Wystawa Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie w 1909 roku

Największa przed I wojną światową wystawa przemysłowa na ziemiach polskich,która odbyła się w dniach od 5 sierpnia do 3 października 1909 roku.

Organizacja
Prace nad organizacją Wystawy trwały od 1907 r.Prezesem Komitetu Wystawy został książę Stefan Lubomirski,zaś wiceprezesami oprócz hrabiego Karola Raczyńskiego byli wybitni obywatele Miasta Częstochowy,wśród nich dr Władysław Biegański.W gronie organizatorów znaleźli się również:ojciec Euzebiusz Rejman ówczesny przeor Jasnej Góry oraz proboszcz parafii św.Zygmunta i późniejszy,pierwszy kanclerz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ksiądz Marian Leon Fulman.Wystawa Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie,miała na celu zaprezentowanie osiągnięć polskich w przemyśle oraz rolnictwie i hodowli.Odbywała się ona na terenach podjasnogórskich parków,w rejonie ulic 7 Kamienic,Kazimierza Pułaskiego i POW.Specjalnie na tę okazję przebudowane zostały całkowicie przez Franciszka Szaniora parki oraz wybudowane pawilony,których projektantami byli wybitni artyści Stanisław Koszyc-Witkiewicz,Władysław Jabłoński,Edward Landau,Józef Kon,Czesław Przybylski.Wzniesiono dla potrzeb wystawy kilkadziesiąt pawilonów,podzielonych tematycznie,bądź zarezerwowanych dla konkretnego wystawcy.Kilka z nich istnieje do dziś,pełniąc dalej funkcje wystawiennicze.W wystawie uczestniczyło 660 wystawców,a zwiedziło ją ponad pół miliona osób.
Wystawcy i pawilony
Pawilon Towarzystwa Akcyjnego Zawiercie 
Budynek powstał w 1909 roku na zlecenie Towarzystwa Akcyjnego Zawiercie według projektu Władysława Jabłońskiego.Dzięki staraniom księdza Bonawentury Metlera,w 1923 r.pawilon przejęło Polskie Towarzystwo Przyjaciół Astronomii,a w 1929 r.powstało tu obserwatorium astronomiczne,z teleskopem który ks.Metler skonstruował w trakcie studiów na uniwersytecie Uniwersytet Paryski.W latach 2008-2009 budynek został wyremontowany,utworzono w nim multimedialne centrum edukacji i rozwoju najmłodszych Zodiak.Otwarcie centrum odbyło się 5 czerwca 2010.
Pawilon Etnograficzny
Pawilon ten to budynek wystawienniczy,służący jako miejsce wystaw o charakterze etnograficznym.Wybudowany z kamienia wapiennego,według projektu Konstantego Jakimowicza.Znany także jako Muzeum Przemysłu Ludowego.Obecnie jest obiektem wystawienniczym Muzeum Częstochowskiego.
Zagroda Włościańska
Pawilon zaprojektowany przez Zdzisława Kalinowskiego i Czesława Przybylskiego.Prezentuje on architektoniczne tendencje stylistyczne w budowie domów w początku XX wieku.Urządzono go jako wzorową zagrodę.Budynek powstał z cegły ceramicznej.Parterowy,częściowo podpiwniczony z użytkowym poddaszem i dwuspadowym dachem o konstrukcji drewnianej kryty dachówką ceramiczną.Od 2003 do 2006 r.trwał remont kapitalny budynku.Elementy architektoniczne i detale zostały odrestaurowane zgodnie z wytycznymi konserwatora zabytków.Zachowano elementy urbanistyczne i przestrzenne:bryłę budynku z kształtem dachu i gankiem wejściowym,układ łukowych sklepień ceglanych nad pomieszczeniami piwnicznymi,bez zmian pozostawiono historyczny układ rzutu budynku.
Muzeum Higieniczne
Muzeum Higieniczne,obecnie znane jako Pawilon Wystaw Czasowych,to piętrowy gmach z dwiema salami i półpiętrem.Jest to budynek w stylu eklektycznym,wybudowany według projektu Brunona E.Paprockiego.W okresie 1932-1967 działało tu Muzeum Regionalne.W 1966 roku,w pawilonie otwarte zostało Muzeum Górnictwa Rud Żelaza,które w 1976 r.przeniesiono do nowo wybudowanych podziemnych korytarzy.Obecnie pawilon służy czasowym ekspozycjom organizowanym przez Muzeum Częstochowskie.