Leonard Chodźko

Leonard Borejko Chodźko herbu Kościesza(ur.1800 r.w Oborku w powiecie oszmiańskim zm.12 marca 1871 w Poitiers)polski historyk,geograf,kartograf,archiwista,wydawca i działacz emigracyjny.Był synem Ludwika,uczestnika insurekcji kościuszkowskiej i Walerii z Dederków.Kształcił się w Mołodecznie,gdzie zaprzyjaźnił się z Tomaszem Zanem.Uczęszczał do szkoły bazylianów przy Borunach.W latach 1816-1817 uczęszczał na wydział prawny Uniwersytetu Wileńskiego.Należał do Filaretów.Poznał wówczas Adama Mickiewicza.W 1819 r.został osobistym sekretarzem ks.Michała Kleofasa Ogińskiego,z którym w 1822 r.na zawsze opuścił Litwę.Po czteroletnim pobycie w Niemczech,Włoszech,Belgii,Holandii i Anglii osiadł na stałe w Paryżu w 1826 r.Był jednym z animatorów życia politycznego Wielkiej Emigracji po powstaniu listopadowym.Jeszcze przed jego wybuchem zorganizował 12 lutego 1830 wielką manifestację w Paryżu,w rocznicę urodzin Tadeusza Kościuszki z udziałem Marie Josepha de La Fayette i Wiktora Hugo.W czasie rewolucji lipcowej jako kapitan gwardii narodowej został adiutantem gen.La Fayette.Ranny w nogę,zmuszony był wycofać się z działalności politycznej.Sekretarzował zawiązanemu w Paryżu Towarzystwu Litewskiemu i Ziem Ruskich.Był członkiem kierowanego przez Joachima Lelewela Komitetu Narodowego Polskiego.Jako jeden z wtajemniczonych w sprzysiężenie Zemsta Ludu,w 1833 r.przygotowywał zbrojną wyprawę płk Józefa Zaliwskiego do Królestwa Polskiego.Prześladowany przez ambasadę Rosji w Paryżu,został zmuszony przez ulegające jej presji władze francuskie do wyjazdu ze stolicy Francji i udał się do Wielkiej Brytanii.W 1834 r.powrócił do Paryża,poświęcając się pracy naukowej.Jak sam napisał w liście do Adama Mickiewicza dążeniem i celem jego życia stało się odświeżyć przeszłość a bronić teraźniejszość polską przed światem.Napisał i wydał drukiem setki swoich prac historycznych,geograficznych i statystycznych,przeważnie w języku francuskim.Sam opracował,sporządził pomiary kartograficzne dziesiątków map historycznych i geograficznych.Zajął się także działalnością edytorską,opracowując i wydając ważne pozycje literatury polskiej.
Dzieła

• "Pamiętniki Michała Kleofasa Ogińskiego",wydane w 4 tomach w języku francuskim przez Chodźkę w latach 1826-1827
• "Histoire de les légions polonaises en Italie"(1829 r.)
• "Histoire populaire de la Pologne"(1863 r.)miała 14 wydań i nakład 112000 tysięcy egzemplarzy,była podręcznikiem szkolnym dla dzieci emigrantów
• "Les Polonais en Italie"(1829 r.)
• "Tableau de la Pologne ancienne et moderne sous le rapport géographique, statistique,géologique etc."(1830 r.)
• "Biographie du géneral Kościuszko"(1837 r.)
• "Massacres de Galicie et Cracovie confisquée par l`Autriche en 1846"(1861 r.)
• "Un évêque polonais Le métropolitain Kasimir-Gaspard, Colonna Cieciszowski et son temps 1745-1831"(1866 r.)
• "Recueil des traités,conventions,actes diplomatiques etc.relatifs à la Pologne,de 1762 á 1862"
• "Histoire des légions polonaise en Italie sous le commandement du général Dombrowski"";Paris,1829 r.

Oprócz tego publikował hasła swojego autorstwa w encyklopediach,słownikach i dziennikach francuskich i brytyjskich.W Grand dictionnaire universel opublikował ponad 300 haseł o sławnych Polakach.Inspirował także prasę francuską,niejednokrotnie jego wyjaśnienia stanowiły dla niej jedyne źródło wiedzy o Polsce.Wydał liczne mapy swojego autorstwa:m.in.mapę siedmiu rozbiorów Polski,mapę statystyczną dróg w Polsce,liczne mapy Rosji i krajów położonych nad Morzem Bałtyckim i Morzem Czarnym.Kolekcjonował wydawane przez emigrantów książki,broszury,manifesty,druki ulotne.Zachował dla potomności korespondencję działaczy emigracyjnych.Pozostawił po sobie kopie dokumentów do historii Polski w latach 1657-1863,liczące 125 tomów.Później zbiory te stały się podwalinami kolekcji Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu.W latach 1860-1871 był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.