Położenie
Warunki naturalne
Miasto jest położone nad rzeką Białą,będącą lewym dopływem Supraśli.
Klimat
Zgodnie z podziałem rolniczo-klimatycznym Polski Romualda Gumińskiego,Białystok położony jest w dzielnicy podlaskiej.Klimat jej jest wyraźnie chłodniejszy od innych dzielnic nizinnych.Średnie temperatury stycznia mieszczą się w granicach od -4 do -6°C,należą one do najniższych w Polsce.Średnia temperatura roczna wynosi ok. +7°C.Liczba dni mroźnych wynosi od 50 do 60,z przymrozkami od 110 do 138 dni,a czas zalegania pokrywy śnieżnej od 90 do 110 dni.Średnie sumy opadów rocznych oscylują wokół wartości 550 mm,a okres wegetacyjny trwa 200 do 210 dni.
Przyroda
Znajduje się w obszarze funkcjonującym pod nazwą Zielone Płuca Polski(dawne tereny województw:białostockiego,łomżyńskiego,olsztyńskiego,ostrołęckiego i suwalskiego).Około 32% jego powierzchni zajmują tereny zielone.Parki i skwery oraz 1779 ha lasów znajdujących się w granicach miasta tworzą specyficzny i zdrowy mikroklimat.W obrębie Białegostoku znajdują się dwa rezerwaty przyrody o powierzchni łącznej 105 ha,będące pozostałościami Puszczy Knyszyńskiej.Aglomeracja miejska sąsiaduje z Narwiańskim Parkiem Narodowym.Takie usytuowanie rezerwatów przyrody w bezpośrednim sąsiedztwie miasta jest unikatowe.Ze względu na te walory w 1993 r.Białystok jako pierwsze miasto w Polsce został przyjęty do międzynarodowego projektu Sieci Zdrowych Miast prowadzonego przez Światową Organizację Zdrowia.
Na terenie miasta znajdują się 3 rezerwaty przyrody:
- Las Zwierzyniecki
- Rezerwat Antoniuk
- Rezerwat Bagno
Pierwsza pisana wzmianka o Białymstoku pochodzi z 1426 r.W miejscu obecnego Rynku Kościuszki krzyżowały się drogi do Suraża,Wasilkowa oraz Choroszczy i to wokół tego skrzyżowania zaczęła samowolnie powstawać zabudowa.Około 1547 r.w miejscu dzisiejszego klasztoru Sióstr Miłosierdzia wybudowano drewniany kościół,przy którym w 1578 r.stanęła karczma.W latach 1617-1626 zbudowano zachowany do dziś Stary Kościół Farny z fundacji marszałka Piotra Wiesiołowskiego.To on wzniósł w Białymstoku murowany gotycko-renesansowy zamek,który po gruntownej przebudowie w latach 90.XVII wieku,stał się barokową rezydencją magnackiego rodu Branickich znaną do dziś jako pałac Branickich.Rozrastająca się w cieniu pałacu Branickich miejscowość otrzymała prawa miejskie ok.1692 r.Z 1727 r.pochodzi pierwsza wzmianka o białostockiej cerkwi,która znajdowała się w miejscu obecnej Katedry św.Mikołaja.W 1745 r.rozpoczęto budowę białostockiego ratusza.Całość założenia urbanistycznego Białegostoku przypisywana jest architektom związanym z dworem hetmana Jana Klemensa Branickiego.W 1769 w pobliżu Białegostoku konfederaci barscy stoczyli przegraną bitwę pod Olmontami z armią carską.W XIX wieku miejscowość zmieniła charakter z rezydencjonalnego na administracyjny i przemysłowy.W latach 1807-1915 Białystok znajdował się w granicach Imperium Rosyjskiego.Do 1842 r.miasto było stolicą obwodu białostockiego,następnie przyłączono je do guberni grodzieńskiej.Po powstaniu listopadowym w pobliżu miasta ustalono granicę celną między Kongresówką a Rosją,co wywołało gwałtowną falę migracji ekonomicznej łódzkich fabrykantów.Przyczyniło się to do dynamicznego rozwoju prowincjonalnego wówczas miasteczka.W tym okresie rozrastający się Białystok zyskał miano Manchesteru Północy.W 1862 r.przez Białystok przeprowadzono Kolej Warszawsko-Petersburską,która także przyczyniła się do rozwoju gospodarczego miasta.W 1892 uruchomiono w mieście system wodociągów.W latach 1915-1919 miasto znajdowało się pod okupacją niemiecką.W 1920 Wojsko Polskie stoczyło zwycięską bitwę białostocką z Armią Czerwoną uwalniając miasto spod wschodniej okupacji.Do 1939 już w niepodległej Polsce miasto było stolicą województwa białostockiego.W październiku 1939 Białystok przyłączono do Białoruskiej SRR i nadano mu status stolicy obwodu białostockiego.Od września 1939 r.do wybuchu wojny radziecko-niemieckiej Białystok był jednym z dwóch głównych(obok Lwowa)ośrodków działania polskich komunistów którzy po 1945 roku objęli władzę w Polsce.Przywódcą tego środowiska był Alfred Lampe pod przywództwem,którego działali m.in.:Janina Broniewska,Paweł Finder,Małgorzata Fornalska,Marceli Nowotko,Jakub Berman,Czesław Skoniecki i Leon Lipski.W czerwcu 1941 do Białegostoku wkroczyły wojska hitlerowskie.Pod koniec lipca tegoż roku utworzono białostockie getto,w którym w 1943 r.wybuchło powstanie.Ostatecznie białostoccy Żydzi zginęli w obozach zagłady w Treblince i na Majdanku.W lipcu 1944 miały miejsce ciężkie walki o wyzwolenie Białegostoku spod okupacji hitlerowskiej,w wyniku których miasto poważnie ucierpiało.Po II wojnie światowej odbudowane miasto na zawsze utraciło swój poprzedni charakter,będący dziedzictwem parowiekowej jego historii.Dzięki powojennym migracjom ludności wiejskiej Białystok powiększył się,parokrotnie przewyższając liczbę swoich mieszkańców sprzed 1939 r.W tym okresie powstały liczne uczelnie wyższe i nowe ośrodki przemysłowo-usługowe.Od 1999 r.stolica województwa podlaskiego i obecnie dynamicznie się rozwija.W 2006 Białystok wchłonął 4 kolejne miejscowości.
Architektura
Zabytki
Budynki gotyckie:
- piwnice pałacu Branickich w Białymstoku
- Stary Kościół Farny Rynek Kościuszki(1617-1626)
- Zespół pałacowo-parkowy Branickich,ul.Jana Kilińskiego 1(XVIII w.)
- Cerkiew św.Marii Magdaleny,ul.Konstantego Kalinowskiego(ufundowana w II poł.XVIII w.przez Jana Klemensa Branickiego jako kaplica katolicka,od 1864 r.prawosławna)
- Ratusz,Rynek Kościuszki 10(1745-1761)
- Dawna austeria,ul.Henryka Sienkiewicza 4(ob.Astoria,zbudowana po 1753)
- Klasztor Sióstr Miłosierdzia św.Wincentego,Rynek Kościuszki(1769)
- Pałacyk gościnny Branickich,ul.Jana Kilińskiego 6(poł.XVIII w.)
- Plebania przy ul.Kościelnej(1760)
- Dawny szpital,Rynek Kościuszki(II poł.XVIII w.)
- Loża masońska,ul.Jana Kilińskiego(klasycystyczna,1803-1806)
- Dawna zbrojownia Cekhauz,Rynek Kościuszki(barokowo-klasycystyczna,1795-1807)
- Sobór św.Mikołaja Cudotwórcy,ul.Lipowa(klasycystyczny,1846)
- Domek Napoleona(klasycystyczny,poł.XIX w.)
- Pałac Rüdigerów,później Kreuzensternów i Lubomirskich,ul.Dojlidy Fabryczne 26(neoklasycystyczny,poł.XIX w.)
- Cmentarz ewangelicko-ausburgski przy ulicy Produkcyjnej z poł.XIX wieku
- Dwór Weltera(połowa XIX w.)
- Dworzec kolejowy,ul.Kolejowa(neorenesansowy,lata 60.XIX w.)
- Fabryka Towarzystwa Białostockiej Manufaktury"E.Becker i s-ka",ul.Świętojańska(neorenesansowa,1895-1901)obecnie Centrum Handlowe Alfa
- Pałac Hasbacha,ul.Dojlidy Fabryczne 23(neorenesansowy,lata 80.XIX w.)
- Kościół Najświętszego Serca Jezusowego,ul.Romualda Traugutta 25(1884 wybudowany jako cerkiew,w okresie międzywojennym przemianowany na kościół rzymskokatolicki)
- Cmentarz Farny,ul.Władysława Raginisa(1888)
- Zespół kamienic i pałaców miejskich z XIX w.przy ulicy Warszawskiej
- Willa gen.von Driesena,ul.Świętojańska(zbudowana po 1878 w stylu szwajcarskim)
- Kamienica dawnego Wileńskiego Banku Handlowego,ul.Henryka Sienkiewicza/Warszawska(neorenesansowy,lata 90.XIX w.)
- Drewniana zabudowa dzielnicy Bojary
- Cerkiew Wszystkich Świętych na terenie prawosławnej nekropolii Wszystkich Świętych,ul.Władysława Wysockiego 1(koniec XIX w.)
- Cmentarz ewangelicko-augsburski przy ulicy 27 Lipca(założony w 1890 r.)
- Cmentarze żydowskie założone w XVIII,XIX i XX wieku
- Synagoga Piaskower(XIX w.)
- Willa pod Kariatydami(koniec XIX w.)
- Zespół koszar 10.Pułku Ułanów Litewskich,ul.Kawaleryjska(1890-1950)
- Zespół fabryki Chany Marejn,ul.Włókiennicza(1892-1920)
- Zespół fabryki Wolfa Zilberblatta,ul.Włókiennicza(1892-1910)
- Kościół pw.Św.Stanisława Biskupa Męczennika,ul.Wiadukt 2B(koniec XIX w.pierwotnie cerkiew prawosławna)
- Pałac Tryllingów(1898-1899)
- Zespół koszarowy Pułku Huzarów,ul.Józefa Bema(II poł.XIX-XX w.)obecnie siedziba Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej
- Zespół fabryki Steina,ul.Poleska(XIX/XX w.)
- Kamienice w centrum miasta w tym:
- Kamienica Kantorowiczów(II poł.XIX w.)
- Kamienica Cytrona(koniec XIX w.)
- Kamienica Moesa(koniec XIX w.)
- Kamienica Jossema(1897)
- Kamienica Malinowskiego(XIX/XX w.)
- Kamienica Rozenblumów(XIX/XX w.)
- Kamienica Szturmanów(XIX/XX w.)
- Kamienica Świńskiego(XIX/XX w.)
- Dworek Stefanowiczów znajdujący się przy ul.Bacieczki(XIX w.)
- Willa fabrykanta Steina,ul.Artyleryjska(pocz.XX w.)
- Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny,Rynek Kościuszki(neogotycka,1900-1905)
- Dawny Zespół Fabryki Sukna Nowik i Synowie,ul.Augustowska/ul.Adama Mickiewicza(pocz.XX w.)
- Kamienica Ginzburga(pocz.XX w.)
- Areszt Śledczy,dawniej zespół więzienia carskiego,ul.Mikołaja Kopernika(ok.1905)
- Kościół św.Wojciecha,ul.Warszawska(neoromański,1909-1912)dawny zbór ewangelicko-augsburski
- Kamienica Makowskich(1900-1910)
- Dom Zbirohowskich-Kościów(1910)
- Pałac Nowika(eklektyzm,1910-1912)
- Wieża ciśnień(1923-1925)
- Kościół św.Rocha,ul.św.Rocha(modernistyczny,1927-1946)
- Składnica Materiału Intendenckiego Nr 13,ul.Węglowa(modernistyczna,1934-1936),obecnie zespół budynków powojskowych o różnym przeznaczeniu(w jednym z nich w 2016 r.zostanie utworzone Muzeum Pamięci Sybiru)
- Dawny Dom Ludowy,obecnie Teatr Dramatyczny im.Aleksandra Węgierki,ul.Elektryczna(modernistyczny,1936-1938)
- Zespół d.Sądu Okręgowego i Izby Skarbowej,ul.Adama Mickiewicza(modernistyczny,lata 30.XX w.)
- Kościół św.Andrzeja Boboli,ul.św.Andrzeja Boboli 49(modernistyczny,1939-1967)
- Kościół Niepokalanego Serca Maryi,ul.Ks.Stanisława Suchowolca 27(modernistyczny,zbudowany w 1949-1955 na miejscu rozebranej cerkwi z 1727)
- Wille przy ul.Akademickiej w stylu modernistycznym z lat 30.XX wieku,w tym Willa Prezydencka(1936-1937)
- Bank,Rynek Kościuszki(socrealizm,1947-1950)
- Komitet Wojewódzki PZPR,ul.Władysława Liniarskiego(socrealizm,1953-1954),obecnie Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku
- Pomnik Bohaterów Ziemi Białostockiej,Plac Uniwersytecki(socrealizm,1975)
- Wielka Synagoga ul.Suraska(zbudowana w latach 1903-1913,spalona w 1941)
- Sobór Zmartwychwstania Pańskiego,ob.ul.H.Sienkiewicza(zbudowany w latach 1898-1913,rozebrany w 1938)
- Hotel Ritz,ul.Kilińskiego,(zbudowany w latach 1912-1913,spalony w 1944)
Część z zabytków została oznakowana na pięciu turystycznych szlakach tematycznych utworzonych w mieście w latach 2008-2010:
- Szlaku Dziedzictwa Żydowskiego,
- Szlaku esperanto i wielu kultur w Białymstoku,
- Szlaku architektury PRL,
- Szlaku śladami błogosławionego księdza Michała Sopoćki,
- Szlaku kulinarnym.
- Szlak rodu Branickich
- Szlak architektury drewnianej w Białymstoku
- Szlak białostockich świątyń
- Szlak białostockich fabrykantów
Rynek Miejski Deptak
Pod koniec roku 2007 otwarto plac Miejski za Ratuszem(pomiędzy ul.Suraską i Rynkiem Kościuszki).W marcu 2008 r.UM przedstawił plan remontu ścisłego centrum.Według tego planu w roku 2009 Rynek Kościuszki,Suraska i Kilińskiego zostały przekształcone w Deptak Miejski(jako część Rynku Miejskiego).Plac został wyłożony kostką i płytami granitowymi,znajduje się tam stylowe oświetlenie oraz donice z kwiatami i ławki.Historia Rynku Miejskiego sięga roku 1753,kiedy to po pożarze miasta jego przebudową zajął się ówczesny właściciel Białegostoku Jan Klemens Branicki.Do najważniejszych zachowanych obiektów z tego okresu należy Ratusz z wieżą zegarową,ukończony w 1761 roku.Dawniej pełnił on funkcje usługowo-handlowe,znajdowały się w nim kramy kupieckie,w większości należące do ludności żydowskiej.W roku 1939 radzieccy okupanci zburzyli Ratusz,a na jego miejscu planowano wybudowanie pomnika Józefa Stalina.W latach 1954–1958 odbudowano rozebrany budynek.Obecnie mieści się w nim główna siedziba Muzeum Podlaskiego.Przy Rynku Miejskim znajduje się także cekhauz hetmańska zbrojownia.Jest to barokowo-klasycystyczny budynek w kształcie typowego dla XVIII wieku dworku szlacheckiego.W swojej historii był wykorzystywany głównie jako magazyn sprzętu strażackiego.Dziś znajduje się tu Archiwum Państwowe.Do najefektowniejszych obiektów na Rynku Miejskim zalicza się budynek dawnej austerii czyli karczmy.Jest to budowla dwukondygnacyjna,pokryta mansardowym dachem z lukarnami,ze ściętym narożem z balkonem ozdobionym portykiem i frontonem wspartym na dwóch kolumnach.Obecnie mieści się w niej restauracja Astoria,która stanowi wraz z sąsiednim budynkiem część kompleksu gastronomiczno-usługowego pod nazwą Centrum Astoria.W jego skład wchodzi cukiernia z tarasem widokowym,na którym serwowana jest kawa i desery.W piwnicach Astorii znajduje się pub,a na parterze stylowy bar.Ponadto w Centrum Astoria znajdują się sale konferencyjno-bankietowe.Przy wschodniej pierzei Rynku wznosi się zespół katedralny Wniebowzięcia NMP,w którego skład wchodzi XX-wieczna bazylika wybudowana w stylu neogotyckim,barokowa plebania zbudowana w 1761 roku oraz XVII-wieczny kościółek farny,który jest najstarszym zachowanym zabytkiem murowanym w mieście.Przy zachodniej pierzei Rynku znajdują się kolorowe fasady odbudowanych po wojnie kamieniczek w których mieszczą się galerie,kawiarnie,puby,księgarnia i sklepy.
Zieleń miejska
- Park Antoniuk
- Park Branickich
- Park Centralny
- Park Dojlidy
- Park im.Dziekońskiej
- Park Planty
- Park im.księcia J.Poniatowskiego
- Park Konstytucji 3 Maja
- Park im.Bł.ks.Michała Sopoćki
W końcu listopada 2010 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Białegostoku obejmowała ok.14,8 tys.mieszkańców,co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 12,0% do aktywnych zawodowo.Według GUS w październiku 2013 roku stopa bezrobocia wynosiła 13,6% najwięcej z miast wojewódzkich.Białystok jest dużym ośrodkiem przemysłu włókienniczego,rozwinięty jest też przemysł elektromaszynowy(elektroniczny,maszynowy i metalowy),drzewny,spożywczy(największy w Polsce Polmos),materiałów budowlanych,huta szkła oraz elektrociepłownia.Miasto jest ośrodkiem handlu głównie ze wschodem.Działa tu Centrum Promocji Rynku Wschodniego.W Białymstoku odbywają się międzynarodowe Targi Tekstylno-Odzieżowe,Żywności i Przetwórstwa,Konsumpcyjne,Rolno-Spożywcze.W Białymstoku znajduje się:7 hipermarketów,27 supermarketów,9 galerii handlowych(Biała,Alfa,2x Auchan,Kwadrat,Podlaska,Zielone Wzgórza,Galeria M,Galeria Antoniuk),19 marketów elektronicznych,marketów budowlano-dekoracyjnych.W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne Państwowe Gospodarstwo Ogrodnicze Białystok.
Demografia
Największą populację Białystok odnotował w 2010 r.według danych GUS 295198 mieszkańców.Według danych z 30 czerwca 2011 miasto liczyło 294989 mieszkańców.
Mniejszości narodowe
Białystok to ośrodek kulturalno-społeczny Białorusinów(według spisu powszechnego z 2002 roku mieszka ich tutaj prawie 7,5 tys.co stanowi 2,5% mieszkańców Białegostoku).Działają tu Konsulat Białorusi oraz takie organizacje jak:Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne,Związek Młodzieży Białoruskiej,Związek Białoruski w RP,Białoruskie Stowarzyszenie Literackie„Białowieża”,Białoruskie Towarzystwo Historyczne,Stowarzyszenie Dziennikarzy Białoruskich,Białoruskie Zrzeszenie Studentów,Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Białoruś,Towarzystwo Kultury Białoruskiej.W Białymstoku odbywają się także ogólnopolskie imprezy kulturalne m.in.Festiwal„Piosenka Białoruska”oraz Święto Kultury Białoruskiej.Działa niezależne białoruskie Radio Racja,nadające sygnał także na Białoruś.Wydawane są tu białoruskie czasopisma:Niwa,Białoruskie Zeszyty Historyczne,Pravincyja oraz Czasopis.
Rosjanie
Rosjanie to mniejszość narodowa,która liczy około 10-15 tys.osób,mieszkających głównie w Białymstoku,na Suwalszczyźnie i Mazurach.W Białymstoku działa ich główna organizacja Rosyjskie Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe,organizujące Dni Kultury Rosyjskiej.
Tatarzy
W Białymstoku mieszka ok.1800 Tatarów.Działa Związek Tatarów Rzeczypospolitej Polskiej(oddział podlaski),wydawane jest czasopismo„Życie Tatarskie”.W planach jest stworzenie w stolicy województwa podlaskiego Instytutu Historii Tatarów.
Pozostałe narodowości
W Białymstoku mieszkają również:Romowie(działa Centralna Rada Romów w Polsce,ukazuje się ich miesięcznik„Rrom p-o Drom)”oraz Ukraińcy(według spisu powszechnego z 2002 roku w Białymstoku mieszka 417 Ukraińców;działają:Związek Ukraińców Podlasia,Związek Ukraińskiej Młodzieży Niezależnej).
Kultura
W Białymstoku działa ponad 570 organizacji pozarządowych(w tym 56 towarzystw i związków m.in.Białostockie Towarzystwo Naukowe,Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne).Białystok w 2010 r.przegrał rywalizację o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016.Nie znalazł się na tzw."krótkiej liście"miast-kandydatów.
Muzea i galerie
Białystok jest największym ośrodkiem kulturalnym w północno-wschodniej Polsce.Działa tu największe w województwie Muzeum Podlaskie,posiadające oddziały w Białymstoku(Muzeum Historyczne,Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego,Białostockie Muzeum Wsi),w Choroszczy(Muzeum Wnętrz Pałacowych),w Supraślu,Tykocinie oraz Bielsku Podlaskim.W Białymstoku działają także:Muzeum Wojska oraz Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu w Białymstoku.Mieści się tu również jedna z najlepszych polskich galerii sztuki współczesnej Galeria Arsenał.Drugą miejską galerią jest Galeria im.Sleńdzińskich,posiadająca największy w Polsce zbiór dzieł sztuki i pamiątek archiwalnych polskiego rodu artystów z Wilna.Ponadto działa tu 19 prywatnych galerii sztuki.
Teatry i filharmonia
Dzięki Białostockiemu Teatrowi Lalek oraz Wydziałowi Sztuki Lalkarskiej warszawskiej Akademii Teatralnej Białystok uzyskał miano polskiego centrum sztuki lalkarskiej.Oprócz BTL-u istnieje tu także Teatr Dramatyczny oraz kilkanaście teatrów prywatnych(w tym Teatr Wierszalin z Supraśla oraz Teatr K3 z Białegostoku).Miasto posiada również filharmonię.Miasto wraz z Urzędem Marszałkowskim planuje budowę Europejskiego Centrum Muzyki i Sztuki,w skład którego wchodzić mają:Opera i Filharmonia Podlaska,rozbudowany teatr lalek oraz multikino.
Chóry
- Chór Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
- Chór Katedralny Carmen
- Chór Opery i Filharmonii Podlaskiej
- Chór Politechniki Białostockiej
- Chór Akademicki Uniwersytetu w Białymstoku
- Białostocki Chór Kameralny Cantica Cantamus
- Schola Cantorum Bialostociensis
- AKSION Młodzieżowy Chór Prawosławnej Katedry pw.św.Mikołaja w Białymstoku
- Chór Wyższej Szkoły Administracji Publicznej
- Chór Szkoły Muzycznej I Stopnia
- Chór Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania
- Chór Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku
- Młodzieżowy Chór Miasta Białegostoku
- Helios(8 sal,1705 miejsc)Atrium Biała
- Helios(7 sal,1322 miejsca)Alfa Centrum
- Kino Forum(1 sala)
- Kino Pokój(2 sale,648 miejsc)kino nieczynne do odwołania
- Kino Ton(1 sala)kino nieczynne do odwołania
- Kino Syrena zlikwidowane
Na terenie Białegostoku znajduje się 17 czynnych bibliotek:
- Książnica Podlaska
- Dział zbiorów specjalnych Czytelnia i Wypożyczalnia Książki Mówionej
- Filia nr 1 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 2 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 3 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 4 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 5 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 6 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 7 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 8 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 9 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 11 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 12 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 13 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 14 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 15 Książnicy Podlaskiej
- Filia nr 17 Książnicy Podlaskiej
W Białymstoku działa kilkanaście bibliotek.Największe z nich to Książnica Podlaska oraz Biblioteka Uniwersytecka.Osoby starsze i niepełnosprawne mogą bezpłatnie korzystać z biblioteki Fundacji Edukacji i Twórczości,która oferuje usługę„Książka na telefon”skierowaną do osób nie będących w stanie dotrzeć osobiście do wypożyczalni.Pozostałe instytucje kulturalne to min.Białostocki Ośrodek Kultury,Centrum Kultury Prawosławnej,Centrum im.Ludwika Zamenhofa w Białymstoku,Dom Kultury"Śródmieście",Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury oraz Młodzieżowy Dom Kultury
Imprezy cykliczne
|
- Ogólnopolski Festiwal"Piosenka Białoruska"
- Festiwal Piosenki Polskiej i Białoruskiej"Białystok Grodno"
- Święto Kultury Białoruskiej
- Dni Kultury Rosyjskiej
- Festiwal Kultury Ukraińskiej Na Podlasiu"Podlaska Jesień"
- Urodziny Rafała Lipki
Kluby i organizacje sportowe
Lista drużyn biorących udział w rozgrywkach wojewódzkich i ogólnopolskich:
| Klub | Sport | Data powstania | Liga | Stadion/Boisko | Trener |
|---|---|---|---|---|---|
| Jagiellonia Białystok | Piłka nożna | 1920 | Ekstraklasa | Stadion Miejski w Białymstoku | Michał Probierz |
| KS Włókniarz Białystok | Piłka nożna | 1947 | Klasa okręgowa,grupa:podlaska | Stadion Włókniarz Białystok | Artur Dakowicz |
| Hetman Białystok | Piłka nożna | 1948 | IV Liga | Andrzej Pietrzyk | |
| Podlasie Białystok | lekka atletyka | 1972 | Ekstraklasa lekkoatletyczna | Stadion"Zwierzyniec"w Białymstoku | Jan Zalewski |
| KKS Piast Białystok | Piłka nożna | 1997 | IV Liga | Marek Sawicki | |
| AZS Białystok | Piłka siatkowa | 1998 | ORLEN Liga | Szkoła Podstawowa nr 50 | Wiesław Czaja |
| PKK Żubry Białystok | Koszykówka | 2003 | III Liga | Publiczne Gimnazjum nr 18 | Marek Kubiak |
| KS Biatrans Białystok | Koszykówka | 2009 | II Liga | VI LO w Białymstoku | Tomasz Kujawa |
| Lowlanders Białystok | Futbol amerykański | 2006 | PLFA I | Łukasz Lewandowski,Tomasz Żukowski | |
| ADH Białystok | Hokej na lodzie | 2005 | Północno-Wschodnia Liga Hokeja Na Lodzie | Lodowisko BOSiR w Białymstoku | Dan Cherry |
| UKS Wygoda Białystok | Polski Związek Kolarski | Wiesław Grabek | |||
| Klub Judo Politechniki Białostockiej | Judo | 2008 | Polski Związek Judo | Hala widowiskowo-sportowa Politechniki Białostockiej | Piotr Klimowicz,Wojciech Doroszkiewicz,Sebastian Skorulski,Artur Połocki,Justyna Kojro,Wojciech Zadykowicz,Zbigniew Kulikowski,Artur Komarnicki,Szczepan Żywno |
| Jagiellonia Judo Club Bialystok | Judo | Polski Związek Judo | Szkoła Podstawowa nr 44 | Marcin Orłowski,Jarosław Kazberuk,Cezary Kazberuk | |
| Human Białystok | Kick-boxing | Polski Związek Kickboxingu | Krzysztof Humeńczyk,Seweryn Szczepankowski |
- AZS WSFiZ
- AZS PB
- AZS WSAP
- Aeroklub Białostocki
- Stowarzyszenie Klub Balonowy Białystok
- Automobilklub Podlaski
- Zakładowy Klub Sportowy"Instal"
- Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji
- Podlaski Klub Taekwondo"So-san"
- Białostocki Ośrodek Japońskich Sztuk Walki"SHOBUKAI"
- Białostocka Drużyna Hokeja na lodzie"ADH Białystok"
- Podlaskie Stowarzyszenie Sportu Osób Niepełnosprawnych"Start"Białystok
- Między Osiedlowy Klub Sportowy"Słoneczny Stok"
- Akademia Piłkarska"Talent"
- Białostocki Klub Karate Kyokushin"KANKU"
- UKS 19 Bojary Białystok lekka atletyka
- Juvenia Białystok lekka atletyka
- LUKS Atletic Białystok lekka atletyka
- Stadiony i hale sportowe
- Stadion BOSiR"Zwierzyniec"lekkoatletyczny
- Stadion Miejski w Białymstoku
- Stadion KS Włókniarz
- Stadion KKS Ognisko
- Hala widowiskowo-sportowa Politechniki Białostockiej
- Hala Sportowa Uniwersytetu Medycznego
- Baseny
- MOSiR(Mazowiecka,Włókiennicza,Stroma)(kryte)
- Międzyszkolny Ośrodek Sportowy(kryty)
- BKS Hetman(otwarty)
- Hotel Gołębiewski(basen tropicana)
- Korty tenisowe
- Korty Tenisowe Richi
- Korty Tenisowe Politechniki Białostockiej
- Korty Tenisowe Towarzystwa Tenisowego Stanley
- Korty Tenisowe MOSiR
- Inne
- Ośrodek Sportów Wodnych"Dojlidy"
- Centrum Zabaw dla Dzieci FIKOLAND&RE-kreacja
- Centrum Sportu i Rekreacji"Maniac Gym"
- Kompleks Rekreacyjny Tropikana Hotel Gołębiewski
- plenerowy skatepark w Parku im.Jadwigi Dziekońskiej
- Skatepark Węglowa
- Lodowisko(w okresie letnim rolkowisko)BOSiR
- Strzelnica sportowa LOK
Szpitale publiczne
- Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku(tworzą go 3 szpitale)
- Wojewódzki Szpital Zespolony im.J.Śniadeckiego w Białymstoku
- Samodzielny Szpital Miejski im.PCK w Białymstoku
- Uniwersytecki Dziecięcy Szpital Kliniczny im.L.Zamenhofa w Białymstoku
- Białostockie Centrum Onkologii im.M.Skłodowskiej-Curie
- Szpital MSW w Białymstoku
Szkoły Wyższe
- Politechnika Białostocka
- Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
- Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie filia w Białymstoku
- Uniwersytet w Białymstoku
- Akademia Teatralna w Warszawie filia w Białymstoku
- Archidiecezjalne Wyższe Seminarium Duchowne w Białymstoku
- Papieski Wydział Teologiczny Sekcja św.Jana Chrzciciela Studium Teologii w Białymstoku
- Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Białymstoku
- Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku
- Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku
- Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku
- Wyższa Szkoła Menedżerska w Białymstoku
- Wyższa Szkoła Gospodarowania Nieruchomościami w Warszawie wydział zamiejscowy w Białymstoku
- Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego i Turystyki w Białymstoku
- Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku
- Nauczycielskie Kolegium Rewalidacji,Resocjalizacji i Wychowania Fizycznego w Białymstoku
- Jednostki Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie:Zakład Profilaktyki Chorób Metabolicznych oraz Zakład Biologii i Patologii Rozrodu Człowieka
- Oddział Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie
- Stacja Doświadczalna Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu
- Zakład Doświadczalny Instytutu Energetyki w Warszawie
- Podlaskie Laboratorium Oceny Mleka
- Centrum Doskonałości Zrównoważonego Rozwoju i Zarządzania Środowiskiem PB
- Centrum Innowacji i Transferu Technologii PB
- Wschodni Ośrodek Transferu Technologii UwB
- Oddział Instytutu Pamięci Narodowej
- Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
- Ośrodek Diagnostyczno-Badawczy Chorób Przenoszonych Drogą Płciową
- Oddział Krajowej Stacji Chemiczno-Rolniczej
- Oddział Krajowego Centrum Hodowli Zwierząt w Warszawie
- Pracownia Badań Żywności Genetycznie Modyfikowanej WSSE w Białymstoku(bada żywność także w województwach warmińsko-mazurskim,pomorskim oraz mazowieckim)
We wrześniu i listopadzie 1939 roku w Białymstoku było 55 szkół wszystkich typów,w tym 6 gimnazjów państwowych,6 gimnazjów prywatnych,liceum pedagogiczne i liceum handlowe.Po wejściu Białegostoku w skład Białoruskiej SRR władze radzieckie na ich bazie w roku szkolnym 1940/1941 zaczęły tworzyć technika,„dziesięciolatki”,„siedmiolatki” i szkoły początkowe.Wszystkie szkoły prywatne upaństwowiono.W ten sposób starano się upodobnić szkolnictwo do systemu panującego w innych częściach ZSRR.Zmiany przerwał wybuch wojny niemiecko-radzieckiej.Najstarszą uczelnią w Białymstoku jest Uniwersytet Medyczny(zał.1950,3900 studentów),zarządzający dwoma szpitalami klinicznymi:Uniwersyteckim Dziecięcym Szpitalem Klinicznym i Uniwersyteckim Szpitalem Klinicznym.Dzięki Klinice Ginekologii UMB(pierwsze w Polsce zapłodnienie in vitro)oraz Kriobankowi Białystok jest znanym ośrodkiem leczenia niepłodności.Do grona najlepszych w Polsce placówek badających alergie pokarmowe należy III Klinika Chorób Dziecięcych UMB.Politechnika Białostocka powstała w 1964 r. i obecnie jest największą uczelnią techniczną(15 tys.studentów)w północno-wschodniej Polsce.W 1968 r.powstała filia Uniwersytetu Warszawskiego,która w 1997 r.przekształcona została w samodzielny Uniwersytet w Białymstoku(16 tys.studentów).Jest to największa uczelnia w województwie podlaskim.Białostockie środowisko muzyczne dążyło do utworzenia uczelni muzycznej,mającej być kontynuatorką tradycji Konserwatorium Wileńskiego.Udało się to w 1974 roku.Powstała wtedy filia warszawskiej Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej(później Akademii Muzycznej im.Fryderyka Chopina).Filia dostała już od macierzystej uczelni zgodę na usamodzielnienie się.W 1975 r.powstał Wydział Sztuki Lalkarskiej Akademii Teatralnej im.A.Zelwerowicza w Warszawie,który z Białostockim Teatrem Lalek,rozsławił miasto i uczynił je polskim centrum sztuki lalkarskiej.Po 1990 roku w Białymstoku zaczęły powstawać uczelnie prywatne(obecnie jest ich 12),są to m.in.Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania(zał.1993,jedna z najlepszych niepaństwowych uczelni magisterskich w Polsce)oraz Wyższa Szkoła Ekonomiczna(1996).Uczelnie niepubliczne Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Białymstoku 1996,najlepsza polska uczelnia zawodowa 2005 i 2007 według rankingu"Rzeczpospolitej" i "Perspektyw".Została założona przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej.Od roku akademickiego 2008/2009 istnieje tam możliwość kształcenia na studiach drugiego stopnia(studia magisterskie)na kierunku"administracja".W Białymstoku działa również Archidiecezjalne Wyższe Seminarium Duchowne,a także Sekcja św.Jana Chrzciciela Papieskiego Wydziału Teologicznego,która prowadzi Studium Teologii.
Wspólnoty wyznaniowe
Chrześcijaństwo
Katolicyzm
Miasto jest stolicą metropolii i archidiecezji białostockiej Kościoła rzymskokatolickiego.Powstanie diecezji,a następnie archidiecezji i metropolii białostockiej zakończyło okres tymczasowej administracji kościelnej na ziemiach Białostocczyzny należących przez wieki do diecezji wileńskiej,a które po II wojnie światowej pozostały w granicach Polski.Ojciec Święty Jan Paweł II w dniu 5 czerwca 1991 r.w czasie wizyty w Białymstoku ogłosił decyzję o utworzeniu diecezji białostockiej.W dniu 25 marca 1992 r.Jan Paweł II w bulli Totus Tuus Poloniae Populus dokonał reorganizacji metropolii i diecezji polskich.Dokumentem tym podniósł diecezję białostocką do rangi archidiecezji i ustanowił metropolię białostocką,składającą się z archidiecezji białostockiej oraz diecezji łomżyńskiej i drohiczyńskiej.Utworzenie diecezji białostockiej(1991) i podniesienie jej do rangi arcybiskupstwa,a Białegostoku do godności stolicy metropolii(1992),było ukoronowaniem procesu usamodzielniania się tego Kościoła lokalnego.Pierwszym arcybiskupem metropolitą białostockim w dniu 25 marca 1992 r.został mianowany dotychczasowy biskup białostocki dr Edward Kisiel,któremu papież w czasie uroczystej Mszy św.w bazylice św.Piotra na Watykanie dnia 29 VI 1992 r.wręczył paliusz arcybiskupi.Abp Kisiel poprowadził uroczysty ingres do Bazyliki Metropolitalnej Białostockiej 4 października 1992.Miasto posiada 36 parafii,które znajdują się w 6 dekanatach.W Białymstoku znajduje się również Archidiecezjalne Wyższe Seminarium Duchowne oraz filia Papieskiego Wydziału Teologicznego.Na Uniwersytecie w Białymstoku istnieje Międzywydziałowa Katedra Teologii Katolickiej.
Prawosławie
Miasto jest stolicą diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.Białystok jest największym skupiskiem wyznawców prawosławia w Polsce.Istnieje tu 12 parafii prawosławnych(w tym 1 wojskowa).Działają m.in.Centrum Kultury Prawosławnej,Radio Orthodoxia,Bractwo Świętych Cyryla i Metodego,Bractwo Młodzieży Prawosławnej,Chór AKSION oraz Prawosławny Ośrodek Miłosierdzia ELEOS.Diecezja posiada także własną przychodnię.Wydawane są czasopisma:„Arche.Wiadomości Bractwa”,„Fos”oraz„Przegląd Prawosławny”.Odbywają się liczne prawosławne festiwale,m.in.Międzynarodowy Festiwal Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej oraz Białostockie Dni Muzyki Cerkiewnej.W strukturach Uniwersytetu w Białymstoku działa Katedra Teologii Prawosławnej.W pobliskim Supraślu znajduje się Akademia Supraska oraz męski Klasztor Zwiastowania Bogurodzicy,a w pod białostockiej wsi Zwierki żeński Klasztor Narodzenia Bogurodzicy.W Białymstoku znajduje się największa w Polsce świątynia prawosławna,Cerkiew Świętego Ducha.W 2007 w Białymstoku utworzono Prawosławną Szkołę Podstawową im.Świętych Cyryla i Metodego.Od 2 września 2013,w związku z inauguracją działalności prawosławnego gimnazjum,funkcjonuje Prawosławny Zespół Szkół im.Świętych Cyryla i Metodego.
Protestantyzm
W Białymstoku działalność prowadzą następujące kościoły protestanckie:parafia luterańska,2 zbory zielonoświątkowe,2 zbory baptystów,zbór Kościoła Bożego w Chrystusie oraz zbór Adwentystów Dnia Siódmego.
Mormoni
- zbór Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich.
- zbór Wolnych Badaczy Pisma Świętego
- cztery Sale Królestwa Świadków Jehowy,13 zborów.
W stolicy województwa mieszkają również muzułmanie,jest ich ponad 2 tys.(gł.Tatarzy).Działa tu Centrum Islamskie,Dom Modlitwy oraz organizacje:Muzułmańska Gmina Wyznaniowa,Stowarzyszenie Studentów Muzułmańskich oraz Muzułmańskie Stowarzyszenie Kształtowania Kulturalnego.Wydawane jest czasopismo"Pamięć i trwanie".Budowane jest także Centrum Kultury Islamu oraz meczet.
Judaizm
W 1931 roku w Białymstoku mieszkało 40 tysięcy Żydów na ok.100 tysięcy mieszkańców,funkcjonowało ponad 60 synagog oraz innych placówek żydowskich.W 2008 roku w mieście z inicjatywy Fundacji Uniwersytetu w Białymstoku utworzono turystyczno-edukacyjny Szlak Dziedzictwa Żydowskiego.
Buddyzm
- Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu
Pierwsze artykuły o bahaitach w lokalnej prasie ukazały się w drugiej połowie 1991 roku po wizytach bahaitów esperantystów oraz innych nauczycieli z Polski i zza granicy.W lipcu 1992 roku pierwszym białostockim bahaitą został Jan Zimnoch.We wrześniu utworzone zostało pierwsze Lokalne Zgromadzenie Duchowe składające się z dziewięciu dorosłych bahaitów,w tym czterech czarnoskórych studentów medycyny.W październiku 1992 roku odbyła się na terenie Szkoły Gastronomicznej Jesienna Szkoła Baha'i,na którą przyjechało kilkadziesiąt osób z Polski i zza granicy.W kolejnych latach bahaici zorganizowali kameralne spotkania modlitewne,spotykali się na świętach,uczestniczyli też w międzynarodowych projektach,m.in.spotykali się z bahaitami ze wspólnot Białorusi,Litwy,Łotwy,Estonii,Rosji i Ukrainy.Na dzień dzisiejszy w Polsce mieszka ok.400 wyznawców,z czego kilkunastu w Białymstoku.
Bezpieczeństwo
Stacjonuje tu 18 Pułk Rozpoznawczy(ul.Kawaleryjska).
Administracja
Prezydenci Białegostoku:
II Rzeczpospolita
- Józef Karol Puchalski(1919)
- Bolesław Szymański(1919–1927)
- Wincenty Hermanowski(1928–1932)
- Seweryn Nowakowski(1934–1939)
- Jerzy Czaban(1989-1990)
- Lech Rutkowski(1990-1994)
- Andrzej Piotr Lussa(1994-1995)
- Krzysztof Jurgiel(1995-1998)
- Ryszard Tur(1998-2006)
- Tadeusz Truskolaski(od 2006)
Podział administracyjny
Uchwałą Nr XXXI/331/04 z 25.10.2004 r.uchwalono nowy podział miasta na osiedla.Białystok podzielony jest na 28 osiedli,z których każde posiada swoją radę i zarząd.Do zadań organów osiedla należy dbanie o potrzeby mieszkańców,m.in.załatwianie spraw związanych z życiem osiedla,zapewnianie ścisłego współdziałania z organami władz miasta w sprawach związanych z osiedlem,wyrażanie opinii,o które zwrócą się organy miasta,organizowanie prac mieszkańców na rzecz osiedla,współdziałanie z jednostkami organizacyjnymi.
Miasta partnerskie
- Eindhoven
- Kaliningrad
- Kowno
- Reggio Calabria
- Jełgawa
- Grodno
- Milwaukee
- Dijon
- Częstochowa
- Miszkolc
- Psków
- Chongzuo
- Giumri
Białystok to największy węzeł komunikacyjny północno-wschodniej Polski.Przez miasto przebiega linia kolejowa o znaczeniu europejskim Warszawa Suwałki Kowno Ryga Tallinn,która krzyżuje się tu z linią kolejową Ełk Czeremcha Siedlce.Białystok posiada bezpośrednie połączenia kolejowe między innymi z:Warszawą,Olsztynem,Bydgoszczą,Gdańskiem,Poznaniem.Pociągi lokalne docierają do Suwałk,Ełku,Sokółki,Kuźnicy,Czeremchy,Łap,Szepietowa,Czyżewa,a do niedawna również do Małkini.Rozwinięty jest również transport autobusowy.Dominującą pozycję na rynku przewozów autobusowych ma przedsiębiorstwo PKS Białystok,które utrzymuje wiele linii dalekobieżnych(m.in.do Warszawy,Zakopanego,Zielonej Góry,Gdańska,Szczecina,Lublina,Gołdapi,Suwałk)oraz lokalnych do większości miast i wsi województwa podlaskiego.Coraz większą rolę odgrywają też przewoźnicy prywatni obsługujący połączenia m.in.do Warszawy,Moniek,Bielska Podlaskiego,Czeremchy,Czarnej Białostockiej i Tykocina oraz Krynek.
Drogi
Przez Białystok przebiega międzynarodowa drogowa trasa europejska E67,pokrywająca się na terenie kraju z drogą krajową nr 8,łącząca kraje Europy Zachodniej ze Skandynawią,znana też pod nazwą Via Baltica.W mieście krzyżuje się ona z drogą krajową nr 19.Planowana jest ich rozbudowa do standardu dróg ekspresowych:droga ekspresowa S19 oraz droga ekspresowa S8.Z Białegostoku biegnie również droga krajowa nr 65,którą można dojechać do przejścia granicznego z Białorusią(Bobrowniki-Bierestowica).W skrócie
- 676Białystok Supraśl Krynki
- 678Białystok Łapy Wysokie Mazowieckie
- 19Rzeszów Lublin Białystok Kuźnica Białostocka
- 65Bobrowniki Białystok Grajewo Ełk Gołdap
- S8Wrocław Warszawa Białystok
- E67Helsinki Kowno Warszawa Praga
Aglomerację białostocką obsługuje Urząd Miasta w Białymstoku(Wydział Transportu Miejskiego).Białystok jest największym miastem w Polsce posiadającym tylko jeden rodzaj komunikacji miejskiej,autobusową.W ramach komunikacji organizowanej przez UM w Białymstoku operują trzy przedsiębiorstwa autobusowe:Komunalny Zakład Komunikacyjny,Komunalne Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej oraz Komunalne Przedsiębiorstwo Komunikacyjne,istniała także spółka BIATRA.Białostocka komunikacja miejska wyróżnia się prowadzeniem mobilnego systemu informacji o rozkładzie jazdy,który jest dostępny także dla osób niewidomych i słabowidzących Ginger.W czerwcu 2009 roku powstał Klub Miłośników Komunikacji Miejskiej w Białymstoku.Stowarzyszenie ma na celu usprawnianie funkcjonowania komunikacji miejskiej w mieście poprzez m.in.działania na rzecz poprawy infrastruktury drogowej,działania o charakterze doradczym przejawiające się poprzez formułowania wniosków dotyczących pomysłów działań na rzecz poprawy funkcjonowania komunikacji.Celem statutowym organizacji jest również zachowanie wycofanych,nie raz już zabytkowych i unikatowych autobusów,które stanowią historyczną wartość dla komunikacji miejskiej w Białymstoku.Stowarzyszenie skupia przede wszystkim młodych mieszkańców Białegostoku,zainteresowanych tematyką obejmującą zagadnienia związane z komunikacją miejską,ekonomiką transportu,a także entuzjastów starej motoryzacji.Spotkania organizowane są cyklicznie w każdą pierwszą i trzecią niedzielę miesiąca.Obecnie(stan na 11.10.2014)Białystok posiada 45 linii autobusowych,w tym 29 linii miejskich dziennych(1–29),3 linie miejskie nocne(3N,5N,21N)oraz 13 linii podmiejskich(100–107,110,111,200–202).
Infrastruktura rowerowa
W Białymstoku od połowy lat 90.wybudowano ponad 40 km dróg rowerowych.Przyjęty w połowie lat 90.XX w.tzw.AZ Plan zakładał pokrycie całego miasta gęstą siecią ścieżek,jednak część projektu nie została zrealizowana.Obecnie przy prawie każdej większej inwestycji drogowej jest tworzona wydzielona droga dla rowerów.Liczba ścieżek rowerowych wzrasta dzięki ujmowaniu w ramach inwestycji drogowych również sąsiadujących traktów rowerowych.Istnieje również plan połączenia ścieżką rowerową wszystkich województw Polski Wschodniej,dzięki czemu Białystok znalazłby się w ciągu"północ–południe"rowerowej komunikacji.
Transport lotniczy
Na obszarze miasta istnieje lotnisko sportowe Aeroklubu Białostockiego.Od wielu lat trwają dyskusje co do miejsca lokalizacji,celowości i zakresu działania nowego lotniska,gdyż z uwagi na położenie miasta nie będzie miało ono charakteru portu lotniczego.Decyzją z dnia 31 lipca 2009 r.zarząd województwa postanowił,iż podlaskie lotnisko regionalne,będzie budowane w Sanikach,znajdujących się około 27 km od centrum Białegostoku.Ok.14 km na południowy zachód od miasta leży lądowisko Turośń Kościelna,natomiast 12 km na południe lądowisko Lewickie.W 2013 przy ul.Marii Skłodowskiej-Curie oddano do użytku sanitarne lądowisko Białystok-Uniwersytecki Szpital Kliniczny.
Urodzeni w Białymstoku
- Tomasz Bagiński rysownik,animator,reżyser
- Bożena Baranowska aktorka
- Justyna Bartoszewicz aktorka
- Jacek Bayer piłkarz
- Piotr Bobras szachista
- Henryk Boukołowski aktor
- Jacek Chańko piłkarz
- Grzegorz(Jerzy Charkiewicz)prawosławny biskup supraski
- Marek Citko piłkarz
- Izabela Dąbrowska aktorka
- Joanna Domańska aktorka
- Monika Dryl aktorka
- Jarosław Dunaj aktor
- Aleksandra Ekster malarka
- Mieczysław Fiodorow aktor
- Tomasz Frankowski piłkarz
- Hermann Friedmann filozof,prawnik
- Anna Gajewska aktorka
- Jan Gałązka bokser,olimpijczyk
- Jarosław Gierejkiewicz piłkarz
- Wiktor Grotowicz aktor
- Anna Grycewicz aktorka
- Małgorzata Guzowska lekkoatletka
- Ervin Hasbach poseł
- Szymon Hołownia dziennikarz
- Konrad Ignatowski aktor
- Bartosz Jurkowski piłkarz
- Joanna Kaczanowska wokalistka
- Ryszard Kaczorowski Prezydent RP na uchodźstwie
- Alfons Karny rzeźbiarz
- Boris Kaufman operator filmowy,zdobywca Oskara w 1954,oraz Złotego Globu w 1955
- Michaił Kaufman operator filmowy i fotograf
- Jarosław Kazberuk kierowca i pilot rajdowy
- Artur Krajewski aktor
- Antoni Komendo-Borowski piłkarz
- Marta Kosakowska(Marika)wokalistka
- Wojciech Kowalewski piłkarz
- Jan Kozaczuk aktor
- Andrzej Kozłowski aktor
- Edward Linde-Lubaszenko aktor
- Maksim Litwinow dyplomata ZSRR
- Jerzy Łazewski aktor
- Agnieszka Maciąg modelka,aktorka
- Mirosława Marcheluk aktorka
- Jacek Markiewicz piłkarz
- Jarosław Matwiejuk prawnik
- Robert Ninkiewicz aktor
- Anna Oberc aktorka
- Jerzy(Mariusz Pańkowski)prawosławny biskup siemiatycki,ordynariusz Wojska Polskiego
- Tadeusz Paradowicz aktor
- Czesław Petelski reżyser filmowy
- Adam Piechocki(PIH)raper
- Mariusz Piekarski piłkarz
- Samuel Pisar pisarz
- Łucja Prus piosenkarka
- Damian Raczkowski polityk
- Anna Romantowska aktorka
- Rafał Rutkowski aktor
- Albert Sabin lekarz,wynalazca szczepionki przeciwko wirusowi polio
- Piotr Sawicki polski karateka kyokushin
- Izabella Scorupco aktorka
- Simon Segal malarz,grafik i projektant tkanin
- Marcin Siegieńczuk piosenkarz
- Hubert Siejewicz sędzia piłkarski
- Justyna Sieńczyłło aktorka
- Chaim Zelig Słonimski pisarz,matematyk,astronom
- Radosław Sobolewski piłkarz
- Joanna Sydor-Klepacka aktorka
- Jakub Szapiro dziennikarz,literat
- Krzysztof Szubzda satyryk
- Jarosław Tioskow gitarzysta,wokalista
- Aneta Todorczuk-Perchuć aktorka
- Łukasz Tupalski piłkarz
- Marek Twardowski kajakarz
- Robert Tyszkiewicz poseł
- Marta Walesiak aktorka
- Magdalena Warzecha aktorka
- Marek Wasiluk piłkarz
- Piotr Wawrzyńczak aktor
- Max Weber malarz
- Mirosław Wieński aktor
- Dziga Wiertow scenarzysta,reżyser filmowy,twórca idei kroniki filmowej
- Adam Woronowicz aktor
- Maciej Wysocki tłumacz dubbingowy
- Dariusz Zakrzewski kolarz szosowy
- Ludwik Zamenhof inicjator języka międzynarodowego esperanto
- Jacek Żalek poseł
- Józef Piłsudski 1921
- Marian Zyndram-Kościałkowski 1934
- Alfons Karny 1975
- Lech Wałęsa 1990
- Ryszard Kaczorowski 1990
- Sławoj Leszek Głódź 1995
- Jan Paweł II 1996
- Stanisław Szymecki 1998
- Henryk Gulbinowicz 2000
- Jerzy Maksymiuk 2000
- Zdzisław Peszkowski 2005
- Wojciech Ziemba 2006
- Calherine Stankiewicz von Ernst 2006
- Ludwik Krzysztof Zamenhof-Zaleski 2007
- ks.abp Edward Ozorowski 2014
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz