Roman Ingarden

Roman Witold Ingarden(ur.5 lutego 1893 w Krakowie,zm.14 czerwca 1970 tamże)polski filozof,profesor Uniwersytetu Lwowskiego(1925-1944),po wojnie profesor toruńskiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika(1945-1946) i Uniwersytetu Jagiellońskiego(1946-1950 i 1956-1963).
Życiorys
Syn inżyniera hydrologa Romana Kajetana Ingardena.Studiował filozofię i matematykę we Lwowie i Getyndze.Doktoryzował się u Edmunda Husserla w roku 1918.W odrodzonej Polsce był profesorem gimnazjów w Lublinie,Warszawie i Toruniu.Habilitację uzyskał w roku 1924,co pozwoliło mu zostać docentem,a od 1933 r.profesorem Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.W czasie drugiej wojny światowej przebywał głównie we Lwowie,uczestniczył w tajnym nauczaniu i pracował nad swoim głównym dziełem, pt."Spór o istnienie świata".Po zakończeniu okupacji niemieckiej wykładał na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu,później na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.Również po przejściu na emeryturę nadal wiele publikował,brał udział w międzynarodowych kongresach,wygłaszał odczyty w Polsce i za granicą.Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności,Polskiej Akademii Nauk oraz wielu zagranicznych towarzystw naukowych.Opublikował łącznie 224 prace,pisał głównie po polsku i niemiecku.Wiele jego dzieł doczekało się tłumaczeń na języki obce.Dokonał kilku przekładów na język polski(m.in.Krytyki czystego rozumu Immanuela Kanta).Pozostawił bogatą spuściznę rękopiśmienną.Korespondował z Edytą Stein,późniejszą świętą.1 lipca 1919 ożenił się z lekarzem medycyny Marią Adelą Józefą Pol.Mieli trzech synów:Romana Stanisława(ur.1920 r.)Jerzego Kazimierza(ur.1921 r.)oraz Janusza Stefana(ur.1923 r.)
Poglądy
Głównym przedmiotem badań Ingardena były zagadnienia z epistemologii,ontologii i estetyki.Był on także autorem kilku prac z zakresu aksjologii,antropologii filozoficznej i filozofii języka.Mistrzem i nauczycielem Ingardena był twórca fenomenologii Edmund Husserl.Badania filozoficzne przeprowadzone przez Ingardena często krytycznie nawiązują do analiz Husserla.Jednak w odróżnieniu od swojego mistrza Ingarden na gruncie epistemologii argumentował za realizmem,a w ontologii,w celu rozstrzygnięcia sporu dotyczącego sposobu istnienia świata danego nam w percepcji,wyróżniał i analizował następujące sposoby istnienia:realny(przedmioty trwające w czasie,procesy,zdarzenia),idealny,intencjonalny i absolutny.
Główne dzieła

• Intuition und Intellekt bei Henri Bergson,1921 r.(Intuicja i intelekt u Henryka Bergsona,1963 r.)
• Essentiale Fragen,1925 r.(O pytaniach esencjalnych,1972 r.)
• Das literarische Kunstwerk,1931 r.(O dziele literackim,1960 r.)
• O poznawaniu dzieła literackiego,1937 r.
• Szkice z filozofii literatury,1947 r.
• Studia z estetyki,1957-1970
• t.I,1957 r.
• t.II,1958 r.
• t.III,1970 r.
• Über die Verantwortung.Ihre ontischen Fundamente,1970 r.(O odpowiedzialności i jej podstawach ontycznych,1972 r.)
• U podstaw teorii poznania,1971 r.
• Książeczka o człowieku,1972 r.
• Utwór muzyczny i sprawa jego tożsamości,1973 r.
• Spór o istnienie świata,1947-1974
• t.I,Ontologia egzystencjalna 1947 r.
• t.II,Ontologia formalna 1948 r.
• cz.1,Forma i istota
• cz.2,Świat i świadomość
• t.III,Über die kausale Struktur der realen Welt,1974 r.(O strukturze przyczynowej realnego świata,1981 r.)

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski(2 maja 1922)