Magdalena Abakanowicz

Marta Magdalena Abakanowicz-Kosmowska(ur.20 czerwca 1930 w Falentach,zm.20 kwietnia 2017 w Warszawie)polska rzeźbiarka,nauczycielka akademicka Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu(w latach 1965-1990),profesorka wizytująca na University of California(1984 r.)

Życiorys

Urodziła się 20 czerwca 1930 w Falentach jako Marta Magdalena Abakanowicz,córka pochodzącego z tatarskiej rodziny Konstantego Abakanowicza i Heleny Domaszewskiej,polskiej szlachcianki.W młodości lekkoatletka,zawodniczka Bałtyku Gdynia(1946 r.)Wybrzeża Gdańsk HKS Tczew(1947-1948)oraz Gedanii Gdańsk.Trzykrotna medalistka mistrzostw kraju w biegach sztafetowych złoto w 1947 r.w sztafecie 100-100-200-500 metrów;srebrne medale w 1947 r.w sztafecie 200-100-80-60 metrów oraz w 1948 r.w sztafecie 4×200 metrów.Dwukrotna brązowa medalistka zimowych mistrzostw Polski(1948 r.)w biegu na 50 metrów przez płotki oraz w sztafecie 4×50 metrów.Specjalizowała się w tworzeniu dużych,figuralnych kompozycji przestrzennych w oparciu o tkaninę,z wykorzystaniem również innych materiałów,jak kamień,drewno i brąz zwanych od jej nazwiska abakanami.W 1954 r.ukończyła warszawską ASP,a później także sopocką PWSSP.Od 1979 r.była profesorką Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu,w której prowadziła zajęcia w latach 1965-1990.Od 2006 r.byłą członkinią Rady Programowej Fundacji Centrum Twórczości Narodowej.Rzeźbiarka mieszkała i tworzyła w Warszawie.Zmarła 20 kwietnia 2017 tamże.Została pochowana 27 kwietnia 2017 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Twórczość

W latach 60 stworzyła cykl abakanów,który składał się z dużych prac wykonanych technikami tkackimi.Formy rzeźbiarskie konstruowane z tak niekonwencjonalnego materiału zrewolucjonizowały spojrzenie na tkaninę artystyczną.Zrywały one z dotychczasową płaszczyznowością tkanin przeznaczonych do dekoracji wnętrza.Spełniały też funkcję praktyczną jako próba dostosowania monumentalnej rzeźby do skromnych warunków lokalowych:takie prace można było łatwiej magazynować.W 1962 roku na Międzynarodowym Biennale Tkaniny w Lozannie podwieszane u sufitu prace wywarły ogromne wrażenie swoją ekspresją barwy,fakturą,miękkością i pomysłowością.W 1965 r.Magdalena Abakanowicz została nagrodzona złotym medalem na Biennale w São Paulo,co było początkiem jej światowej kariery.Częstym elementem jej twórczości są zwielokrotnione sylwetki ludzkie stojące w pewnym porządku.Przykładem z tego nurtu jest choćby praca Nierozpoznani,wykonana z okazji 750-lecia lokacji Poznania.

Niektóre dzieła

Abakany

• Czerwony Abakan 1969 r.tkany z sizalu na metalowym usztywnieniu,Collection of the Museum Bellerive w Zurychu
• Czarny Environment,1970-1978,15 elementów tkanych z sizalu na metalowym usztywnieniu każdy,kolekcja artystki
• Pomarańczowy abakan,1971 r.tkany z sizalu na metalowym usztywnieniu,kolekcja artystki

Tłumy

• 95 figur z tłumu 1095 figur,2000 r.brąz
• Duże figury,2004 r.20 figur z brązu,wystawa stała na Uniwersytecie Princeton w USA

Inne

• 80 par pleców,1976-1980,konopie i żywica,Museum of Modern Art w Pusan(Korea Południowa)
• 5 Figur,2005 r.brąz,Poznań,Zamek Cesarski,Dziedziniec Różany
• Rozdroże 2010 r.rzeźby w parku Traugutta w Warszawie wykonane z płatów nierdzewnej stali

Wystawy

Wystawy indywidualne(wybór)

• 1960 r.Wystawa prac Magdaleny Abakanowicz-Kosmowskiej.Galeria Kordegarda Warszawa
• 1962 r.Tapisseries.Magdalena Abakanowicz.Galerie Dautzenberg Paryż
• 1963 r.Magdalena Abakanowicz Gobelin.Galeria Sztuki Nowoczesnej.Warszawa
• 1965 r.Wystawa Gobelinów Galeria Sztuki Współczesnej Zachęta. Warszawa
• 1967 r.Wystawa tkanin Galeria Współczesna.Warszawa;Kunstindustriemuseet Oslo;Stavanger Kunstforening Stavanger;Trondhejm Kunstforening Trondheim;Vestlandske Kunstindustimuseum Bergen;Galerie Alice Pauli Lozanna
• 1968 r.2-en 3-dimensionale weefsels.Stedelijk von Abbe Muzeum Eindhoven;Museum voor Stad en Lande Groningen;Helmhaus Zurich
• 1969 r.Tapisserien und raumliche.Texturen.Stadtische Kunsthalle Mannheim Mannheim
• 1970 r.En konfrontation.Nationalmuseum Sztokholm
• 1971 r.The fabric of forms of Magdalena Abakanowicz,Pasadena Museum of Art Pasadena
• 1972 r.Environments.Aberdeen Art Gallery Aberdeen
• 1973 r.Rope structures,Arnolfini Museum Bristol
• 1975 r.Organic Structures and Human Forms,Whitechapel Art Gallery Londyn
• 1976 r.Organic structures and soft forms,Art Gallery of New South Wales Sydney,National Gallery of Victoria Melbourne
• 1978 r.Magdalena Abakanowicz.Tkanina.Ośrodek Propagandowy Sztuki Łódź
• 1978/79:Magdalena Abakanowicz.Salon Sztuki Współczesnej BWA Bydgoszcz
• 1982 r.Abakanowicz.Alterations.Musee d Art Moderne de la Ville Paris Paryż,Glenbow -Alberta Institute Calgary
• 1983/4:Magdalena Abakanowicz.Retrospective.Museum of Contemporary Art Chicago,Visual Arts Center of Alaska Alaska,Portland Art Museum Portland,National Academy of Science Waszyngton
• 1985/6:Magdalena Abakanowicz About Men,Sculpture.Xavier Fourcade Inc.Nowy Jork,Virginia Museum of Fine Arts Richmond,Galeria Sztuki Plastycznej KUL Lublin
• 1987 r.Abakany i Alteracje Magdaleny Abakanowicz.BWA i Muzeum"Stilon"Gorzów,Rathaus und Galerie im Ganserhaus Wasserburg
• 1988 r.War Games and Inkarnations.Galerie Turske&Turske Zurich
• 1990 r.Magdalena Abakanowicz.Gemeentmuseum Arnhem Arnhem
• 1991 r.Magdalena Abakanowicz.Muzeum Sztuki Łódź,Muzeum Narodowe Warszawa,Museum of Contempoary Art Hiroszima
• 1992/94:Magdalena Abakanowicz.Abington Art Center Sculpture Garden Filadelfia
• 1994/95:Magdalena Abakanowicz.Galeria Marlborough Madryt,Museo Fundacion Pilar y Joan Miro Barcelona,CSW Zamek Ujazdowski Warszawa,Sotheby's Sztokholm
• 1996/1997:Hand like Trees.Doris Freedman Plaza Nowy Jork
• 1997 r.Mutants.Marlborough Gallery Nowy Jork
• 1998 r.Abakanowicz.Starmach Gallery Kraków
• 1999 r.Abakanowicz on the Roof,Metropolitan Museum of Art Nowy Jork
• 1999 r.Wild flowers(drawnings)Marlborough Gallery Nowy Jork
• 2000 r.Black crowd Pour le merite.Skulpturengarten Dortmund
• 2000 r.95 Figures from the Crowd of 1095 Figures Marlborough Gallery Nowy Jork
• 2000: Working proces. The Gori Collection, Santomato di Pistoia Włochy
• 2001 r.About Human Condition.Grant Selwyn Fine Art Beverly Hills,Musee d Art Moderne et d Art Contemporain Liege,Wiliam Benton Museum of Art Connecticut
• 2002 r.Magdalena Abakanowicz.Muzeum Narodowe Poznań
• 2002 r.Space of stone.Grounds for Sculpture.Hamilton Nowy Jork
• 2003 r.Dancing figures.Marlborough Fine Art Londyn,Beck&Eggeling International Fine Art. Dusseldorf
• 2003 r.The long wait.MacLaren Fine Art Barrie
• 2003 r.About imagination.Frederik Meijer Gardens and Sculpture Park Grand Rapids
• 2004 r.Mutation&Crystalization.Pei Ling Chan Gallery,Savannah College of Art and Design Savannah
• 2004 r.Hurma.Chapelle Saint-Louis de la Salpetriere Paryż
• 2004 r.Sculpture.Danubiana Meulensteen Art Museum Bratysława,Museum Franz Gertsch Burgdorf
• 2004 r.Melchior,Jonas and the eight white faces.Taguchi Fine Art Tokio
• 2005 r.Space to Experience.Museum of Art Fort Lauderdale
• 2005 r.La Foule V.Galerie Saint-Severin Paryż
• 2005 r.Im Dialog VI.Stadtkirche Darmstadt Darmstadt
• 2005 r.Works on paper.Marlborough Gallery Nowy Jork
• 2006 r.Sculptures et Dessins.Marlborough Monaco Monako
• 2006 r.Vision beyond words.Trondhjem Kunstmuseum Trondheim
• 2007 r.Coexsistence Dream,Gruby and Kozioł.Taguchi Fine Art Tokio
• 2008 r.Where are the areas of calm?Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia Madryt
• 2008 r.Cysterna Warszawa
• 2009 r.Space to Experience.Fondazione Arnoldo Pomodoro Mediolan,Bad Homburg
• 2010 r.Magdalena Abakanowicz,Muzeum Narodowe Kraków,Warszawa
• 2011 r.Magdalena Abakanowicz Life and Work.Muzeum Moderniho Umeni Olomouc
• 2012 r.Magdalena Abakanowicz Potnia Theron.Państwowa Galeria Sztuki Sopot
• 2012 r.Magdalena Abakanowicz The Human Adventure.Akbank Sanat Istambuł
• 2013 r.Magdalena Abakanowicz Opus et Fabulas.Miejska Galeria Sztuki Łódź
• 2014/15:New York Avenue Sculpture Project Magdalena Abakanowicz.National Museum of Women in the Arts Waszyngton
• 2015 r.Crowd and Individual.Wenecja,Dusseldorf
• 2016 r.Abakanowicz/Pijarowski The Art Dimensions(Prologue Warsaw)Warszawa

Realizacje stałe w przestrzeni publicznej

• 1965 r.Standing Shape(stal),Elbląg,(utworzono w 1965 r.)
• 1985 r.Katarsis 33 figury(brąz),The Gori Collection,Santomato di Pistoia Włochy,(utworzono w 1985 r.)
• 1987 r.Negev 7 figur(kręgi z kamienia),Israel Museum Jerozolima,(utworzono w 1987 r.)
• 1988 r.Space of Dragon 10 metaforycznych figur zwierzęcych(brąz),Seoul Olympic Museum of Art Seul,(utworzono w 1985 r.)
• 1990 r.Space of Nine Figures 9 figur(brąz),Immanuel Kant-Park,Wilhelm Lehmbruck Museum Duisburg,(utworzono w 1990 r.)
• 1991 r.Sagacious Heads I-IV 4 figury(brąz),John Kluge Collection Charlottesville,(utworzono 1988/89)
• 1992 r.Sagacious Head V and Standing Figure(brąz),Nagoya City Art Museum Nagoja,(utworzono w 1989 r.)
• 1992 r.Sagacious Heads VI-VII(brąz),Walker Art Center Minneapolis,(utworzono 1989/90)
• 1992 r.Two Figures on a Beam(brąz),Marty&Tony Oppenheimer-Park,Nerman Museum of Contemporary Art Kansas
• 1993 r.Arami,Bason,Cecora,Dion and Enama(z cyklu"Hand-like Trees")(brąz),Runnymede Sculpture Farm Woodside,(utworzono 1992/93)
• 1993 r.Space of Becalmed Beings 40 figur(brąz),Hiroshima City Museum of Contemporary Art Hiroszima,(utworzono 1992/93)
• 1993 r.One of the Crowd (brąz),Hakone Open-Air Museum,Hakone,(utworzono w 1993 r.)
• 1994 r.Magnus(rzeźba z cyklu"Hand-like Trees")(brąz),The Gori Collection,Santomato di Pistoia Włochy,(utworzono w 1994 r.)
• 1994 r.Manus(rzeźba z cyklu"Hand-like Trees")(brąz),Western Washington University,Bellingham,(utworzono w 1994 r.)
• 1994 r.Sarophagi in Glass Houses 4 rzeźby(drewno,metal,szkło),Storm King Art Center,Mountainville Nowy Jork,(utworzono 1983/89)
• 1995 r.Bronze Crowd 36 figur(brąz),Nasher Sculpture Center Dallas,(utworzono 1990/91)
• 1997 r.Cecyna(rzeźba z cyklu"Hand-like Trees")(brąz),Grounds for Sculpture,Hamilton,Nowy Jork,(utworzono w 1994 r.)
• 1997/1998 Space of Unknown 22 figury(beton),Europos Parkas,Open-Air Museum of the Center of Europe,Wilno,(utworzono 1997/98)
• 1998 r.Fish(brąz),Oriente Train Station,Lizbona,(utworzono 1997/98)
• 1999 r.Figura Prima(rzeźba z cyklu"Hand-like Trees")(brąz),University of Cincinnati,Cincinnati,(utworzono 1995 r.)
• 1999 r.Puellae(Girls)30 figur(brąz),Sculpture Garden,National Gallery of Art,Waszyngton,(utworzono 1992 r.)
• 1999 r.Standing Figures 30 figur(brąz),Nelson-Atkins Museum,Kansas,(utworzono 1994/99)
• 2000 r.Figura Rompa(rzeźba z cyklu"Hand-like Trees")(brąz),Biarritz,(utworzono w 1995 r.)
• 2000 r.Figura Ultima(rzeźba z cyklu"Hand-like Trees")(brąz),Museum Wurth,Künzelsau,(utworzono w 1995 r.)
• 2000 r.Figure on a Beam with Wheels(brąz),Toledo Art Museum,Toledo
• 2000 r.Figure on a Trunk(brąz),Metropolitan Museum of Art,Nowy Jork,(utworzono 1998/2000)
• 2000 r.Figure on a Trunk(brąz),Frederik Meijer Gardens&Sculpture Park,Grand Rapids,(utworzono w 2000 r.)
• 2000 r.Figure on a Trunk with Wheels 2 figury(brąz),The Gori Collection,Santomato di Pistoia Włochy,(utworzono 1998/2000)
• 2000 r.Manus Ultimus(rzeźba z cyklu"Hand-like Trees")(brąz),Jardin des Tuileres Paryż,(utworzono 1998/99)
• 2001 r.Birds of Knowledge of Good and Evil 6 figur(aluminium),Milwaukee,(utworzono w 2001 r.)
• 2001 r.Mutant(stal nierdzewna),Neanderthal Museum,Mettmann,(utworzono w 2001 r.)
• 2002 r.Anaka,Brea,Desda and Figura Seconda 4 figury(rzeźby z cyklu"Hand-like Trees")(brąz),Brea,(utworzono 1994/95)
• 2002 r.Unrecognized Nierozpoznani 112 figur(żeliwo),Cytadela Poznań,(utworzono 2001/02)
• 2003 r.Open Air Aquarium 30 figur(stal nierdzewna),Filadelfia,(utworzono w 2002 r.)
• 2003 r.Space of Stone 22 figury(granit),Grounds for Sculpture,Hamilton Nowy Jork,(utworzono 2001/02)
• 2004 r.Big Figures 20 figur(brąz),Princeton University,Princeton Nowy Jork,(utworzono 2001/04)
• 2004 r.Figura Ultima(rzeźba z cyklu"Hand-like Trees")(brąz),Skulpturenpark Schloss Gottorf,Schleswig,(utworzono 2003/04)
• 2004 r.Walking Figures 10 figur(żeliwo),Gerisch Skulpturenpark,Neumunster,(utworzono w 2004 r.)
• 2005 r.Brothers 2 figury(żeliwo),Danubiana Meulensteen Art Museum,Bratysława,(utworzono w 2005 r.)
• 2005 r.Five Running(brąz),Sculpture Garden,Phoenix Art Museum,Phoenix,(utworzono w 2005 r.)
• 2006 r.20 Walking Figures(żeliwo),Vancouver,(utworzono w 2006 r.)
• 2006 r.Agora 106 figur(żeliwo),Grant Park,Chicago,(utworzono 2005/06)
• 2007 r.King Arthur's Court 11 figur(stal nierdzewna),Muzeum Narodowe,Wrocław,(utworzono 2005/07)
• 2007 r.Five Figures 5 Figur(żeliwo),zlokalizowany na terenie Dziedzińca Różanego Zamku Cesarskiego w Poznaniu,(utworzono w 2005 r.)
• 2010 r.King Arthur's Court 4 figury(stal nierdzewna),Warszawa,(utworzono 2005/07)
• 2010 r.Ten Seated Figures 10 figur(żeliwo),Yorkshire Sculpture Park,Wakefield,(utworzono w 2010 r.)
• 2011 r.Group of Ten 10 figur(brąz),davidson College Art Galleries,Davidson,(utworzono w 2011 r.)

Virtual Reality

W 2016 r.powstała aplikacja w technologii"Stright Eye"zaimplementowanej w Virtual Reality,pokazująca pracownię prof.Abakanowicz oraz jej wybrane prace.Rozwiązanie to miało swoją premierę w Galerii Kuratorium w Warszawie w trakcie wystawy:Abakanowicz//Pijarowski The Art Dimensions(Prologue Warsaw),w 2017 r.zostało zaprezentowane w Nowym Jorku,planowane są pokazy w innych stolicach świata.

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski(1998 r.)
• Krzyż Oficerski Orderu Sztuki i Literatury(1999 r.Francja)
• Order Zasługi Republiki Włoskiej(2000 r.)
• Krzyż Komandorski Orderu Sztuki i Literatury(2004 r.Francja)
• Złoty Medal"Zasłużony Kulturze Gloria Artis"(2005 r.)
• Pour le Mérite
• Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec(2010 r.Niemcy)

Nagrody i wyróżnienia

Nagrody

• 1965 r.Grand Prix 8 Biennale Sztuki,São Paulo
• 1972 r.Nagroda państwowa I stopnia
• 1979 r.Gottfried von Herder,Wiedeń
• 1982 r.Nagroda Fundacji im.Alfreda Jurzykowskiego,Nowy Jork
• 1993 r.Centrum Rzeźby,Nowy Jork
• 1997 r.Leonardo da Vinci,Meksyk
• 2000 r.Visionaries l,American Craft Museum,Nowy Jork

Doktoraty honorowe

• 1974 r.Royal College of Art,London
• 1992 r.Providence(USA)
• 1997 r.Akademia Sztuk Pięknych(Łódź)
• 2000 r.Pratt Institute,New York
• 2001 r.Massachusetts College of Art,Boston
• 2002 r.School of the Art Institute,Chicago
• 2002 r.Akademia Sztuk Pięknych,Poznań
• Rhode Island School of Design