Akademia Umiejętności

Polska instytucja naukowa utworzona w 1872 r.w Krakowie,przy czym uroczystego jej otwarcia dokonano w roku 1873 w obecności cesarza Franciszka Józefa. Powstała z Towarzystwa Naukowego Krakowskiego działającego od 1815 r.W 1893 r.przekazano na jej własność zbiór Biblioteki Polskiej w Paryżu.Pierwsze posiedzenie odbyło się 18.02.1873 roku.Początkowo składała się z 3 wydziałów filologicznego,historyczno-filozoficznego oraz matematyczno-przyrodniczego.Od 1912 roku AU przyznawała nagrodę im.Jerzmanowskich.Po 1918 r.po odzyskaniu niepodległości przekształcona w Polską Akademię Umiejętności.Po II wojnie światowej niezależna od państwa instytucja naukowa była władzom wysoce niewygodna.W 1948 roku ogłosiły one zamiar powołania Polskiej Akademii Nauk,a wobec PAU zastosowano restrykcje:finansowe,cenzuralne,ograniczono jej kontakty z zagranicą,zablokowano wydawnictwa.Placówki badawcze,wydawnictwa,zbiory,pamiątki i majątek PAU zabrano i przekazano PAN.W latach 1957-1958 uczeni podjęli próbę odtworzenia PAU,na co władze odpowiedziały powołaniem w Krakowie oddziału PAN.Odbudowę PAU umożliwiła dopiero zmiana ustroju w 1989 r.Odtworzyła ją grupa członków na podstawie dawnego statutu,z zachowaniem ciągłości organizacyjnej i odwołując się do tradycyjnych form działania.
Prezesi i sekretarze generalni Akademii
Prezesi

• Józef Majer(1872-1890)
• Stanisław Tarnowski(1890-1917)
• Kazimierz Morawski(1918-1925)

Sekretarze generalni

• Józef Szujski(1872-1883)
• Stanisław Tarnowski(1883-1890)
• Stanisław Smolka(1890-1903)
• Bolesław Ulanowski(1903-1919)

Członkowie Akademii
Członkami AU byli,między innymi:Jan Niecisław Baudouin de Courtenay,Aleksander Brückner,Benedykt Dybowski,Wojciech Dzieduszycki,Aleksander Fredro,Jan Aleksander Karłowicz,Tadeusz Korzon,Fryderyk Papée,Lucjan Rydel,Stanisław Smolka,Tadeusz Stryjeński,Tadeusz Wojciechowski,Wawrzyniec Żmurko.