Gabriel Wojniłłowicz

Gabriel Michał Wojniłłowicz(zm.po roku 1663)polski wojskowy,oficer,pułkownik jazdy koronnej,szlachcic herbu wlasniego,starosta lityński i krośnieński.Dowódca pułku kalnickiego Kozaków regestrowych(jako Wonniłowicz)w bitwie nad Żółtymi Wodami w roku 1648.Wysłany w poselstwie do Tuhaj-Beja,został wzięty do niewoli.Po powrocie z niewoli przez dwa lata był rotmistrzem na służbie u księcia Jeremiego Wiśniowieckiego,potem był porucznikiem u Stanisława Rewery Potockiego.Brał udział w bitwie pod Białą Cerkwią w 1651 r.oraz w bitwie pod Buczaczem w 1655 r.W 1655 roku Szwedzi wkroczyli do Polski,Wojniłłowicz ze swoim oddziałem wycofał się do Małopolski i wystąpił przeciw Szwedom.7 grudnia 1655 r.stoczył zwycięską i przełomową bitwę ze Szwedami i z oddziałami dowodzonymi przez Aleksandra Prackiego pod Krosnem i wyzwolił to miasto biorąc dowódcę do niewoli.Za zdradę Ojczyzny Prackiego postawiono pod sąd i rozstrzelano na krośnieńskim Rynku.Jako wyzwoliciel tego miasta,pułkownik Gabriel Wojniłłowicz,po powrocie z pomyślnej ekspedycji zatrzymał swą chorągiew w fortecy łańcuckiej,skąd 10 grudnia listownie powiadomił Króla Polski Jana Kazimierza o odniesionym sukcesie i gdzie następnie oczekiwał na dalsze rozkazy królewskie.Prowadził zwycięskie działania partyzanckie w okolicach Biecza.U boku Jerzego Sebastiana Lubomirskiego,marszałka koronnego,przystąpił do zorganizowania liczącego ok.3000 ludzi oddziału,który wziął udział w wyzwoleniu Wieliczki i Wiśnicza,zaatakował Szwedów kierujących się od Krakowa w kierunku Sącza w Kamionnej,gdzie Polacy uderzyli ze wzgórza,odnosząc zwycięstwo.W dniu 13 grudnia 1655 r.stoczył zwycięską bitwę i zdobył Nowy Sącz.A potem walczył koło Niepołomic i w Bochni wycinając szwedzkie garnizony, zdobywa miasto,Wieliczkę,Wiśnicz i udał się pod Kraków.Gdy powracał Król Jan Kazimierz z Opola,a potem z Lubowli,to torował mu drogę na trasie Biecz,Nowy Żmigród,Dukla i 3 stycznia 1656 r.do 12 stycznia 1656 r.przebywał w Krośnie.A potem torował drogę przez Domaradz do Łańcuta i do Lwowa.W lutym 1656 r.Wojniłowicz połączył swe siły z Czarneckim i razem ruszyli do województwa sandomierskiego,gdzie operowali wraz z Lubomirskim na linii Przemyśl-Sandomierz.Wojniłłowicz brał udział w bitwie pod Jarosławiem,zamknięciu wojsk szwedzkich w widłach Sanu i Wisły.Awansował na porucznika królewskiej chorągwi kozackiej.W czasie bitwy pod Warką w 1656 r.dowódca,u Czarnieckiego,hetmańskiego pułku jazdy(ok.500-600 koni).W czasie wyprawy na Prusy był w randze pułkownika doradcą wojskowym hetmana litewskiego Wincentego Gosiewskiego.Dowodził Tatarami budziackimi prowadzonymi przez Subhana Ghazi Agę w bitwie pod Prostkami niedaleko Ełku.Ich zadaniem było rozpoznanie brodów,ataki na tyłach wojsk.Po walce Tatarzy zostali wypuszczeni i pustoszyli ziemie pruskie.Wojniłłowicz zginął w okolicach Zadnieprza po 1663 r.

Ciekawostki

Jego życiorys posłużył Henrykowi Sienkiewiczowi do stworzenia postaci literackiej Andrzeja Kmicica w powieści historycznej Potop.