Stanisław Mikołajczyk

Ur.18 lipca 1901 w Dorsten-Holsterhausen,zm.13 grudnia 1966 w Waszyngtonie polski polityk,przywódca Polskiego Stronnictwa Ludowego,poseł na Sejm II RP(III kadencji),premier rządu RP na uchodźstwie,po II wojnie światowej poseł do Krajowej Rady Narodowej i na Sejm Ustawodawczy,wicepremier i minister rolnictwa w Tymczasowym Rządzie Jedności Narodowej.
Biografia
Ukończył cztery klasy szkoły powszechnej w Niemczech,kurs Szkoły Rolniczej w Swarzędzu oraz kurs Uniwersytetu Ludowego w Dalkach koło Gniezna.W latach 1918–1920 uczestnik powstania wielkopolskiego i wojny polsko-bolszewickiej.Był absolwentem Uniwersytetu Ludowego w Dalkach.W latach 1920–1931 działał w PSL„Piast”,a od 1931 r.w Stronnictwie Ludowym.W 1927 r.był współzałożycielem Związku Młodzieży Wiejskiej w Poznaniu,którego został wiceprezesem,od 1928 do 1930 r.był prezesem,a następnie został prezesem honorowym.W latach 1930–1935 poseł na Sejm RP.W sierpniu 1937 r.kierował strajkiem chłopskim.Skazany na cztery miesiące więzienia.Uczestnik wojny obronnej we wrześniu 1939 r.po agresji ZSRR na Polskę na uchodźstwie we Francji i Wielkiej Brytanii.Od 1939 r.wiceprzewodniczący Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej(substytutu Sejmu na uchodźstwie).Wicepremier(1940–1943),a od lipca 1943 r.(po śmierci gen.Władysława Sikorskiego)do listopada 1944 r.premier rządu RP na uchodźstwie.Bezskutecznie usiłował uzyskać porozumienie z ZSRR dotyczące polskiej granicy wschodniej i z PKWN odnośnie politycznej przyszłości kraju(nie zdając sobie sprawy,że decyzje ws.granicy wschodniej i tzw.rekompensaty terytorialnej zapadły już na spotkaniu tzw.wielkiej trójki podczas konferencji teherańskiej w 1943 r.bez wiedzy rządu polskiego).O porozumieniu teherańskim dowiedział się podczas konferencji w Moskwie w październiku 1944 r.z ust Mołotowa w obecności nie tylko Józefa Stalina,ale także,również wtedy przebywającego w Moskwie,brytyjskiego premiera Winstona Churchilla.Wobec odmowy przyjęcia przez rząd ultymatywnych warunków sowieckich,co do oparcia granicy polsko-radzieckiej na linii Curzona,jednoczesnej dymisji Naczelnego Wodza Kazimierza Sosnkowskiego i prezydenta RP Władysława Raczkiewicza i podważenia legitymizacji Rządu RP na uchodźstwie,których przyjęcie uważał za konieczne,24 listopada 1944 złożył dymisję z funkcji premiera,do dymisji podali się również ministrowie Stronnictwa Ludowego.Nowy rząd utworzył Tomasz Arciszewski,weteran Polskiej Partii Socjalistycznej.W czerwcu 1945 r.uczestnik konferencji moskiewskiej w sprawie utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej,powrócił do Polski.Po konferencji jałtańskiej przystąpił do TRJN jako wicepremier i minister rolnictwa,stając się wkrótce ośrodkiem opozycji wobec komunistów i lewego skrzydła socjalistów.W latach 1945–1947 przywódca Polskiego Stronnictwa Ludowego w kraju i poseł do KRN.W listopadzie 1945 r.w czasie zjazdu Polskiego Stronnictwa Ludowego Stanisław Mikołajczyk potępił bratobójcze mordy dokonywane przez Narodowe Siły Zbrojne i nieprzejednaną postawę emigracji.W sfałszowanych wyborach do Sejmu Ustawodawczego(1947 r.)Polskie Stronnictwo Ludowe otrzymało ułamek mandatów,w porównaniu do faktycznej liczby głosów oddanych na swoją listę.Sam Stanisław Mikołajczyk został wybrany na posła na Sejm Ustawodawczy z okręgu warszawskiego.Został prezesem klubu PSL.Zagrożony aresztowaniem i ostrzeżony przez Bolesława Drobnera o oczekującym uchyleniu immunitetu parlamentarnego,aresztowaniu i grożącej karze śmierci,17 października 1947 zwrócił się o pomoc do ambasady Stanów Zjednoczonych o pomoc w ewakuacji zagranicę.20 października 1947 za pośrednictwem urzędników ambasady został dowieziony do Gdyni i przemycony na pokład statku Baltavia,na którego pokładzie opuścił polskie wody terytorialne,udając się następnie do USA.Po ucieczce na Zachód Stanisław Mikołajczyk został uchwałą Rady Ministrów z dnia 21 listopada 1947 pozbawiony obywatelstwa polskiego.Przywrócono mu je pośmiertnie 15 marca 1989,zaś 15 sierpnia 2012 w życie weszła nowa ustawa o obywatelstwie polskim,która uznała uchwałę Rady Ministrów z dnia 21 listopada 1947 za nieważną.Istnieją też spekulacje,jakoby UB,nie chcąc„likwidować”Stanisława Mikołajczyka,celowo stworzyła wokół niego taką atmosferę,która spowodowała u niego przekonanie o zagrożeniu życia i konieczności ucieczki.UB w ten sposób„w białych rękawiczkach”pozbył się niewygodnego polityka i mógł go przedstawiać jako zdrajcę i tchórza.Nie został przywódcą emigracji,w kilka lat po przybyciu na Zachód rozszedł się nawet z dotychczasowymi współpracownikami,pozostając w izolacji politycznej.Zmarł na emigracji w Waszyngtonie.W 2000 r.jego prochy zostały sprowadzone do Polski.Został pochowany na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu.Przed Wielkopolskim Urzędem Wojewódzkim w Poznaniu znajduje się również pomnik Stanisława Mikołajczyka.Postanowieniem prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego z 1 czerwca 2000„w uznaniu wybitnych zasług dla niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej Polskiej”został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.Spektakl telewizyjny z 2008 r."O prawo głosu"w reżyserii Janusza Petelskiego opowiada historię Stanisława Mikołajczyka.
Życie prywatne
Syn Stanisława i Zofii z domu Parysek.Żonaty z Cecylią z domu Ignasiak(1901–1951),miał syna Mariana.