Właściwie Krzysztof Jaxa-Chamiec(ur.2 lutego 1930 w Andrudze,zm.11 października 2001 w Warszawie)polski aktor,teatralny,filmowy i telewizyjny.
Życiorys
Urodził się 2 lutego 1930 we wsi Andruga(ukr.Андруга)w gminie Włodzimierzec,powiat Sarny,Województwo wołyńskie,na Wołyniu.Obecnie Rejon krzemieniecki Obwodu tarnopolskiego.Syn ziemianina i hodowcy rolnego Bronisława Jaxy-Chamca i Jadwigi Chamiec z domu Mierzejewskiej,pisarki.W latach 1945–1948 mieszkał w Bystrzycy Kłodzkiej,gdzie jego matka była nauczycielką języka polskiego i francuskiego.Po II wojnie światowej był dwukrotnie aresztowany za przynależność jego rodziny do AK,najpierw przez Rosjan,a następnie przez UB.Ukończył studia ekonomiczne na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.1 marca 1949 zadebiutował w lubelskim Teatrze Muzycznym,gdzie grał do 1951 r.Później przeniósł się do Szczecina,gdzie występował w Teatrze Polskim(1951–1952).W latach 1952–1953 grał w Teatrze im.Aleksandra Fredry w Gnieźnie,a w latach 1954–1955 w Teatrze im.Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu.W 1954 r.zdał aktorski egzamin eksternistyczny w PWST w Krakowie.W latach 1955–1957 ponownie aktor Teatrów Dramatycznych w Szczecinie.Występował na deskach Starego Teatru(1957–1959) i Teatru im.Juliusza Słowackiego w Krakowie(1959-62),a następnie w Teatrze im.Stefana Jaracza w Łodzi(1962–1967).Od 1967 r.związany z teatrami warszawskimi:Klasycznym(1967–1968),Ateneum(1968–1971),Narodowym(1971–1974 i 1981–1990),Polskim(1974–1981),Na Woli(1990–1991)oraz z Centrum Sztuki im.Stanisława Ignacego Witkiewicza(1991–1992).Występował w Teatrze Telewizji i Teatrze Sensacji"Kobra"oraz w Teatrze Polskiego Radia.
Teatr jest dla aktora nie wysychającym źródłem emocji.Nawet jeśli
chwilowo mam go dosyć,po pewnym czasie powraca jeszcze silniejsza
fascynacja.Liczyłem,że w końcu się od niej uwolnię,ale nic z tego!Udaje mi się to tylko do momentu,póki nie wejdę do teatru.Alina Budzińska,"Rodzynki,migdały",Katowice:KAW,Katowice,1986 r.
Na ekranie filmowym zadebiutował w 1961 r.rolą hrabiego Alfreda Łaskiego w Komediantach Mari Kaniewskiej.Wystąpił w kilkudziesięciu filmach polskich i zagranicznych.Jego emploi(męski,wyniosły,pewny siebie)predestynowało go do grania ról
mundurowych,zwłaszcza oficerów,ludzi wykształconych,dyplomatów,arystokratów,cudzoziemców;często odtwarzał postaci historyczne.Członek SPATiF-ZASP,w latach 1957–1982 członek Zarządu Oddziału Warszawskiego tego stowarzyszenia.W latach stanu wojennego
aktor działał jako organizator„nowego”ZASP-u,„związku cechowego”(jak to sam określa),powołanego wówczas wraz z innymi,podobnymi„cechami”a warto przypomnieć,że inspirację do sprowadzenia związków
twórczych do funkcji cechów,czyli stowarzyszeń rzemieślniczych,zawdzięczał reżim stanu wojennego koncepcjom niemieckim z lat 30,kiedy
analogicznym sposobem rozprawiano się z niewygodnymi organizacjami
intelektualistów i artystów.W tychże latach 80,otrzymał Chamiec
szereg wysokich odznaczeń(Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski(1984 r.)srebrny medal„Za Zasługi dla Obronności Kraju”(1985 r.)Złoty
Ekran(1983 r.)Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia(1985 r.)nagroda na Opolskich Konfrontacjach Teatralnych(1986 r.)Nagroda
Prezydenta Warszawy(1986 r.))Reakcję środowiska na„zasługi”jednego ze
swych przedstawicieli,opisuje sam Chamiec w wywiadzie zamieszczonym w
książce"Komedianci.Rzecz o bojkocie"wywiad dominuje
rozgoryczenie aktora,spowodowane ostracyzmem społeczności teatralnej dawni przyjaciele na jego widok przechodzili na drugą stronę ulicy,albo
mijali go,udając,że nie widzą.Zmarł na raka płuc,a został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu w Krężnicy Jarej k.Lublina.
Życie prywatne
Był synem Jadwigi Chamiec i Bronisława Jaxa-Chamca.Miał czworo rodzeństwa.Był mężem Aleksandry Grzędzianki-Chamiec,Joanny Jędryki,Joanny Sobieskiej i Laury Łącz.
Filmografia(wybór)
- "Komedianty"(1961 r.)hrabia Alfred Łaski
- "Barwy walki"(1964 r.)podporucznik"Kruk",zastępca"Kołacza"
- "Panienka z okienka"(1964 r.)Cornelius,bratanek Szulca,agent Danii
- "Pierwszy dzień wolności"(1964 r.)Hieronim
- "Kapitan Sowa na tropie"(serial telewizyjny)(1965 r.)"Orlando"(odc.2.Uprzejmy morderca)
- "Podziemny front"(1965 r.)komendant Pawiaka(odc.5)
- "Walkower"(1965 r.)dyrektor kombinatu
- "Stawka większa niż życie"(serial telewizyjny)(1967–1968)Sturmbannführer Lothar(odc.1"Wiem kim jesteś" i odc.5"Ostatnia szansa")
- "Kierunek Berlin"(1968 r.)porucznik Kaczmarek
- "Czterej pancerni i pies"(serial telewizyjny)(1969 r.)Hauptmann Krummel,dowódca oddziału niemieckiego(odc.11"Wojenny siew")
- "Ostatnie dni"(1969 r.)porucznik Kaczmarek
- "Martwa fala"(1970 r.)chief
- "Wielka miłość Balzaka"(serial telewizyjny)(1973 r.)książę von Szwarcenberg(odc.4"Komedia ludzka")
- "To ja zabiłem"(1974 r.)prokurator Sadzewicz,oskarżyciel Morawskiego
- "Zwycięstwo"(1974 r.)porucznik Kaczmarek
- "Kazimierz Wielki"(1975 r.)król Kazimierz III Wielki
- "Trzecia granica"(serial telewizyjny)(1975 r.)Obersturmführer Lemke(odc.4"W matni" i odc.7"Mylne szlaki")
- "Lalka"(serial telewizyjny)(1977 r.)hrabia"Anglik",sekundant barona Krzeszowskiego(odc.3"Wielkopańskie zabawy" i odc.9"Dusza w letargu")
- "Życie na gorąco"(serial telewizyjny)(1978 r.)Adolfo Tomassini,w rzeczywistości gestapowiec Tommer(odc.4"Malavita")
- "Strachy"(serial telewizyjny)(1979 r.)Zygmunt Modecki
- "Krach Operacji Terror"(1980 r.)Feliks Dzierżyński
- "Polonia Restituta"(1980 r.)Ignacy Jan Paderewski
- "Urodziny młodego warszawiaka"(1980 r.)pułkownik
- "Zamach stanu"(1980 r.)generał Gustaw Orlicz-Dreszer
- "Gwiezdny pył"(1982 r.)Stary
- "Kamienne tablice"(1983 r.)poeta Jan Tokarski,radca w ambasadzie Polski w Indiach
- "Kim jest ten człowiek"(1984 r.)major Jan Stanisław,agent niemiecki"Wotan"
- "Tumor Witkacego"(1985 r.)Andrzej Sitkowski grający rolę profesora Alfreda Greena
- "Ballada o Januszku"(serial telewizyjny)(1987 r.)adwokat Żurka
- "Romeo i Julia z Saskiej Kępy"(1988 r.)Leopold
- "Rzeczpospolitej dni pierwsze"(1988 r.)Ignacy Jan Paderewski
- "Szwedzi w Warszawie"(1991 r.)Stefan Czarniecki
- "Przypadek Pekosińskiego"(1993 r.)generał Bagno
- "Na dobre i na złe"(serial telewizyjny)(2000)Jan Burski,ojciec Jakuba(odc.49"Ślub",odc.50"Tragiczne porachunki" i odc.51"Na ratunek")
Polski dubbing
- "Mulan"(1998 r.)cesarz Chin
- "Książę Egiptu"(1998 r.)Seti
- "Asterix i Obelix kontra Cezar"(1999 r.)Cezar
Odznaczenia i nagrody
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski(1984 r.)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski(1999 r.)
- Złoty Krzyż Zasługi(1976 r.)
- Srebrny Medal"Za Zasługi dla Obronności Kraju"
- Brązowy Medal"Za Zasługi dla Obronności Kraju"
- Zasłużony dla Kultury Narodowej(1989 r.)
- Odznaka Honorowa miasta Łodzi(1965 r.)
- Nagroda na III Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w Kaliszu za rolę Vala Xaviera w"Orfeuszu w wężowej skórze"w Teatrze im.Stefana Jaracza w Łodzi(1963 r.)
- Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za twórczość radiową i telewizyjną(1974 r.)
- II Nagroda na XXI Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w Kaliszu w konkursie spektakli Teatru Telewizji za rolę gospodarza w"Weselu"Stanisława Wyspiańskiego(1981 r.)
- Złoty Ekran za rolę w filmie telewizyjnym"Gwiezdny pył"w reż.Andrzeja Kondratiuka(1983 r.)
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za wybitne kreacje aktorskie w teatrze,filmie i telewizji(1985 r.)
- Nagroda na XII Opolskich Konfrontacjach Teatralnych w Opolu za rolę Władysława IV w spektaklu"Geniusz sierocy"Marii Dąbrowskiej(1986 r.)
- Nagroda Prezydenta m.st.Warszawy za wybitne realizacje dramatu polskiego na stołecznych scenach w sezonie 1985/1986(1986 r.)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz