806; "Gazeta Południowo-Pruska" 1806 nr 24-25; przedr. "Archiwum Wróblewieckie" zeszyt 3, Poznań 1878; przekł. angielski (1965)
- Do K.Luxa z 16 marca 1807,"Orzeł Biały"1820 r.nr 10,s.152-153;przedr."Kurier Polski"1831 r.nr 532,s.789
- Do K.de Bose z 3 października 1807,rękopis:Landesbibliothek w Dreźnie,sygn.e16;ogł.S.Walczak:Memoriał o nowym systemie więzień...s.23-24
- Do A.B.Batowskiego 4 listy z lat 1807-1810,ogł.A.J.Czartoryski,jak wyżej poz.18 1 list ogł.E.Kipa,"Kurier Lwowski"1907 r.nr 604
- Do Jana Śniadeckiego 12 listów z lat 1807-1824,rękopis:Biblioteka Jagiellońska,sygn.3115 4 listy z lat 1809-1811,1831;ogł.M.Baliński:Pamiętniki o Janie Śniadeckim t.2,Wilno 1865 r.
- List z 19 kwietnia 1809,rękopis Instytutu Historii Akademii Nauk ZSRR w Leningradzie(dz.479 Polonica,sygn.67)
- Do nieznanej osoby z 27 grudnia 1811,rękopis:Landesbibliothek w Dreźnie,sygn.e16(mikrofilm w posiadaniu M.Klimowicza)
- Do S.K.Potockiego,rękopisy:Archiwum Główne Akt Dawnych(Archiwum Wilanowskie,sygn.265,268,271,293);fragm.cytował A.Aleksandrowicz,jak wyżej poz.9,s.138
- Do S.B.Lindego z roku 1812,ogł.T.Wierzbowski:Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego t.2,Warszawa 1904 r.s.169
- Do S.Wodzickiego 2 listy z lat 1812,1828;rękopis:Ossolineum,sygn.11655/II
- Do J.Dobrovskiego z 17 lipca 1813,ogł.M.Szyjkowski:Polskie peregrynacje do Pragi i Karlowych Warów,Bydgoszcz 1936 r.s.111
- Do K.A.Varnhagen von Ense z 29 października 1815,ogł.T.Wierzbowski:Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego t.2,Warszawa 1904 r.s.173
- Do L.Kropińskiego z kwietnia 1816 r.ogł.L.Kropiński:Rozmaite pisma,Lwów 1844 r.s.228
- Do G.E.Grodka z roku 1816,rękopis:Biblioteka Jagiellońska,sygn.3097
- Do Józefa Lipińskiego z 3 lutego 1817,ogł.A.J.Czartoryski,jak wyżej poz.18;przedr.Jacek Lipiński:Recenzje teatralne Towarzystwa Iksów,Wrocław 1956 r."Materiały do Dziejów Teatru Polskiego"nr 4,s.578-579
- Do J.Dzierzkowskiego z 3 maja 1818,ogł.W.Jankowski,"Pamiętnik Literacki"rocznik 11(1912 r.)s.454-455
- Do S.Staszica z 20 czerwca 1818,ogł.W.A.Francew,"Ruch Literacki"1932 r.s.268-269 List z 27/30 czerwca 1818,rękopis:Centralne Państwowe Archiwum Akt Dawnych w Moskwie,ogł.T.Nowacki,"Pamiętnik Literacki"rocznik 50(1959 r.)s.174-175
- Do C. i T.Działyńskich 6 listów z lat:1818-1821,1831,1838;rękopis:Biblioteka Kórnicka(Archiwum Działyńskich)Do T.Działyńskiego 3 listy z lat 1827-1828,"Kurier Poznański"1876 r.nr 80
- Do A.Osińskiego 8 listów z lat 1818-1820,ogł.S.Vrtel-Wierczyński,"Pamiętnik Literacki"rocznik 10(1911 r.)s.83-85(część jedynie we fragmentach)2 listy z lat 1819-1820,rękopis:Biblioteka Akademii Nauk USRR Lwów,sygn.794 I;fragmenty ogł.E.Woroniecki,"Kwartalnik Historii Nauki i Techniki"1959 r.nr 4,s.657
- Do J.Zawadzkiego z 8 marca 1819,ogł.T.Turkowski:Materiały do dziejów literatury i oświaty na Litwie i Rusi t.1,Wilno 1935 r.s.354
- Do E.z Kickich Sułkowskiej 2 listy z roku 1821,rękopis:Biblioteka Raczyńskich,sygn.1328(odpis)
- Do P.Wiaziemskiego 5 listów z lat:1821-1822,1824,1827-1828;ogł.S.Fiszman,"Studi in onore di E.Lo Gatto e G.Maver",Florencja 1962 r.przedr.w:Archiwalia Mickiewiczowskie,Warszawa 1962 r.s.50-60
- Do K.Kwiatkowskiego z 7 kwietnia 1822,rękopis:Ossolineum,sygn.12293/II
- Do L.Osińskiego z 11 kwietnia 1822,rękopis:Biblioteka Jagiellońska,sygn.6233 III
- Do J.Glińskiego z 16 lipca 1822,rękopis:Biblioteka Raczyńskich,sygn.336
- Do K.F.Rylejewa z 30 października 1822,ogł.W.E.Jakuszkin,"Wiestnik Jewropy"1888 r.t.11,s.202-203;odpis z notatnika I.Łobojki ogł.S.Fiszman:Z problematyki pobytu Mickiewicza w Rosji,Warszawa 1956 r.s.16-17
- Do różnych osób z lat 1822-1823 w sprawie prenumeraty na Zbiór pamiętników i Podróże historyczne,rękopis:Biblioteka Czartoryskich,sygn.3924
- Do M.Sarneckiego z 13 kwietnia 1823,rękopis:Biblioteka Jagiellońska(Zbiory Górskiego)
- Do K.Koźmiana 3 listy z lat 1824-1826,rękopis:Biblioteka PAN Kraków,sygn.2031
- Do B.Dąbrowskiej z 5 maja 1824,rękopis:Biblioteka Uniwersytetu Poznańskiego,sygn.5–52a.Do J.Buczyńskiego 2 listy z lat 1824-1832,rękopis:Ossolineum,sygn.12295/III
- Do K.Potockiej-Raczyńskiej i E.Raczyńskiego 29 listów z lat:1824,1831-1837,ogł.S.E.Koźmian,K.Morawska,"Kurier Poznański"VIII-IX 1879 r.przedr.w:I z bliska i z daleka,Poznań 1881 r.s.243 i następne(częściowo przekł.z francuskiego)Do K.Raczyńskiej z 26 września 1835,ogł.L.Kurtzmann:Katalog der Raczyński-schen Bibliothek in Posen t.1,Poznań 1885 r.s.28 10 listów z lat 1835-1840,ogł.A.J.Czartoryski,jak wyżej poz.18
- Do B.Thorvaldsena z 22 lutego 1826,ogł.A.Kraushar:Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk t.6,Kraków 1905 r.s.442-443
- Do M.Szymanowskiej z 7 września 1826,rękopis:Biblioteka Muzeum Mickiewicza w Paryżu,sygn.969
- Dwa listy z:4 grudnia 1827 i niedatowany,rękopis:Biblioteka Publiczna Warszawa(zbiory autografów)
- Do T.Wolickiego z 9 września 1828,"Kurier Poznański"1876 r.nr 80
- Do A.Mickiewicza 6 listów z lat 1828-1840,rękopis:Biblioteka Muzeum Mickiewicza w Paryżu,sygn.617;ogł.W.Mickiewicz:Korespondencja A.Mickiewicza t.3-4,Paryż 1876 r. i wyd.następne List z 4 lutego 1836,rękopis jak wyżej,ogł.J.Odrowąż-Pieniążek w zbiorze:Miscellanea z l.1800-1850,Wrocław 1963 r."Archiwum Literackie"nr 7(s.194)
- Do F.Bentkowskiego z 27 marca 1829,ogł.A.Kraushar:Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk t.7,Kraków 1906 r.s.467
- Do H.Lubomirskiego z 28 listopada 1829,ogł.A.Kraushar:Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk t.7,Kraków 1906 r.s.483
- Do W.Oleszczyńskiego z lutego 1830 r.ogł.A.Kraushar:Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk t.7,Kraków 1906 r.s.488
- List z maja 1830 r.fascimile ogł.A.Kraushar:Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk t.7,Kraków 1906 r.s.341
- Do P.Mohrenheima z 4 maja 1830,ogł.A.Kraushar:Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk t.7,Kraków 1906 r.s.496-497
- Do Ł.Gołębiowskiego z 21 czerwca 1830,fragmenty ogł.A.Kraushar:Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk t.7,Kraków 1906 r.s.372
- Do F.K.Druckiego-Lubeckiego z 12 lipca 1830,ogł.A.Kraushar:Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk t.7,Kraków 1906 r.s.499
- Do F.K.Preka z 21 sierpnia 1830,rękopis:Ossolineum,sygn.897/I
- Do A.Oleszczyńskiego z roku 1830,rękopis:Ossolineum,sygn.12167/III
- Do J.Wodzickiego z roku 1830,rękopis:Ossolineum,sygn.11746/II
- Do J.Chłopickiego z 17 grudnia 1830,ogł.A.M.Kurpiel,"Kwartalnik Historyczny"1902 r.s.591-592
- Do Rady Municypialnej w Warszawie z 14 lutego 1831,ogł.A.Kraushar:Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk t.8,Kraków 1907 r.s.25
- Do H.J.T.Palmerstona z 27 września 1831,rękopis:Biblioteka Polska w Paryżu,sygn.359 z 10 października 1831,rękopis:jak wyżej sygn.360
- Do K.Kniaziewicza 3 listy z roku 1831,rękopis:jak wyżej sygn.357
- Do T.Morawskiego z roku 1831,rękopis:Ossolineum,sygn.12039/II fragm.2 listów z roku 1832,"Pielgrzym Polski":2 grudnia 1832,6 stycznia 1833
- Do posłów Misji Polskiej w Paryżu 10 listów z lat 1831-1832,rękopis:Biblioteka Polska w Paryżu,sygn.359-361
- Do A.Sułkowskiego z 5 stycznia 1832,rękopis:Biblioteka Raczyńskich,sygn.1328(odpis)
- Do A.Klewańskiego z lat 1832-1841,rękopis:Biblioteka Czartoryskich,sygn.849
- Do T.Attwooda z 5 czerwca 1832,rękopis:Biblioteka Raczyńskich,sygn.1809
- Do różnych osób z lat 1832-1841,rękopis:Biblioteka Czartoryskich,sygn.5505,(tu także:Notaty o urodzeniu J.U.Niemcewicza,jego rodzicach i stosunkach z familią)78a.Do A.Witwickiego z 5 lutego 1833,rękopis:Biblioteka Muzeum Mickiewicza w Paryżu,sygn.1017;streszczenie J.Odrowąż-Pieniążek w zbiorze:Miscellanea z l.1800-1850,Wrocław 1963 r."Archiwum Literackie"nr 7(s.195)
- Do K.Forstera z 21 października 1833,fragmenty ogł.A.Knot,"Rocznik Zakładu Narodowego im.Ossolińskich"t.3(1948 r.)s.120
- Do przewodniczącego francuskiej Izby Deputowanych z 7 stycznia 1834,rękopis:Biblioteka Raczyńskich,sygn.1809
- Do Polaków w Stanach Zjednoczonych A.P.z 1835 r."Gazeta Wielkiego Księstwa Poznańskiego"1835 r.s.403
- Do S.Witwickiego 2 listy z lat 1836-1837,rękopis:Biblioteka Muzeum Mickiewicza w Paryżu,sygn.1017;ogł. i streszczenie podał J.Odrowąż-Pieniążek,jak wyżej poz.58,s.195-196 List z roku 1837,ogł.W.Mickiewicz w: Korespondencja A.Mickiewcza,jak wyżej poz.58 2 listy z lat 1838-1839,rękopis:Biblioteka Muzeum Mickiewicza w Paryżu,sygn.778;ogł.J.Odrowąż-Pieniążek,jak wyżej s.194 List z 24 marca 1841,ogł.S.Witwicki,"Przyjaciel Ludu"1841 r.s.402
- Do E.Januszkiewicza z roku 1837,rękopis:Ossolineum,sygn.11910/III 83a.Do A.de Lamartine z 12 lutego 1837,rękopis:Biblioteka Polska w Paryżu,sygn.495
- Do E.B.z redakcji Przyjaciela Ludu z roku 1838,fascimile fragm.podał"Przyjaciel Ludu"1838 r.s.384
- Do H.Błotnickiego,rękopis:Biblioteka Czartoryskich(Archiwum Domowe Ew.XVII/1473);fragm.z roku 1839 cyt.A.Aleksandrowicz,jak wyżej poz.9,s.149
- Do W.Zamoyskiego z 19 stycznia 1840,rękopis:Biblioteka Kórnicka(Archiwum Zamoyskich,sygn.3)
- Do A.Thiersa z 21 kwietnia 1840,ogł.A.Kraushar:Okruchy przeszłości,Warszawa 1913 r.s.270-271
- Do J.N.Bobrowicza z 3 czerwca 1840,"Przegląd Lwowski"1872 r.t.4,s.322
- Do L.Sapiehy z 8 maja 1841,rękopis:Biblioteka Uniwersytetu Poznańskiego,sygn.27
- Do J.Falkenhagen Zaleskiego,rękopis:Biblioteka Jagiellońska,sygn.3774
- Do J.Grabowskiego,rękopis:Ossolineum,sygn.4187/II
- Do K.z Tańskich Hoffmanowej i K.Hoffmana,rękopis:Biblioteka PAN Kraków,sygn.121
- Do A.Pstrokońskiego,rękopis:Biblioteka Czartoryskich,sygn.3303
- Do K.Lacha Szyrmy,rękopis:Biblioteka Czartoryskich,sygn.5521
- Do J.Wybickiego,ogł.J.Jastrzębska:Kilka listów z epoki Legionów,Lwów 1903 r.
- Do nieznanej osoby,rękopis:Biblioteka Narodowa,sygn.702
- Od I.Krasickiego 3 listy z lat 1791-1792,ogł.jak wyżej poz.6–97a.Od S.Trembeckiego bilet wizytowy z roku 1794,"Kronika Rodzinna"1884 r.s.738
- Od T.Jeffersona 6 listów z lat 1798-1807,ogł.W.M.Kozłowski,jak wyżej poz.14 List z 15 grudnia 1813,ogł.E.Kusielewicz,jak wyżej poz.14;fascimile ogł.J.W.Hoskins,jak wyżej poz.14,s.234-235
- Od G.Washingtona z 15(18)czerwca 1798,wyd.J.C.Fitzpatrick w:The Writings of George Washington,Waszyngton 1941 r.rękopis(odpis)w zbiorach rodziny Niemcewicza w Elizabeth
- Od żony Zuzanny 5 listów z lat 1802 i 1831,rękopis(odpis)jak wyżej;inform.M.J.E.Budka,"Pamiętnik Literacki"rocznik 56(1965 r.)zeszyt 3
- Od I.Potockiego z 25 kwietnia 1803,rękopis:Archiwum Główne Akt Dawnych(Archiwum Wilanowskie,sygn.178)
- Od S.Małachowskiego 2 listy z roku 1807,ogł.B.Gubrynowicz,jak wyżej poz.4
- Od L.Platera z 8 marca 1819,ogł.T.Turkowski,jak wyżej poz.42
- Od J.Dzierzkowskiego z roku 1820,fragmenty ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.5,s.107
- Od K.F.Rylejewa z 11 września 1822(po polsku),ogł.A.Kraushar Obrazy i wizerunki historyczne,Warszawa 1906 r.s.330-331(fascimile);fragmenty przedr."Kamena"1946 r.nr 1/3,s.36
- Od J.A.Czartoryskiego,rękopisy:Biblioteka Czartoryskich,sygn.5450,5452,5462,5472;fragm.listu z 17 września 1822 ogł.B.Gubrynowicz,"Pamiętnik Literacki"rocznik 21(1924/1925),s.288
- Od K.Brodzińskiego z 14 grudnia 1825,ogł.B.Gubrynowicz,jak wyżej
- Od A.Malczewskiego z roku 1825,ogł.jako dedykacja do książki:A.Malczewski:Maria,Warszawa 1825 r. i wyd.następne
- Od A.Mickiewicza 3 listy z lat 1827-1833,wyd.w:A.Mickiewicz:Dzieła t.14-15,Warszawa 1955 r.
- Od J.P.Norblina z 18 września 1827,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.6,s.448-450
- Od H.Storcha z 5 lutego 1828,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.442-443
- Od M.A.Jullien 2 listy z lat 1828-1829,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.446-447
- Od P.Koeppena z 22 maja 1828,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.453-454
- Od I.Simonowa z 19 sierpnia 1828,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.457-458
- Od P.Mohrenheima z 15 września 1828,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.458-459
- Od A.Fredry z 5 stycznia 1829,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.463
- Od T.Wolickiego z 23 stycznia 1829,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.469-470
- Od A.Humboldta z 3 marca 1829,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.466-467
- Od T.Bułharyna 3 listy z lat 1829-1830,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.312-313,464;t.8,s.252-253,395-396
- Od J.B.Saya z 8 kwietnia 1829,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.467-468
- Od A.Bronikowskiego z 29 kwietnia 1829,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.470-471
- Od J.S.Bandtkiego z 16 maja 1829,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.471
- Od F.Siarczyńskiego z 6 czerwca 1829,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.472
- Od J.Berzeliusa z 6 lipca 1829,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.475
- Od W.Żukowskiego z 18 lipca 1829,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.206,475-476
- Od W.Oleszczyńskiego 2 listy z lat 1829-1830,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.476-477,486-487
- Od J.N.B.d'Abrahamsona z 6 listopada 1829,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.479-480
- Od S.Dunin Borkowskiego 3 listy z lat 1829-1830,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.378-379,471,478
- Od J.Korzeniowskiego z 7 stycznia 1830,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.279, 485
- Od A.Bieńkowskiego z 4 lutego 1830,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.487-488
- Od K.Oekonomidesa z 10 lutego 1830,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.493-494
- Od K.Rottecka z 10 marca 1830,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.493-494
- Od J.P.Safarika z 1 kwietnia 1830,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.324-325,495
- Od Jana Śniadeckiego z 10 maja 1830,fascimile ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.344
- Od B.Kopitara z 24 maja 1830,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.378,498
- Od B.Trentowskiego z 10 sierpnia 1830,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.392-394
- Od J.Jungmanna z 10 września 1830,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.500
- Od A.K.Batowskiego z 18 września 1830,ogł.A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.501-502;t.8,s.266-267
- Od posłów Misji Polskiej w Paryżu 4 listy z roku 1831,rękopisy:Biblioteka Polska w Paryżu,sygn.357,360
- Od markiza de Lafayette 4 listy z lat 1831,1834;rękopis(odpis)w zbiorach rodziny Niemcewicza w Elizabeth,(inform.M.J.E.Budka,jak wyżej poz.100)
- Od E.Livingstone'a,ministra pełnomocnego Stanów Zjednoczonych we Francji,z 24 maja 1831;rękopis jak wyżej
- Od J.Backhouse'a,sekretarza lorda Palmerstona,4 listy z lat 1831-1833;rękopis jak wyżej poz.140
- Od K.Kniaziewicza z 7 września 1831,rękopis:Biblioteka Polska w Paryżu,sygn.358 Inne listy Kniaziewicza,rękopis jak wyżej sygn.482
- Od W.Irwinga z roku 1831;rękopis(odpis)w zbiorach rodziny Niemcewicza w Elizabeth,(inform.jak wyżej poz.100)
- Od W.Tyszkiewicza z 1 lutego 1832,rękopis:Biblioteka Polska w Paryżu,sygn.361
- Od T.Campbella 2 listy:z 19 czerwca 1832 i bez daty;rękopis(odpis)w zbiorach rodziny Niemcewicza w Elizabeth,(inform.jak wyżej poz.100)
- Od J.C.Stapletona z 28 listopada 1832,rękopis jak wyżej
- Od Sary S.Baker,wdowy po pasierbie Niemcewicza,2 listy z roku 1833(dat.30 maja,opisuje śmierć i pogrzeb żony Niemcewicza);rękopis jak wyżej poz.146
- Od Julii Ursin Niemcewicz Kean,wnuczki żony Niemcewicza,3 listy z lat:1833-1834,1836;rękopis jak wyżej poz.146
- Od P.J.D.d'Angersa z 28 stycznia 1834;rękopis jak wyżej poz.146
- Od lorda Dudleya Stuarta 5 listów z lat:1834,1837,1840;rękopis jak wyżej poz.146
- Od E.Lyttona Bulwera z 22 czerwca 1834;rękopis jak wyżej poz.146
- Od A.Klewańskiego z lat:1835-1836,1838,rękopis:Biblioteka Czartoryskich,sygn.Ew.3212
- Od F.Grzymały,rękopisy w papierach Grzymały z lat 1835-1858 w Bibliotece Polskiej w Paryżu,sygn.466
- Od A.de Lamartine'a z 15 lutego 1837,rękopis jak wyżej,sygn.492;ogł.L.Płoszewski,"Pamiętnik Literacki"rocznik 21(1924/1925),s.295 Ze stycznia 1841 r.rękopis(odpis)w zbiorach rodziny Niemcewicza w Elizabeth,(inform.jak wyżej poz.100)
- Od wnuka żony,Johna Keana,2 listy z lat 1837-1838;rękopis jak wyżej
- Od Hamiltona Fisha z 1 lipca 1839;rękopis jak wyżej
- Od pani Thomson Hankey 2 listy z:2 października(1839) i 20 października 1840;rękopis jak wyżej poz.156
- Od księcia Hamiltona(brak daty);rękopis jak wyżej poz.156
- Od P.J.Berangera z 1 marca(brak roku);rękopis jak wyżej poz.156
- Testament Niemcewicza z 3 maja 1807 oraz odpisy dokumentów dot.naturalizacji pisarza w Stanach Zjednoczonych,z roku 1806;rękopis jak wyżej poz.156
- Testament,powst.12 grudnia 1838,uzup.22 lipca 1840,ogł.A.J.Czartoryski jak wyżej poz.18,s.292-295
- Dyplom członkowski Amerykańskiego Towarzystwa Filozoficznego w Filadelfii z roku 1804;dyplom członkowski Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk;reprodukcje podał A.Kraushar,jak wyżej poz.54,t.7,s.277-281
- Rachunki i spisy garderoby z lat 1798-1799,wyd.A.Wellmann-Zalewska,jak wyżej poz.9
- On Reading Gibbon Inetrpolation from Manuscript Notebook Numbered VIII;General Notes and Quotationis from Cover Leaves of Notebooks Numbered II,IV,V,VII and VIII;Lists,Expense Accounts and Calculations from Notebooks Numbered III,IV,V,VI,VII and VIII,wyd.M.J.E.Budka w:Under Their Vine and Fig Tree...jak wyżej poz.23 Appendices,(oryginały w zbiorach rodziny Kean w Elizabeth).
Opracowania poświęcone działalności Niemcewicza
Zarysy monograficzne
A.J.Czartoryski:Żywot J.U.Niemcewicza,Paryż 1860 r.K.Zbyszewski:Niemcewicz od przodu i tyłu;fragm.Niemcewicz w więzieniu,"Prosto z mostu"1939 r.nr 5;całość wyd.ze wstępem S.Mackiewicza,Warszawa 1939 r.
Biografie i pamiętniki(wybór)
J.Potocki:Pochwała J.U.Niemcewicza,"Rocznik Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk"t.8(1812 r.)J.Kochański:Do J.Niemcewicza,"Pamiętnik Warszawski"t.12(1818 r.)s.219-222"Kurier Litewski"1819 r.nr 146(O pobycie Niemcewicza w Wilnie)F.S.Dmochowski:Do J.Niemcewicza od uczniów Uniwersytetu Warszawskiego,"Tygodnik Polski"1820 r.t.1,s.169-170 S.Jaszowski:Wiersz z powodu mianowania J.U.Niemcewicza prezesem Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk,"Rozmaitości"1827 r.nr 8 T...Z...Niemcewicz,"Rozmaitości"1827 r.nr 15 F.R.(Rodecki):Wiersz do J.U.Niemcewicza,Warszawa 1830 r.Krótkie wspomnienie dawnych czynów J.U.Niemcewicza,"Goniec Krakowski"1831 r.nr 4 Niemcewicz w Birmingham,w:Zdanie sprawy z czynności Komitetu Narodowego Polskiego(red.J.Lelewel),Paryż 1832 r.s.192 J.Straszewicz:Les Polonais et les Polonaises de la Revolution du 29 novembre 1830,Paryż 1832 r.przekł.niemiecki(1832-1837),włoski(1833-1834)F.W.Thomas:The Polish Chiefs t.2,Nowy Jork 1832 r.Katalog książek w różnych językach z księgozbioru J.U.Niemcewicza,Poznań 1833 r.Wiadomość o pobycie J.U.Niemcewicza w Glasgowie,"Rozmaitości"1833 r.nr 1 A.Magier:Estetyka miasta stołecznego Warszawy,ukończona około roku 1833,wyd.H.Szwankowska,komentarz historyczno-literacki oprac.J.W.Gomulicki,Wrocław 1963 r.A.Mickiewicz:(Toast na cześć J.U.Niemcewicza 31 XII 1834 w Paryżu),"Czas"1871 r.nr 294;przedr.w:Dzieła wszystkie t.11,Warszawa 1933 r.s.483-485 Kilka słów o Niemcewiczu,"Tygodnik Litewski"1840 r.S.Wodzicki:Wspomnienia z przeszłości od r.1788 do r.1840,Kraków 1873 r.s.179 A.J.Czartoryski:Odezwa do ziomków(w sprawie uczczenia pamięci J.U.Niemcewicza),Paryż 1841 r.M.M.(Motty):O J.U.Niemcewiczu,"Orędownik Naukowy"1841 r.nr 25 S.Witwicki:Jeszcze słów kilka o J.U.Niemcewiczu,"Orędownik Naukowy"1841 r.nr 25 S.Witwicki:J.U.Niemcewicz,"Przyjaciel Ludu"1841 r.nr 51 S.Witwicki:(Notatki z opowiadań Kniaziewicza i Niemcewicza,powst.prawdopodobnie około roku 1841),"Kronika Rodzina"1884 r.nry 13-17,21,23-24 K.Lach Szyrma:Mowa w rocznicę śmierci śp.J.U.Niemcewicza,Paryż 1842 r.S.Witwicki:Wieczory pielgrzyma t.2,Paryż 1842 r.s.354-361 i wyd.następne.
Opracowania twórczości o charakterze ogólnym(wybór)
L.Borowski:Uwagi nad poezją i wymową pod względem ich podobieństwa i różnicy,z ćwiczeniami w niektórych gatunkach stylu,Wilno 1820 r.A.Lange:O romantyzmie przed Mickiewiczem,"Życie"1898 r.nr 31-37;przedr."Głos"1899 r.t.2 A.Szycówna:Pedagogia samorodna w poezjach Niemcewicza,"Tygodnik Polski"1899 r.nr 39 J.Klaczko:J.U.Niemcewicz,"Biesiada Literacka"1903 r.nr 6-7,20 H.C.(Cepnik):J.U.Niemcewicz,"Naród"1906 r.nr 13 A.Kraushar:O naukowości polskiej w l.1821-1861,"Przegląd Poranny"1909 r.nr 12 M.Szyjkowski:Osjan w Polsce na tle genezy romantycznego ruchu,"Rozprawy AU.Wydział Filologiczny"t.52(1913 r.) i odb.(Kraków 1912 r.)W.Włoch:Polska elegia patriotyczna w epoce rozbiorów,Kraków 1916 r."Prace Historyczno-Literackie"nr 6 M.Szyjkowski:Dzieje polskiego upiora przed wystąpieniem Mickiewicza,"Rozprawy AU.Wydział Filologiczny"t.55(1917 r.)
Opracowania poszczególnych utworów(wybór)
D.Żebrowski:Rozprawa o dwóch pierwszych wysokości źródłach,"Miesięcznik Połocki"1818 r.t.2,s.128-129(Dzieje panowania Zygmunta III.Rec.)F.Siarczyński,"Pszczoła Polska"1820 r.(autograf rękopisu Ossolineum sygn.5684/II)Uwagi niektóre nad rozbiorem Dziejów Zygmunta III w Pszczole lwowskiej,"Pamiętnik Warszawski"t.17(1820 r.)s.422(Zbiór pamiętników historycznych.Rec.)"Gazeta Litewska"1822 r.nr 8,s.93-95 L.Siemieński:Improwizowana literatura i podróże historyczne J.U.Niemcewicza,w:Kilka rysów literatury i społeczeństwa od r.1848-1858 t.2,Warszawa 1859 r.(Horacjusza Ody,satyry i listy,Rec.)W.Miłkowski,"Przegląd Tygodniowy"1867 r.nr 33,s.262-263 K.Kantecki:Z autografów Biblioteki Poturzyckiej,"Przewodnik Naukowy i Literacki"1878 r.(Dzieła,Rec.)S.Matusiak,"Przegląd Powszechny"1885 r.t.4,s.100 S.Nowiński:O bajkach J.U.Niemcewicza,"Biblioteka Warszawska"1888 r.t.1-3 A.M.Kurpiel:O nieznanych utworach Niemcewicza,"Sprawozdania AU"t.8(1903 r.)nr 4 Małpa na reducie.Ze wspomnień warszawskich,(Geneza bajki Niemcewicza),"Gazeta Świąteczna"(Lwów)1904 r.nr 5.I.Chrzanowski:(Żywoty znacznych w XVIII w.ludzi,Rec.)"Książka"1905 r.s.225 I.Chrzanowski:Pieśń wygnańca,"Myśl Polska"1906 r.nr 35;"Słowo Polskie"1906 r.nr 585;przedr.w:Z epoki romantyzmu,Kraków 1918 r.I.Chrzanowski:Stosunek rękopisu Barda polskiego(1795 r.)do jego pierwodruku(1840 r.)"Sprawozdanie z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego"1908 r.A.M.Kurpiel:Nieznane utwory J.U.Niemcewicza,"Pamiętnik Literacki"rocznik 7(1908 r.)(Puławy,Rec.)"Kurier Poznański"1908 r.nr 21;K.Wojciechowski,"Pamiętnik Literacki"rocznik 7(1908 r.)"Ziemia Lubelska"1908 r.nr 37-38 I.Chrzanowski:Dwa nieznane paszkwile Niemcewicza w:Z dziejów satyry polskiej XVIII w.Warszawa 1909 r.A.Kraushar:Stulecie pamfletu obyczajowego Niemcewicza(1812-1912),"Kurier Warszawski"1912 r.nr 1;przedr.w:Okruchy przeszłości,Warszawa 1913 r.W.Włoch:Kto jest autorem przeróbek w pierwodruku Barda polskiego Adama Czartoryskiego?,"Pamiętnik Literacki"rocznik 15(1917 r.)
Utwory dramatyczne
(Władysław pod Warną.Polemiki i recenzje teatralne):"Gazeta Korespondenta Warszawskiego"XI-XII 1810 r."Gazeta Warszawska"XI-XII 1810 r.X."Gazeta Warszawska"1815 r.nr 102,przedr.J.Lipiński:Recenzje teatralne Towarzystwa Iksów,1815-1819,Wrocław 1956 r."Materiały do Dziejów Teatru w Polsce"nr 4,s.106-107;"Pamiętnik Warszawski"1817 r.s.464-488.(Jadwiga.Recenzje teatralne):"Gazeta Korespondenta Warszawskiego"1814 r.nr 104;"Gazeta Poznańska"1815 r.nr 1;X."Gazeta Korespondenta Warszawskiego"1815 r.nr 54,przedr.J.Lipiński jak wyżej s.26-28;S.P.List do Pana X."Gazeta Warszawska"1815 r.nr 69,przedr.J.Lipiński jak wyżej s.407-408;X."Gazeta Korespondenta Warszawskiego"1816 r.nr 41,"Gazeta Warszawska"1816 r.nr 41,przedr.J.Lipiński jak wyżej s.158-160;X."Gazeta Korespondenta Warszawskiego"1817 r.nr 6,przedr.J.Lipiński jak wyżej s.237-239;"Gazeta Codzienna Narodowa i Obca"1818 r.nr 57;X."Gazeta Korespondenta Warszawskiego"1818 r.nr 96,"Gazeta Warszawska"1818 r.nr 96,przedr. J.Lipiński jak wyżej s.338-340;K."Gazeta Warszawska"1821 r.nr 168;"Kurier dla Płci Pięknej"1823 r.t.2,nr 3,s.24;"Kurier Warszawski"1823 r.nr 54,82;T."Gazeta Warszawska"1823 r.nr 58.
Powrót posła
J.Suchorzewski:(Mowa na sesji sejmowej w dniu 17 stycznia 1791,żądająca sądu nad Niemcewiczem z powodu wystawienia Powrotu posła),Warszawa brak roku wydania(streszcz."Gazeta Narodowa i Obca"21 stycznia 1791;Diariusz sejmu ordynaryjnego...Warszawa 1791 r.)A.Tyszyński:Komedia polska w XVIII w."Biblioteka Warszawska"1870 r.t.3,s.427-433;przedr.w:Wizerunki polskie,Warszawa 1875 r.W.Kalinka:Sejm Czteroletni t.2,Lwów 1881 r.s.168 i następne J.Wójcik:(Wstęp do)Powrót posła,Lwów 1893 r."Biblioteka dla Młodzieży"nr 9 J.Flach,"Przedświt"1901 r.s.105 Or-Ot(A.Oppman):Prolog do Powrotu posła J.U.Niemcewicza,"Kurier Kaliski"1905 r.nr 201 J.Michalski:(Wstęp do)Powrotu posła,Warszawa 1908 r.B.Gubrynowicz,"Gazeta Lwowska"12 października 1911 r.W.Tokarz:Zakaz wystawienia Powrotu posła na scenie warszawskiej,"Goniec Poranny i Wieczorny.Kalendarz ilustrowany na rok 1914"(1913 r.)
Śpiewy historyczne
K.Koźmian:Raport o Śpiewach historycznych Niemcewicza(powst.1807-1815),w:Pisma prozą,Kraków 1888 r.s.323 i następne J.Lelewel:Śpiewy historyczne J.U.Niemcewicza pod względem historii uważane,"Dziennik Wileński"1817 r.t.5,s.266-292,296;wyd.osobne uzup.Warszawa 1817 r.przedruk w wyd.Śpiewy historyczne,Kraków 1835 r.także Lwów 1849 r.przedr.w:Rozbiory dzieł...Poznań 1844 r.s.57-86;Materiały do dziejów polskich,Poznań 1847 r.s.57-86;Polska,jej dzieje i rzeczy jej t.17,Poznań 1865 r.s.57-86"Gazeta Literacka"1822 r.nr 29,s.95-96"Teraźniejszość i Przyszłość"(Paryż)1843 r.zeszyt 1,s.16-17 Korespondencja Lubeckiego(powst.przed rokiem 1846),wyd.S.Smolka,t.2,Kraków 1909 r.s.462-474(M.Dzieduszycki):Zbigniew Oleśnicki t.1-2,Kraków 1853-1854;porównaj"Przegląd Poznański"t.20(1855 r.)K.W.Wójcicki,"Biblioteka Warszawska"1877 r.t.1(recenzja wyd.z roku 1859)A.Kraushar:Niemcewicz i Rylejew,"Przegląd Literacki.Dodatek do Kraju"1889 r.W.Czermak:(Wstęp i objaśnienia do)Śpiewy historyczne,Lwów 1895 r."Wyd.Macierzy Polskiej"nr 65 A.Kraushar:Rylejew i Niemcewicz,"Kraj"1904 r.nr 11;przedr.w:Obrazki i wizerunki historyczne,Warszawa 1906 r.W.Jankowski:Geneza i dzieje Śpiewów historycznych Niemcewicza,"Pamiętnik Literacki"rocznik 9(1910 r.)A.Kraushar:Senator Nowosilcow i cenzura za Królestwa Kongresowego(1819-1829),Kraków 1911 r."Miscellanea Historyczne"nr 54 L.Płoszewski:Pierwsza recenzja Śpiewów historycznych(z roku 1809),"Pamiętnik Literacki"rocznik 14(1917 r.)s.276-290.
Powieści
(Lejbe i Siora.Recenzja),"Wanda"1821 r.t.1,s.369-383 Philopolski(T.Dzieduszycki):Uwagi nad powieścią Niemcewicza Jan z Tęczyna,"Rozmaitości"(Lwów)1825 r.nr 27-28 J.M.Ossoliński:Nieszczęśliwe zaloty Jana Chrzciciela Tęczyńskiego z Cecylią królewną szwedzką,"Czasopism Naukowy Księgozbioru Publicznego im.Ossolińskich"1829 r.zeszyt 2 O rękopisie powieści Sierota mniemana,"Czas.Dodatek Miesięczny"t.11(1858 r.)S.Tarnowski:Romans polski w początku XIX w."Przegląd Polski"II 1871 r. i odb.(Jan z Tęczyna.Recenzja),"Kronika Rodzinna"1878 r.s.152(Jan z Tęczyna.Recenzja),"Echo Muzyczne,Teatralne i Artystyczne"1886 r.nr 157"Kronika Rodzinna"1887 r.s.639(o Lejbe i Siora)A.Nowicki:Nieszczęścia występnej zalotności.Nieznana powieść J.U.Niemcewicza,"Przegląd Literacki.Dodatek do Kraju"1887 r.nr 50-51;"Przewodnik Naukowy i Literacki"1888 r.T.Jeske-Choiński:Historyczna powieść polska,Warszawa 1889 r.s.15 i następne B.Gubrynowicz:Romans w Polsce za czasów Stanisława Augusta,Lwów 1904 r.A.M.Kurpiel:Dwie nieznane powieści J.U.Niemcewicza,"Pamiątkowa księga 1866-1906.Prace byłych uczniów S.hr.Tarnowskiego"t.1,Kraków 1904 r.(Mniemana sierota i Władysław Bojomir)B.Czarnik:Spór literacki o Jana z Tęczyna,"Pamiętnik Literacki"rocznik 4(1905 r.)rocznik 5(1906 r.) i odb.H.Galle:Żydzi w beletrystyce dzisiejszej,"Biblioteka Warszawska"1905 r.t.1 K.Wojciechowski:Zagadnienia społeczne w powieści polskiej w w.XVIII i w początkach w.XIX"Sprawozdanie Gimnazjum VI we Lwowie za rok szkolny 1905/06",s.1-35 i odb.(Lwów 1906 r.)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz