Stanisław Haller

Ur. 26 kwietnia 1872 w Polance Hallera,zm.w kwietniu 1940 r.w Charkowie pułkownik artylerii C.K.Armii oraz generał dywizji Wojska Polskiego.Dwukrotnie odznaczony Orderem Virtuti Militari.Ofiara zbrodni katyńskiej.
Służba wojskowa
C.K.Armia
Pochodził z rodziny szlacheckiej herbu własnego.Był kuzynem gen.Józefa Hallera.W 1892 r.po zdaniu matury w Bielsku,wstąpił jako ochotnik do jednorocznej szkoły oficerów rezerwy.W maju 1893 r.podporucznik rezerwy artylerii.Złożył podanie o podjęcie zawodowej służby wojskowej,do której został przyjęty w kwietniu 1894 r.W latach 1894–1918 w służbie cesarskiej,początkowo jako dowódca plutonu.W 1901 r.ukończył studia w Wyższej Szkole Wojennej w Wiedniu.Kolejno:dowódca batalionu,oficer sztabu korpusu,oficer Sztabu generalnego.W okresie listopad 1912–grudzień 1915 w stopniu majora,a później podpułkownika szef sztabu Twierdzy Kraków.W styczniu 1916 r.na froncie włoskim,dowódca pułku artylerii.W 1917 r.pułkownik.Koniec wojny zastał go na froncie włoskim,skąd wrócił do Krakowa i zgłosił się do Wojska Polskiego.
Wojsko Polskie
Początkowo objął funkcję zastępcy komendanta miasta Krakowa,a 18 listopada 1918 został szefem Sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego"Kraków".7 lutego 1919 Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz Józef Piłsudski powierzył mu pełnienie obowiązków Szefa Sztabu Generalnego WP,a 1 stycznia 1920 awansował go na stopień generała-podporucznika.Od sierpnia do września 1920 r.podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził 13.Dywizją Piechoty i Grupą Operacyjną.10 września tego roku został mianowany generałem-porucznikiem z 1 kwietnia 1920.W tym samym miesiącu objął dowodzenie 6.Armią we Lwowie,prowadząc ciężkie boje do zawieszenia broni 12 października 1920.Przyczynił się do pokonania 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego i wyparcia jej za Bug.Był członkiem Rady Wojennej.W styczniu 1921 r.przewodniczył delegacji polskiej na rokowania w Bukareszcie w sprawach polsko-rumuńskiej konwencji wojskowej.Po powrocie do kraju Inspektor Armii nr VI we Lwowie.Od 9 lipca 1923 do 16 grudnia 1925(złożył dymisję)szef Sztabu Generalnego.Dymisja nie została przyjęta i formalnie nadal pozostawał szefem Sztabu Generalnego,jednak obowiązki pełnił gen.Edmund Kessler.W maju 1926 r.wyznaczony przez ministra spraw wojskowych,gen.Juliusza Malczewskiego,szefem sztabu wojsk rządowych.W czasie przewrotu majowego 1926 roku brał udział w walkach po stronie władz legalnych.Po przewrocie majowym,jako przeciwnik Józefa Piłsudskiego,podał się do dymisji.Przeniesiony w stan spoczynku.Osiadł w rodzinnym majątku.Zajmował się pracą społeczną m.in.jako aktywny członek Akcji Katolickiej.We wrześniu 1939 r.po wybuchu II wojny światowej oddał się do dyspozycji Naczelnego Wodza.W 1939 r.został aresztowany przez Sowietów i uwięziony w obozie w Starobielsku.6 kwietnia 1940 został wywieziony ze Starobielska do Charkowa,gdzie jeszcze w tym samym miesiącu został zamordowany przez NKWD.Był wytypowany przez premiera Władysława Sikorskiego(nieświadomego wówczas zbrodni katyńskiej)na przyszłego dowódcę Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR,gdy na przełomie lipca i sierpnia 1941 r.uzgodniono z ZSRR ich powstanie.
Awanse

• Pułkownik 1917 r.
• Generał podporucznik 1 stycznia 1920
• Generał porucznik 10 września 1920 z dn.1 kwietnia 1920,a w następnym roku zweryfikowany w stopniu generała dywizji ze starszeństwem z 1 czerwca 1919
• Generał broni pośmiertnie,5 października 2007

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari(1921 r.)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski(1925 r.)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski(2 maja 1922)
• Krzyż Walecznych dwukrotnie(po raz 1 i 2 w 1921 r.)
• Krzyż Wolności I kategorii III klasy(Estonia,1922 r.)
• Krzyż Wolności III kategorii I klasy(Estonia,1925 r.)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Lwa Białego(1926 r.zgoda prezydenta)
• Komandor Legii Honorowej(Francja,1921 r.zgoda Naczelnika Państwa)
• Order Gwiazdy Rumunii I klasy(Rumunia)
• Order św.Michała i św.Jerzego III klasy(Wielka Brytania)
• Order Korony I klasy(Belgia)
• Order Korony Włoch I klasy(Włochy)
• Order św.Sawy I klasy(Jugosławia)
• Order św.Stefana(Austro-Węgry)
• inne liczne odznaczenia austro-węgierskie

Upamiętnienie

• Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z dn.5 października 2007 Stanisław Haller został mianowany pośmiertnie do stopnia generała broni.Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie,podczas uroczystości"Katyń Pamiętamy Uczcijmy Pamięć Bohaterów"
• Stanisław Haller jest także patronem 5 Batalionu Dowodzenia(2 Korpus Zmechanizowany)w Krakowie oraz Szkoły Podstawowej w Polance Hallera
• 15 sierpnia 2014,w 94.rocznicę bitwy warszawskiej,na Cmentarzu Poległych w Bitwie Warszawskiej w Ossowie została odsłonięta w Ossowie tablica upamiętniająca ośmiu dowódców polskich oddziałów uczestniczących w walkach,którzy w 1940 r.zostali ofiarami zbrodni katyńskiej;upamiętnieni zostali gen.dyw.Stanisław Haller,gen.dyw.Henryk Minkiewicz,gen.dyw.Leonard Skierski,gen.bryg.Bronisław Bohaterewicz,gen.bryg.Kazimierz Orlik-Łukoski,gen.bryg.Mieczysław Smorawiński,płk dypl.Stefan Kossecki,ppłk.Wilhelm Kasprzykiewicz