Jan Kanty Działyński

Hrabia(ur.28 września 1829 w Kórniku,zm.30 marca 1880 w Kórniku)polski działacz społeczny i polityczny,powstaniec,prezes towarzystwa literacko-historycznego,wydawca bibliotek nauk ścisłych,redaktor,ostatni z rodu Działyńskich,właściciel dóbr:Kórnik(koło Poznania) i Janusz(województwo łódzkie).
Biografia
Był synem powstańca i posła Tytusa(1796-1861) i Gryzeldy Celestyny z Zamoyskich(1805-1883).Kształcił się w poznańskim Gimnazjum św.Marii Magdaleny.W latach 1849-1851 odbył służbę w wojsku pruskim i uczęszczał na wykłady uniwersyteckie w Berlinie;uzupełniał wykształcenie z nauk ścisłych u prywatnych nauczycieli w Paryżu.W 21 lutego 1857 poślubił w Paryżu księżniczkę Izabellę z Czartoryskich(1830-1899),córkę księcia Adama Jerzego Czartoryskiego(1770-1861)prezesa Rządu Narodowego.Wraz z żoną osiadł w Gołuchowie,gdzie rozpoczął kolekcjonowanie obrazów i zabytków sztuki(m.in.antycznych waz).W 1861 r.objął po śmierci ojca Kórnik wraz z zamkiem,biblioteką i arboretum,a także pałac w Poznaniu,na Starym Rynku.Przejął od ojca pomysł utworzenia w Kórniku szkoły rolniczej.Współpracował z Poznańskim Towarzystwem Przyjaciół Nauk jako redaktor publikacji.Od 1861 r.zasiadał w sejmie pruskim,został sekretarzem Koła Polskiego.Tuż przed wybuchem powstania styczniowego odbył podróż po Bliskim Wschodzie;w lutym 1863 r.powrócił do Poznania i powołał tzw.Komitet Działyńskiego,w ramach którego organizował pomoc zaboru pruskiego dla powstania.Po rewizji w pałacu poznańskim,zagrożony aresztowaniem,przyłączył się do bezpośredniej walki zbrojnej.Walczył w oddziale Edmunda Taczanowskiego;po klęsce pod Ignacewem 8 maja 1863 schronił się we Francji.W procesie berlińskim w 1864 r.otrzymał zaocznie wyrok śmierci i konfiskaty dóbr.Spędził na emigracji pięć lat;uzyskał amnestię i zwolnienie od zarzutów w kwietniu 1869 r.Po powrocie do Wielkopolski zaangażował się w działalność kulturalną.Poszerzał zbiory biblioteki kórnickiej,zaangażował do pracy w roli bibliotekarzy Zygmunta Celichowskiego i Wojciecha Kętrzyńskiego.Kontynuował działalność wydawniczą,zapoczątkowaną przez ojca.Wydał m.in.Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski i Acta Tomiciana.W 1872 r.był jednym z założycieli Banku Włościańskiego w Poznaniu.Fundował stypendia dla polskich studentów,kierował emigracyjnym Stowarzyszeniem Pomocy Naukowej.Pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Nauk Ścisłych w Paryżu.Zmarł bezpotomnie,majątek przekazał siostrzeńcowi,Władysławowi Zamoyskiemu.Spoczywa w rodowej krypcie kórnickiego kościoła.