Biografia
Marian Hemar urodził się w rodzinie żydowskiej jako syn Ignacego i Berty.Jego bratem był Henryk Hescheles,a kuzynem Stanisław Lem(matka Hemara i ojciec S.Lema byli rodzeństwem).Studiował medycynę i filozofię na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.Już w czasie studiów parał się satyrą.Po studiach wyjechał na trzy miesiące do Włoch,skąd pisał korespondencje do„Gazety Porannej”zatytułowane Z Włoch.Brał udział w walkach o Lwów w latach 1918-1920.W 1925 r.przeprowadził się do Warszawy,pracował wraz z Julianem Tuwimem w kabarecie literackim„Qui Pro Quo”,„Banda” i „Cyruliku Warszawskim”.Wraz z Tuwimem,Lechoniem i Słonimskim był autorem wielu skeczy i dowcipów i szopek politycznych.Jego dorobek literacki jest ogromny:ponad 3000 niezwykle popularnych piosenek,do których sam komponował muzykę,setki wierszy,kilkanaście sztuk i słuchowisk radiowych.Był również współpracownikiem„Wiadomości Literackich” i „Wiadomości”,oraz dyrektorem teatru Nowa Komedia(1934-1935).W 1939 r.jego piosenka"Ten wąsik"(wykonywana przez Ludwika Sempolińskiego w popularnej rewii Orzeł czy Rzeszka),spowodowała interwencję ambasadora Niemiec w Warszawie.Po wybuchu II wojny światowej,we wrześniu 1939 r.przedostał się do Rumunii.W latach 1940-1941 walczył w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich w Palestynie i w Egipcie(m.in.pod Tobrukiem).W wojsku prowadził pracę kulturalno-oświatową.Rozkazem naczelnego wodza gen.Sikorskiego na początku 1942 r.został przeniesiony do Londynu.Został przydzielony do Ministerstwa Informacji i Dokumentacji,w którym zwalczał m.in.kłamstwa propagandy,głównie niemieckiej,ale także angielskiej.Po wojnie pozostał w Londynie.Prowadził tam teatrzyk polski w klubie emigrantów polskich.Współpracował m.in.z muzą„Wesołej Lwowskiej Fali”Władą Majewską.Prowadził także jednoosobowy„Teatr Hemara”cotygodniowy kabaret radiowy na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.Wygłaszał w nim wierszowane komentarze satyryczne do bieżących wydarzeń.Pisał o sobie:Moja gorąca miłość nie może się pogodzić z inną Polską,tylko najlepszą,najszlachetniejszą,najuczciwszą w świecie.Uczyli mnie tej miłości Słowacki,Żeromski i Piłsudski.Był bezkompromisowy i do końca wierny prawdzie i sprawiedliwości.Nie zgadzał się na komunistyczne zniewolenie Polski.Jego utwory były objęte cenzurą PRL.W jego poezji wyraźnie zarysowały się dwa nurty żartu i satyry oraz refleksji i tęsknoty.Do końca życia był urzeczony polskością i Lwowem.W 1935 r.przyjął chrzest katolicki.Oprócz licznych piosenek(tekst i muzyka),wierszy,sztuk i słuchowisk radiowych był autorem wierszy lirycznych,satyr,fraszek,parodii.Robił też przekłady poetyckie(m.in.wszystkie sonety Szekspira,połowa ód Horacego),pisał sztuki teatralne od dramatu do komedii muzycznych,jednoaktówki poświęcone Fredrze,Kochanowskiemu,Chopinowi.Parał się także prozą:pisał reportaże,felietony,eseje,krytykę literacką,a nawet traktat polityczny o Hitlerze.Jego pierwszą żoną była aktorka i piosenkarka Maria Modzelewska,jednak małżonkowie rozstali się w sierpniu 1939 r.Z uwagi na wybuch wojny,trwałe rozdzielenie z Modzelewską,która wyjechała do USA,niejasne informacje przez nią przekazywane(w listach sugerowała,że na własną rękę przeprowadziła rozwód,bądź już w ambasadzie polskiej w Rumunii,czy w USA przed tamtejszym sądem)oraz silną osobistą urazę,Hemar nie interesował się formalnym stanem małżeństwa.W Londynie,18 lipca 1946 ożenił się z amerykańską tancerką i aktorką Caroll Ann Eric,popełniając bigamię.Oficjalne unieważnienie małżeństwa z Hemarem Modzelewska przeprowadziła w Nowym Jorku w 1956 r.Zmarł w Dorking pod Londynem.Pochowany wraz ze swoją amerykańską żoną na cmentarzu w Coldharbour w pobliżu Leith Hill,w którym mieszkał.Od 2009 roku jest patronem ulicy w Warszawie,od 2012 r.w Gdańsku.
Publikacje
- 2001 r."Moja przekora:satyry polityczne z lat 1943-1971";Kraków;Wydaw.Literackie;ISBN 83-08-03088-2
- 2000 r."Dom jest daleko,Polska wciąż jest blisko":wybór wierszy i piosenek;Warszawa;Świat Książki;ISBN 83-7227-766-4
- 1994 r."Pięć sztuk scenicznych";Londyn;Polska Fundacja Kulturalna;ISBN 0-85065-270-7
- 1991 r."Kiedy znów zakwitną białe bzy":utwory wybrane;Kraków;Wydaw.Literackie;ISBN 83-08-02184-0
- 1990 r."Chlib kulikowski":wiersze,satyry,piosenki;Warszawa;„Maj”;ISBN 83-85253-08-4
- 1990 r."Liryki,satyry,fraszki"(wiersze do druku zebr.Włada Majewska);Londyn;Polska Fundacja Kulturalna
- 1971 r."Chlib kulikowski",Londyn
- 1971 r."Wiersze staroświeckie";Londyn;Oficyna Poetów i Malarzy
- 1968 r."Ściana uśmiechu";Londyn
- 1968 r."Rzeź Pragi";Londyn
- 1963 r."Im dalej w las":wiersze;Londyn;nakł.Polskiej Fundacji Kulturalnej
- 1955 r."Siedem lat chudych";New York;Roy Publishers
- 1947 r."Satyry patetyczne";Londyn;nakł.Klubu Orła Białego
- 1946 r."Lata londyńskie"(tomik wierszy);Londyn
- 1943 r."Adolf Wielki":pamflet i dygresje;London;M.I.Kolin
- 1943 r."Marchewka:pamiętnik satyryczny";London;M.I.Kolin
- 1936 r."Koń trojański";Warszawa;Wydawnictwo J.Przeworskiego
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz