Franciszek Starowieyski

Franciszek Andrzej Bobola Starowieyski,pseud.Jan Byk(ur.8 lipca 1930 w Bratkówce koło Krosna,zm.23 lutego 2009 w Warszawie)polski grafik,malarz,rysownik i scenograf.

Życiorys

Pochodził z rodziny szlacheckiej,pieczętującej się herbem Biberstein.W latach 1949-1952 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u Wojciecha Weissa i Adama Marczyńskiego,a następnie w ASP w Warszawie u Michała Byliny,gdzie uzyskał dyplom w 1955 r.Popularność zyskał w latach 60 XX wieku serią plakatów teatralnych i filmowych.Zajmował się malarstwem,plakatem,grafiką użytkową,scenografią teatralną i telewizyjną.Był twórcą tzw.teatru rysowania.Jego malarstwo cechowały fascynacja ciałem kobiecym o rubensowskich kształtach,zmysłowością oraz refleksja nad przemijaniem i śmiercią.Wielokrotnie wystawiał w galeriach i muzeach w Polsce oraz Austrii,Belgii,Francji,Holandii,w Kanadzie,Szwajcarii,USA,we Włoszech i in.Był laureatem wielu nagród,m.in.Grand Prix na Biennale Sztuki Współczesnej w Saô Paulo(1973 r.)Grand Prix za plakat filmowy na festiwalu w Cannes(1974 r.)Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu w Paryżu(1975 r.)Annual Key Award gazety Hollywood Reporter(1975-1976),nagrody na Międzynarodowym Biennale Plakatu w Warszawie i na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago(1979-1982).W swoich„teatrach rysowania”łączył obydwie sztuki w jedną,„spektakl sztuk wszelakich”,zjawisko medialne,w których taką samą wartością artystyczną jest sam akt tworzenia,jego elementy widowiskowe i dzięki erudycji autora literackie,jak i samo dzieło w tradycyjnym tego słowa znaczeniu.W obrazach Starowieyskiego świat realny łączył się z tworami jego wręcz„niepohamowanej”wyobraźni,a jego twórczość ostentacyjnie nawiązywała do starych XVII-wiecznych mistrzów i była przesycona groteską oraz humorem.Obraz Divina Polonia Rapta Per Europa Profana,co znaczy:„Boska Polska porwana przez świecką Europę”wystawiony w polskim przedstawicielstwie w Unii Europejskiej w Brukseli(1998 r.)wywołał wiele kontrowersyjnych ocen.W 1994 r.otrzymał Nagrodę„Złotej Maski”za scenografię do komediodramatu"Ubu Król czyli Polacy"Krzysztofa Pendereckiego w Teatrze Wielkim w Łodzi,a w 2004 r.Nagrodę Ministra Kultury w dziedzinie sztuk plastycznych.W 2005 r.został odznaczony przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Złotym Medalem„Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Życie prywatne

Starszy brat księdza Marka Starowieyskiego.Małżonek Ewy Starowieyskiej(1930-2012),scenografki.Jego synem jest malarz i rysownik Antoni Starowieyski(ur.1973 r.)Był kolekcjonerem dzieł sztuki.Zmarł 23 lutego 2009 w wieku 79 lat.Został pochowany na cmentarzu w podwarszawskich Laskach.

Polnische Plakat Kunst

Franciszek Starowieyski jest jedną z postaci cyklu dokumentalnego pt.Polnische Plakatkunst o polskiej szkole plakatu.Odcinek zatytułowany„Polnische Plakat Kunst-Franciszek Starowieyski”zrealizowany był w 2009 r.